نشست کمیسیون مشترک برجام امروز برگزار می‌شود
دستورکار نشست وین به روایت سخنگو
در همین ارتباط، «سعید خطیب‌زاده» عصر دوشنبه در نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره نشست روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک برجام اظهار کرد: آنچه اتفاق می‌افتد هیچ فرقی با تمام کمیسیون‌های مشترکی که تا الان برگزار شده، ندارد. آنچه فردا(امروز سه‌شنبه) اتفاق می‌افتد کمیسیون ادواری- فصلی کمیسیون مشترک ایران و ۱+۴ است کما اینکه از ماه‌ها و فصول قبل هم این را داشتیم.
به گزارش «ایرنا» خطیب‌زاده اضافه کرد: این نشست قرار بود در اسفند ماه برگزار شود که تاریخ نهایی نشد و قرار شد در اوایل فروردین برگزار شود. با توجه به اینکه زمان‌بندی مشکل بود، قرار شد بخش اول به‌صورت آنلاین برگزار شود که به‌صورت برخط برگزار شد و ادامه آن به‌صورت حضوری برگزار می‌شود.
سخنگوی وزارت امورخارجه افزود: دستور کار این جلسه کمیسیون رفع تحریم‌های ظالمانه ایالات‌متحده علیه ایران یا به تعبیری چگونگی اجرای تعهدات طرف‌های مقابل است. این موضوع کمیسیون مشترک بوده است کما اینکه آخرین نشست غیررسمی وزرای خارجه ۱+۴ و ایران که به‌صورت برخط برگزار شد، هم همین موضوع بود. آنجا بحث جدی در گرفت. خطیب‌زاده یادآور شد: روز سه‌شنبه معلوم می‌شود آیا ۱+۴ می‌تواند موارد مدنظر ایران را تامین کند یا نه.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی درباره ادعای روزنامه وال‌استریت‌ژورنال مبنی بر وجود دو توافق جداگانه در نشست وین گفت: اینکه ۱+۴ در کجا و چگونه با ایالات‌متحده صحبت می‌کند به خود آنها مربوط است که در واشنگتن مذاکره کند یا وین یا هر پایتخت دیگری که مدنظر خودشان است. آنچه فردا(امروز) اتفاق می‌افتد کمیسیون مشترک برجام است که بر اساس دستور کار کمیسیون ما درباره مسیر رفع تحریم‌ها گفت‌وگو خواهیم کرد.
او اضافه کرد: البته ۱+۴ از ما هم درخواست کرده چگونگی توقف اقدامات جبرانی خودمان را هم اعلام کنیم که آن را هم هیات کارشناسی سازمان انرژی اتمی همراه آقای دکتر عراقچی هستند و آنها هم می‌توانند صحبت کنند. خطیب‌زاده تاکید کرد: مسیر روشن است؛ تحریم‌های ایالات‌متحده تماما باید برداشته شود، راستی‌آزمایی شود و بعد جمهوری اسلامی ایران اقدام خود را انجام می‌دهد. به تعبیر دیگر ما تنها یک گام داریم نه گام به گام و این یک گام هم شامل برداشته شدن همه تحریم‌های ایالات‌متحده است و در مقابل ایران آمادگی دارد اقدامات جبرانی خود را که به خاطر نقض پیمان طرف‌های مقابل بوده، متوقف کند و به عقب برگردد.
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره نشست روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک و طرح مباحثی درباره این نشست گفت: اساسا خبرهایی که بعضا منتشر می‌شود در راستای انحراف از دستور کار جلسه است. ما نه با کسی گفت‌وگو کردیم و نه اقدامات جزئی را می‌پذیریم. موضوع مطرحی هم برای اجلاس فردا نبوده است. سخنگوی وزارت امورخارجه یادآورشد: ما اگر بتوانیم با ۱+۴ به توافق برسیم و آنها بتوانند تعهدات آمریکا را تضمین کنند مسیر باز می‌شود.
پیش‌تر معاون سیاسی وزارت امورخارجه ایران با تاکید بر اینکه خواسته و شرط خود را برای بازگشت به برجام به ۱+۴ اعلام خواهیم کرد، گفت: هیچ‌گونه مذاکره مستقیم یا غیرمستقیمی با آمریکا نداریم. سیدعباس عراقچی افزود: ما با کمیسیون مشترک و کشورهای عضو ۱+۴ مذاکره می‌کنیم و خواسته و شرط خودمان برای بازگشت به برجام را به آنها اعلام خواهیم کرد. شرط ما این است که اول آمریکا همه تعهدات برجامی‌اش را انجام دهد و همه تحریم‌ها را بردارد و بعد از آن ما راستی‌آزمایی می‌کنیم و برمی‌گردیم.
تسهیل برخی تحریم‌ها
همزمان معاون سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا نیز گفت لغو هیچ تحریم خاصی را پیش‌بینی نمی‌کنیم و در نشست وین فقط درباره تسهیل برخی تحریم‌ها بحث و بررسی خواهد شد. به گزارش خبرگزاری فارس، «جلینا پورتر» معاون سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا در یک جلسه توجیهی درباره برجام به خبرنگاران گفت، واشنگتن لغو هیچ تحریم خاصی را پیش‌بینی نمی‌کند و در طول جلسه روز سه‌شنبه در وین فقط گام‌های تسهیل تحریم‌ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
روز جمعه ۱۳ فروردین ماه نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران کل ایران و گروه ۱+۴ با حضور نماینده اتحادیه اروپا به‌صورت مجازی برگزار شد و طرفین توافق کردند سه‌شنبه این هفته ۱۷ فروردین ماه این مذاکرات را به‌صورت رو در رو ادامه دهند. پس از آن اخباری مطرح شد مبنی بر این که قرار است آمریکایی‌ها نیز در وین حضور یابند و یکشنبه شب نیز اعلام شد «رابرت مالی» نماینده آمریکا در امور ایران ریاست هیات آمریکایی را در وین برعهده دارد و مذاکراتی را با طرف‌های دیگر برجامی به غیر از ایران صورت خواهد داد.
براساس گزارش پایگاه خبری «هیل»، پورتر افزود: ما قصد داریم درباره گام‌های هسته‌ای که ایران باید به‌منظور بازگشت به سازگاری با «برنامه جامع اقدام مشترک» بردارد بحث کنیم و لغو هیچ تحریم خاصی را مدنظر نداریم اما به‌طور قطع می‌گوییم که گام‌های تخفیف تحریم‌ها را که آمریکا باید برای بازگشت به تعهدات خود در چارچوب برجام اتخاذ کند مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد.
«رابرت مالی» نماینده آمریکا در امور ایران هم روز یکشنبه در مصاحبه‌ای گفته هدف آمریکا از حضور در نشست وین این است که آمریکا چه گام‌هایی می‌تواند برای بازگشت به پایبندی به توافق هسته‌ای اتخاذ کند و همچنین ایران چه گام‌هایی باید برای بازگشت به پایبندی به برجام بردارد.
نگرانی اسرائیل
این اظهارات نگرانی مقامات اسرائیلی را به‌دنبال داشت. در همین خصوص جروزالم‌پست نوشت: به گفته مقامات ارشد اسرائیل، پیام‌های متناقض از دولت بایدن درمورد توافق هسته‌ای ایران پیش از نشست وین به شدت نگران‌کننده است. به گزارش «انتخاب»؛ یک مقام ارشد امنیتی در این رابطه گفت، «اگر این سیاست آمریکاست، پس ما نگرانیم.» این منبع افزود که مصاحبه مالی منجر به عصبانیت در بین مقامات بلندپایه اسرائیل شده است چراکه در گذشته دولت بایدن سخن از توافق قدرتمندتر و بلندتر گفته بود، اما این اصلا در مصاحبه مالی نیست. همه حرفشان بازگشت به برجام است.
این منبع افزود: «مالی در هیچ‌جای مصاحبه نمی‌گوید که هدف‌شان جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است. او هرگز ایرانی‌ها را متهم به بدرفتاری نمی‌کند و هیچ‌جا در مصاحبه او در مورد مشورت با متحدان آمریکا در منطقه اشاره نمی‌شود.» این مقام گفت: «مالی طوری رفتار می‌کند که انگار مقام سازمان ملل است؛ او می‌گوید ایران و آمریکا نسبت به‌یکدیگر بی‌اعتمادند.» این مقام اسرائیلی اضافه کرد که آمریکایی‌ها از نبود دولت در اسرائیل استفاده می‌کنند و تصور می‌کنند نتانیاهو پاسخ و واکنش قدرتمندی به آن نشان نخواهد داد.
واکنش به ادعای عربستان
سخنگوی وزارت‌خارجه ایران در ادامه نشست خبری خود با رسانه‌ها در پاسخ به سوال دیگری درباره اظهارات اخیر وزیرخارجه عربستان سعودی درباره برجام گفت: متاسفم که همچنان در ریاض شجاعت گفت‌وگوی خارج از اراده قدرت‌های فرامنطقه‌ای و مداخله‌جو در منطقه ما شکل نگرفته و این باعث تاسف است که همچنان نگاه ریاض به پایتخت‌هایی خارج از منطقه است و این بزرگ‌ترین مانع رسیدن منطقه به یک ساز‌و‌کار بومی درون منطقه‌ای است. او گفت: موضع عربستان سعودی در قبال برجام شناخته شده است، هم موقعی که مذاکره می‌شد و هم بعد از آن اقدامات مخربی انجام داد، بنابراین وزیرخارجه عربستان چیز جدیدی نگفته است، تنها به این نکته توجه نکرده است که برجام گفت‌وگو و مذاکره شد، امضا شد، مهر و موم، و بر روی تاقچه گذاشته شد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: به عربستان توصیه می‌کنیم به مسیر گفت‌وگوهای درون منطقه‌ای بپیوندد و از مسیر طغیانگری که امروز دچار آن شده فاصله بگیرد و در این صورت مطمئنا آغوش منطقه به روی عربستان باز است.
پیش‌تر وزیر امورخارجه عربستان با تکرار موضع زیاده‌خواهانه خود در قبال ایران، بار دیگر خواستار حضور ریاض در مذاکرات هسته‌ای شده بود. فیصل بن‌فرحان وزیر امورخارجه عربستان روز شنبه در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان بار دیگر درخواست این کشور برای مشارکت در هرگونه مذاکره درباره توافق هسته‌ای با ایران را تکرار کرد و گفت که اگر تهران خواهان آغاز گفت‌وگو با ریاض است، این اتفاق باید در چارچوب مذاکرات درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) روی دهد.
بن‌فرحان در ادامه برای توجیه این انتظار زیاده‌خواهانه مدعی شد: اگر ایران به سلاح‌هسته‌ای دست یابد، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج(فارس) بیش از دیگران در معرض خطر قرار خواهند گرفت، بنابراین منطقی است که بخواهند در این رایزنی‌ها حضور داشته باشند. وی همچنین مدعی شد که شرکای اروپایی و آمریکایی ریاض این خواسته را درک می‌کنند و می‌دانند که باید به نگرانی‌های کشورهای منطقه رسیدگی کنند. بن‌فرحان گفت که کشورش با شرکای بین‌المللی در تماس است تا درباره نقش خود در این موضوع و نحوه برخورد با نگرانی‌های عربستان گفت‌وگو کند.
بازگشت به برجام ارزش جنگیدن را دارد
همزمان با این تحولات، وزیر امورخارجه ایرلند با تاکید بر اینکه «پنجره دیپلماسی برای بازگشت به برجام درحال بسته‌شدن است» تاکید کرد: احیای برجام ارزش جنگیدن را دارد. به گزارش «ایسنا» سامون کاوونی، وزیر امورخارجه ایرلند در گفت‌وگو با شبکه خبری الجزیره درباره نقش کشورش به‌عنوان تسهیل‌کننده قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و سفر اخیرش به تهران گفت: متاسفانه دولت پیشین آمریکا در سال ۲۰۱۸ تصمیم گرفت که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را با سیاست «فشار حداکثری» جایگزین کند که نتیجه آن اعمال فشار اقتصادی سخت بر ایران به جای حمایت از برجام بود. کاوونی ادامه داد: ایرلند برای تسهیل اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ اعلام آمادگی کرد تا به از سرگیری مذاکرات، کم‌کردن فاصله‌ها، حرکت به سمت جلو و پیشبرد راه‌حل سیاسی کمک کند. در نتیجه ایران به اجرای کامل برجام برگردد و آمریکا تحریم‌های مرتبط با برجام را لغو کند.
او تاکید کرد: هرکسی که می‌گوید رسیدن به این نقطه کار ساده‌ای است، در واقع ارزیابی درستی از پیچیدگی‌های سیاست در ایران ندارد. میانه‌روها در ایران مایل هستند که در صورت لغو کامل تحریم‌های مرتبط با برجام به این توافق بازگردند اما دیدگاه تندرو و فشارهای زیادی نیز در نظام سیاسی ایران وجود دارد، به‌ویژه در آستانه انتخابات ریاست‌‌جمهوری (ایران) در ماه ژوئن که بازگشت به برجام را دشوار کرده است. وزیر امورخارجه ایرلند در ادامه گفت: اما آنچه اکنون شاهدش هستیم، کاملا برعکس است و ایران درحال فاصله گرفتن هرچه بیشتر از شروط برجام است.
سامون کاوونی با اشاره به انتخابات پیش‌رو در ایران تاکید کرد: پنجره دیپلماسی درحال بسته شدن است و ما تنها یک ماه یا حداکثر پنج هفته فرصت داریم تا به یک پیشرفت قابل‌توجه در این زمینه دست‌یابیم. البته آمریکا سیگنال‌های مثبتی نشان داده است اما باید در نظر داشت که از سال ۲۰۱۵ تاکنون خیلی چیزها تغییر کرده که قابل بازگشت هم نیستند و هیچ‌یک از ما نسبت به این مساله ساده انگار نیستیم.
او ابراز کرد: نکته‌ای که ایرانی‌ها روی آن تاکید می‌کنند، این است که آنها به توافق پایبند بودند، توافق را نقض نکردند و منتظر هستند که آمریکا اولین گام را بردارد. اما از نظر من، تهران نیز باید پیچیدگی‌های سیاسی این مساله برای دولت آمریکا را درک کند که یک چالش قابل‌توجه به شمار می‌رود. رئیس دستگاه دیپلماسی ایرلند افزود: من بر این باورم که هر دو طرف باید چالش‌های سیاسی این مساله را در کشورهای یکدیگر درک کنند. به همین دلیل است که برخی کشورها تلاش می‌کنند نقش تسهیل‌کننده را ایفا کنند.
او همچنین با اشاره به تلاش تروئیکای اروپا برای برقراری گفت‌وگوها در این زمینه بیان کرد: اکنون جهان نیاز دارد که یک خبر خوب درباره این موضوع بشنود. اگر بتوانیم فضای پیرامون بازگشت به برجام را مثبت کنیم، اتفاق بسیار خوبی خواهد بود که از نظر من ارزش جنگیدن را دارد.
هیچ تماس مستقیمی میان ایران و آمریکا نخواهد بود
از سوی دیگر، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین با اشاره به اینکه مذاکره مستقیمی میان ایران و آمریکا انجام نخواهد شد، گفت روسیه آماده است در صورت نیاز تسهیلگر این مذاکرات باشد. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در گفت‌وگو با این شبکه درباره مذاکرات روز سه‌شنبه وین که راجع به توافق هسته‌ای انجام خواهد شد، گفت روسیه آماده است اگر از آن درخواست شود، مذاکرات غیر مستقیم میان ایران و آمریکا را درباره توافق هسته‌ای تسهیل کند.
نشست کمیسیون مشترک برجام روز سه‌شنبه در وین برگزار می‌شود و اتحادیه اروپا هماهنگ‌کننده آن خواهد بود. سرویس سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار است به‌عنوان طرف ایجاد ارتباط عمل کند اما اولیانوف می‌گوید: «این نفی‌کننده امکان و ضرورت تماس‌ها به شکل‌های دیگر و بدون به زحمت انداختن نمایندگان اتحادیه اروپا نیست. ما مذاکرات را جایی که لازم باشد، بر اساس چگونگی تحولات تسهیل خواهیم کرد.»
نماینده روسیه در وین همچنین بیان کرد: هیچ تماس مستقیمی میان نمایندگان ایران و آمریکا نخواهد بود. ایرانی‌ها که از تحریم‌ها رنج برده‌اند، آماده ارتباط مستقیم نیستند، دست‌کم نه در این مرحله. او در ادامه تصریح کرد روسیه به‌عنوان عضوی از برجام، خواهان احیای کامل توافق بوده و آماده است تمام اقدامات لازم را که رسیدن به توافق‌های واقعی را تسهیل می‌کند، انجام دهد.
سفر نخست‌وزیر کرهجنوبی به تهران
سخنگوی وزارت‌خارجه ایران همچنین درباره سفر نخست‌وزیر کرهجنوبی به تهران بیان کرد: درخواستی بوده و ما از این سفر استقبال کردیم. مسائل تعیین جزئیات فنی سفر درحال اتمام است و به محض نهایی شدن آن را اعلام می‌کنیم. این دیپلمات ارشد ایرانی تاکید کرد: انتظار داریم نخست‌وزیر کرهجنوبی که عازم ایران است، راه‌حل‌های آزادسازی منابع مسدود شده ایران در کره را با خودش بیاورد. این موضوع روابط دوجانبه را در یکی دو سال اخیر شدیدا تحت‌تاثیر خود قرار داده است. وی گفت: این سفر می‌تواند در ارتقای روابط و برخی سوءتفاهمات کمک کند و امیدواریم نخست‌وزیر کره با دست پر و با راه‌حل‌های اجرایی و عملیاتی وارد ایران شود. خطیب‌زاده درباره اعلام رسانه‌های کره‌ای مبنی بر آزادی نفتکش کرهجنوبی بیان کرد: موضوع کشتی کره‌ای موضوعی کاملا متفاوت از روابط دوجانبه است. سخنگوی دستگاه دیپلماسی یادآور شد: البته دولت کره درخواست‌های خیلی جدی از ما داشته و با توجه به اینکه کاپیتان کشتی سوء سابقه نداشته و همه بررسی‌ها در مسیر کمک به این کشتی بوده، ما پیشنهادهای خودمان را به قوه قضائیه و مقام قضایی ارائه کردیم و مقام قضایی تا امروز با نظر مثبت به این موضوع پرداخته است. به محض اینکه مقام قضایی به نتیجه برسد سخنگوی قوه قضائیه اعلام خواهد کرد. وزارت‌خارجه توصیه‌های خود را با توجه به درخواست‌های دولت کره و عدم سوءپیشینه کشتی و کاپیتان به قوه قضائیه اعلام کرده است.
وزارت‌خارجه مسوول اجرای سند همکاری با چین نیست
سخنگوی وزارت‌خارجه همچنین درخصوص تشکیل کارگروه نظارت بر نقشه راه ۲۵ ساله ایران و چین در مجلس بیان کرد: آنچه بین ایران و چین امضا شده، معاهده نیست، پیمان و قرارداد نیست. هیچ سند حقوقی تعهدآور الزام‌آور نیست. وزارت امورخارجه مسوول اجرای سند همکاری جامع ایران و چین نیست، هماهنگ‌کننده اجرای آن است. همه وزارتخانه‌ها در این سند دیده شده و همکاری‌های سه قوه در آن دیده شده است. چیزی نیست که به وزارت‌خارجه صرف مربوط شود. ما هماهنگ‌کننده هستیم و همه از جمله قوه مقننه باید به نقشه راهی که نظام به آن رسیده کمک کنند تا اجرایی شود.
