ترافیک دیپلماسی برای احیای برجام
عراقچی: در وین هیچ گونه مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا نداریم
در آستانه نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، معاون سیاسی وزارت امورخارجه ایران با تاکید بر اینکه خواسته و شرط خود را برای بازگشت به برجام به ۱+۴ اعلام خواهیم کرد، گفت: هیچ‌گونه مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا نداریم. همزمان وزیرخارجه ایران نیز تاکید کرده در صورت رفع کامل تحریم‌ها و راستی‌آزمایی به تعهداتمان برمی‌گردیم. مقامات بلندپایه ایران، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان قرار است روز سه‌شنبه ۱۷ فروردین(۶ آوریل) در پایتخت اتریش گرد هم جمع شوند تا در قالب کمیسیون مشترک درباره مسائل پیرامون توافق هسته‌ای بحث و رایزنی کنند. رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران در این مذاکرات غیرمستقیم حضور دارد. در همین ارتباط، سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزارت‌خارجه ایران در آستانه سفر به وین برای حضور در نشست کمیسیون مشترک برجام گفت: آنچه در وین در کمیسیون مشترک دنبال می‌کنیم دقیقا مبتنی بر مواضع قطعی نظام است که توسط مقام معظم رهبری و مسوولان کشور بارها اعلام شده است. به گزارش «ایسنا» معاون سیاسی وزیرخارجه ادامه داد: ما در وین هیچ‌گونه مذاکره‌ای را با آمریکا چه به‌صورت مستقیم و چه به‌صورت غیرمستقیم نخواهیم داشت. ما با کمیسیون مشترک و کشورهای عضو ۱+۴ مذاکره می‌کنیم و خواسته و شرط خودمان برای بازگشت به برجام را به آنها اعلام خواهیم کرد. شرط ما این است که اول آمریکا همه تعهدات برجامی‌اش را انجام دهد و همه تحریم‌ها را بردارد و بعد از آن ما راستی آزمایی می‌کنیم و برمی‌گردیم.
عراقچی در گفت‌و گو با شبکه خبر ادامه داد: اگر کشورهای ۱+۴ توانستند آمریکا را به هر روشی که می‌دانند راضی کنند ما به همان مسیر عمل می‌کنیم. گفت‌وگوها در وین کاملا فنی است؛ در مورد تحریم‌هایی که باید برداشته شود، در مورد اقداماتی که باید انجام شود، در مورد ترتیب اینها و اینکه آمریکا باید اول انجام دهد و راستی‌آزمایی شود. وی تاکید کرد: ما هیچ طرح یا پیشنهاد گام به گام را نه داریم و نه قبول می‌کنیم. از نظر ما یک گام بیشتر وجود ندارد و آن گامی است که تمامی تحریم‌هایی را که در دوران ترامپ مجددا اعمال شد، یا جدیدا اعمال شد یا برچسب آنها عوض شد باید توسط آمریکا برداشته شود، ما راستی‌آزمایی می‌کنیم و بعد به تعهداتمان برمی‌گردیم.
معاون سیاسی وزیر امورخارجه همچنین تاکید کرد: در اجرای ماموریتی که برای تامین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران و رفع تحریم‌ها از گرده مردم بر عهده داریم، ذره‌ای تردید نخواهیم کرد. به گزارش «ایرنا» سیدعباس عراقچی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام نوشت: در اجرای ماموریتی که برای تامین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران و رفع تحریم‌ها از گرده مردم بر عهده داریم ذره‌ای تردید نخواهیم کرد و لحظه‌ای سنگر را خالی نخواهیم گذاشت. معاون وزیر امورخارجه تاکید کرد: منطبق بر مواضع قطعی نظام و رهبری، مصاف سنگین ما در دفاع از منافع ملت، خون شهدا و آرمان‌های انقلاب تا آخرین نفس ادامه خواهد داشت و هیچ تهدید و شانتاژی ما را از این مسیر منصرف نخواهد کرد.
پیش‌تر سخنگوی وزارت امورخارجه ایران نیز موافقت با هرگونه لغو قدم به قدم تحریم‌های اعمال شده بر ایران از سوی دولت جدید آمریکا را رد کرده بود. سعید خطیب‌زاده روز شنبه گفت: همان‌طور که بارها گفته شده است، هیچ برنامه قدم به قدمی مدنظر نیست. او افزود: سیاست قاطعانه جمهوری اسلامی ایران لغو تمام تحریم‌های آمریکاست، چه آنهایی که ترامپ پس از خروج از برجام(توافق هسته‌ای) اعمال کرد و چه آنهایی که برای اولین بار از جانب او اعمال شدند و همین‌طور تحریم‌هایی که تحت سرپرستی هر کسی اعمال شدند.
حضور آمریکا در نشست کمیسیون مشترک برجام
همزمان یک رسانه آمریکایی گزارش داد نماینده دولت آمریکا در امور ایران قرار است هدایت تیم این کشور در نشست وین را بر عهده داشته باشد. به گزارش «ایسنا» شبکه خبری سی‌ان‌ان در گزارشی به نقل از یک مقام ارشد دولت آمریکا آورده است که رابرت مالی نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران قرار است در وین حاضر شود تا نماینده این کشور در مذاکرات غیرمستقیم با ایران باشد.
مقامات بلندپایه ایران، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان قرار است روز سه‌شنبه در پایتخت اتریش گرد هم جمع شوند تا در قالب کمیسیون مشترک درباره مسائل پیرامون توافق هسته‌ای بحث و رایزنی کنند. به‌رغم حضور نمایندگانی از ایران و آمریکا در وین، مقامات این دو کشور دیدار مستقیم با یکدیگر نخواهند داشت و رابرت مالی تنها دیدارهایی با مقامات سایر طرف‌های توافق هسته‌ای خواهد داشت. این اولین مرتبه پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای است که نماینده‌ای از ایالات‌متحده در مذاکرات طرفین حاضر می‌شود.
پیش‌تر در نشست کمیسیون مشترک برجام که دوم آوریل به‌صورت مجازی برگزار شد، حاضران توافق کردند نشست برای مشخص کردن اقدامات مربوط به لغو تحریم‌ها و اجرای توافق هسته‌ای در وین ادامه یابد. ند پرایس، سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا، مذاکرات وین را «یک گام به جلو» خوانده و گفته واشنگتن برای دیدار مستقیم با نمایندگان ایران هم آمادگی دارد.
درخواست ظریف از کشورهای اروپایی
محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران بار دیگر بر ضرورت برداشتن کامل و نهایی تحریم‌های غیرقانونی و ناعادلانه آمریکا، به‌گونه‌ای‌که جمهوری اسلامی ایران آنها را راستی‌آزمایی کند تاکید کرد و افزود: در این صورت است که به تعهدات خود باز خواهیم گشت. محمدجواد ظریف روز شنبه در گفت‌وگوی تلفنی با دومینیک راب، همتای بریتانیایی آخرین تحولات مربوط به برجام و به‌ویژه برگزاری نشست پیش‌روی کمیسیون مشترک در وین را مورد بررسی قرار داد. وزیر امورخارجه ایران در این گفت‌وگو، از کشورهای اروپایی عضو برجام خواست ضمن احترام به تعهدات برجامی‌شان، در نشست وین سازنده ظاهر شوند. وزیرخارجه انگلیس نیز در این گفت‌وگو اظهار کرد کشورش برای به ثمر نشستن مذاکرات تلاش خواهد کرد.
درخواست وزیرخارجه فرانسه از ایران
از سوی دیگر، ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه در گفت‌وگویی تلفنی با محمدجواد ظریف، خواهان به گفته او رویکرد سازنده تهران برای پیشبرد مذاکرات وین شد. روز شنبه سوم آوریل، وزارت‌خارجه فرانسه بیانیه‌ای درباره تماس تلفنی ژان ایو لودریان و محمدجواد ظریف منتشر کرد. لودریان با استقبال از شروع دوباره بحث و گفت‌وگو پیرامون پرونده هسته‌ای، از همتای ایرانی خود خواسته که رویکرد سازنده‌ای در مذاکرات وین در پیش گرفته شود. طبق این بیانیه، لودریان ظریف را ترغیب کرده که بحث‌ها به گونه‌ای جریان یابند که در هفته‌های آتی بتوان گامی برای بازگشت به برجام برداشت. او گفته است: «من از ایران خواستم تا از نقض بیشتر تعهدات فعلی خود در مساله هسته‌ای که به پیشبرد بحث و از سرگیری گفت‌وگوها آسیب می‌زند، خودداری کند.» ایران بازگشت به تعهدات برجامی خود را به لغو تحریم‌ها مشروط کرده است. اتحادیه اروپا می‌کوشد مقدمات بازگشت آمریکا به برجام را فراهم کند و مانع آنچه نقض هر چه بیشتر تعهدات ایران در توافق هسته‌ای تلقی می‌شود، شود.
وزیر امورخارجه ایران نیز با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی با همتای فرانسوی‌اش گفت: در تماس تلفنی با «لو دریان»، وزیرخارجه فرانسه، توصیه کردم در نشست هفته آینده در وین موضعی سازنده درباره برجام به نمایش بگذارد. به گزارش «ایسنا» محمدجواد ظریف در مورد گفت‌وگوی تلفنی‌اش با وزیرخارجه فرانسه در صفحه توییتر خود نوشت: «در تماس تلفنی با لو دریان، وزیرخارجه فرانسه، به فرانسه توصیه کردم در نشست هفته آینده در وین موضعی سازنده درخصوص برجام به نمایش بگذارد. از فرانسه خواستم به تعهدات خود ذیل توافق برجام احترام گذاشته و اجرای تحریم‌های غیرقانونی اعمالی از جانب ایالات‌متحده را متوقف کند.»
استقبال روسیه از شرایط به‌وجود آمده
همزمان یک مقام ارشد روس موقعیت کنونی پیرامون برجام را منحصربهفرد توصیف و تاکید کرد موانع موجود باید از طریق تلاش‌های مشترک برطرف شود. به گزارش «ایسنا» میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: یک موقعیت منحصربهفرد پیرامون برجام وجود دارد. هدف تمام شرکت‌کنندگان (طرف‌های برجام) و اکنون ایالات‌متحده احیای توافق است. به‌نظر می‌رسد اهداف استراتژیک در همزمانی هستند و دلایلی برای خوش‌بینی وجود دارد. وی ادامه داد: با وجود این تلاش‌ها برای پرداختن به این موضوع موانع زیادی را نیز نمایان کرده که باید از طریق تلاش‌های مشترک از بین بروند. اولیانوف در توییتی دیگر درباره لزوم حفظ توافق هسته‌ای نوشت: این تنها راه تقویت (رژیم) عدم اشاعه و کاهش تنش‌ها در منطقه خلیج‌فارس است.
بایدن درباره ایران در حال اتلاف وقت است
در ادامه این تحولات، وزیر دفاع سابق ایران با بیان اینکه دولت جو بایدن درحال اتلاف وقت و از دست دادن فرصت‌هاست، بر لزوم بازگشت واشنگتن به برجام و برداشتن همه تحریم‌ها تاکید کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، حسین دهقان در مصاحبه با «رادیو بین‌المللی چین» تاکید کرد که جو بایدن بپذیرد که دولت سابق آمریکا درباره ایران و توافق هسته‌ای برجام اشتباه کرد.
دهقان در این مصاحبه از مواضع جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در قبال توافق هسته‌ای برجام انتقاد و اعلام کرد، بازگشت واشنگتن به این توافق باید به آن معنا باشد که در اسرع وقت، همه تحریم‌های ضدایرانی برداشته شوند. وزیر دفاع سابق ایران در این مصاحبه که روز شنبه (دیروز) منتشر شد، تاکید کرد که دولت آمریکا در سطح دیپلماتیک درخصوص بازگشت احتمالی به برجام، پاسخ و اقدام مثبتی انجام نداده است. دهقان اعلام کرد که ایالات‌متحده باید به برجام برگردد و همه تحریم‌های اعمال شده علیه ایران توسط دولت دونالد ترامپ و همچنین تحریم‌های اعمال شده در روزهای ابتدایی آغاز به کار دولت بایدن را بردارد.
به گفته دهقان، بهترین تصمیمی که بایدن می‌تواند بگیرد این است که بپذیرد مقام‌های دولت سابق (دونالد ترامپ) اشتباه کردند و او مسیر اشتباه آنها را دنبال نخواهد کرد. از نظر وزیر دفاع سابق ایران، بایدن درحال اتلاف وقت و از دست دادن فرصت‌ها است و این موضوع کار را برای تصمیم‌گیری وی سخت‌تر خواهد کرد. حسین دهقان به این رسانه چینی اعلام کرد، برداشتن همه تحریم‌ها توسط آمریکا علیه ایران، یک نقطه شروع جدید در قبال برجام خواهد بود و واشنگتن باید به تهران تضمین بدهد که به مسیر (پایبندی به مفاد برجام) ادامه خواهد داد.»
به اعتقاد وزیر دفاع سابق ایران، ایالات‌متحده باید این اقدامات (بازگشت به برجام، لغو تحریم‌ها و ارائه تضمین به ایران) را انجام دهد؛ اقداماتی که برای کل جامعه بین‌المللی هم سودمند خواهد بود. این مقام سابق دولت ایران پیش از این در مصاحبه با روزنامه انگلیسی «گاردین» اعلام کرد، مواضع دولت جو بایدن به‌ویژه در قبال ایران، شبیه به مواضع دولت دونالد ترامپ است، اما آمریکا در موضعی نیست که برای ایران در رابطه با بازگشت به تعهدات برجامی شرط تعیین کند.
تکلیف دولت به رعایت قانون مصوب مجلس
همچنین سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: دولت و سازمان انرژی اتمی مکلف‌اند تا مطابق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها درخصوص برجام عمل کنند و هیچ‌گونه مذاکره‌ای بین ایران و آمریکا در این مقطع صورت نخواهد گرفت. به گزارش «ایسنا» محمدحسین فرهنگی در حاشیه جلسه علنی دیروز مجلس در جمع خبرنگاران با اشاره به جزئیات جلسه غیرعلنی نمایندگان بیان کرد: در این جلسه درخصوص برجام مسائلی به بحث گذاشته شد. درخصوص ایالات‌متحده آمریکا اکنون ما منتظر اقدام عملی هستیم چراکه این آمریکایی‌ها بودند که برجام را یک‌جانبه متوقف کردند. هیچ گونه مذاکره‌ای بین ما و آمریکا اتفاق نمی‌افتد. سایر قدرت‌های جهانی اگر می‌خواهند می‌توانند با آمریکا مذاکره کنند اما مبنای عمل دولت و سازمان انرژی اتمی قانون مصوب مجلس است و هیچ‌گونه مذاکره‌ای بین ایران و آمریکا صورت نخواهد گرفت.
تکرار موضع زیاده‌خواهانه ریاض
تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام در شرایطی است که وزیر امورخارجه عربستان با تکرار موضع زیاده‌خواهانه خود در قبال ایران، بار دیگر خواستار حضور ریاض در مذاکرات هسته‌ای شد. به گزارش «ایسنا» فیصل بن‌فرحان وزیر امورخارجه عربستان در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان بار دیگر درخواست این کشور برای مشارکت در هرگونه مذاکره درباره توافق هسته‌ای با ایران را تکرار کرد و گفت که اگر تهران خواهان آغاز گفت‌وگو با ریاض است، این اتفاق باید در چارچوب مذاکرات درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) روی دهد.
بن‌فرحان در ادامه برای توجیه این انتظار زیاده‌خواهانه مدعی شد: اگر ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج(فارس) بیش از دیگران در معرض خطر قرار خواهند گرفت، بنابراین منطقی است که بخواهند در این رایزنی‌ها حضور داشته باشند.
وی همچنین مدعی شد که شرکای اروپایی و آمریکایی ریاض این خواسته را درک می‌کنند و می‌دانند که باید به نگرانی‌های کشورهای منطقه رسیدگی کنند. بن‌فرحان گفت که کشورش با شرکای بین‌المللی در تماس است تا درباره نقش خود در این موضوع و نحوه برخورد با نگرانی‌های عربستان گفت‌وگو کند.
وزیر امورخارجه عربستان با اشاره به موضع‌گیری همیشگی ایران مبنی بر آمادگی‌اش برای گفت‌وگو و تعامل با کشورهای همسایه افزود: اگر ایران خواهان آغاز مذاکره با ریاض است، این یک چیز خوب است. ما بر این باوریم که این مساله باید در قالب رایزنی‌ها درباره برجام اتفاق بیفتد و این در آینده به رفع نگرانی‌های ما نیز تا حد زیادی کمک خواهد کرد. فیصل بن‌فرحان در بخش دیگری از این مصاحبه در پاسخ به این سوال که «خواسته آنها برای نشستن بر سر میز مذاکره با تهران چقدر واقع‌بینانه است؟» گفت: من فکر می‌کنم که این مساله کاملا واقع‌بینانه است.
گفت وگوی وزرای خارجه آمریکا و اسرائیل درباره برجام
همزمان وزیر امورخارجه رژیم صهیونیستی نیز مدعی شد که همتای آمریکایی‌اش او را در جریان مذاکرات آتی پیرامون توافق هسته‌ای(برجام) قرار داده است. به گزارش «ایسنا» گابی اشکنازی، وزیر امورخارجه رژیم صهیونیستی با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توییتر از تماس تلفنی‌اش با آنتونی بلینکن وزیر امورخارجه آمریکا خبر داد. وی در این پیام نوشته است که در گفت‌وگوی مهم خود با بلینکن درباره گسترش فعالیت‌های هسته‌ای ایران و سیاست‌های منطقه‌ای این کشور رایزنی کرده و همتای آمریکایی‌اش او را در جریان مذاکرات پیرامون توافق هسته‌ای قرار داده است. به نوشته روزنامه تایمز آو اسرائیل، این درحالی است که وزارت امورخارجه آمریکا در بیانیه‌ای درباره گفت‌وگوی تلفنی آنتونی بلینکن و اشکنازی تصریح کرده است که دو طرف درباره چالش‌های امنیتی منطقه خاورمیانه رایزنی کرده‌اند و اشاره‌ای به‌نام ایران نکرده است.
