محمدجواد ظریف تاکید کرد
برجام قابل مذاکره نیست
ظریف با بیان اینکه ایران هرگز از این توافق خارج نشد، افزود: روش بازگشت به انطباق کامل از نظر ایران، بازگشت ایالات‌متحده به توافق است که کاملا از این توافق خارج شده بود و این آمریکا است که باید به تعهدات خود عمل کند. اکنون مساله روشن است: اینکه آیا آنها می‌خواهند از سیاست‌های شکست خورده رئیس‌جمهور ترامپ جدا شوند، یا اینکه می‌خواهند روی آنها سیاست خود را بنا کنند، تصمیمی است که رئیس‌جمهور بایدن و مشاورانش باید اتخاذ کنند. اگر آنها بخواهند سیاستشان را بر شکست‌های ترامپ بنا کنند، نتیجه‌ای جز ناکامی برای آنها نخواهد داشت.
وزیرخارجه در پاسخ به سوال فرید زکریا مجری برنامه GPS شبکه سی‌ان‌ان درباره تقاضای خسارت از آمریکا اظهار کرد: ایالات‌متحده باید تحریم‌ها را لغو کند، نه اینکه معافیت صادر کند. ایالات‌متحده باید تحریم‌ها را رفع کند و جبران خسارت هرگز یک پیش‌شرط نبود. گفتیم که هنگامی که ایالات‌متحده به توافق بازگشت، درباره آن بحث خواهیم کرد و این دلیل کاملا واضحی دارد: معامله یا هر توافق بین‌المللی درب چرخشی نیست، آنها نمی‌توانند به سادگی مطابق میل خود بروند و بیایند. بنابراین ایالات‌متحده باید شفاف‌سازی کند و باید به ایران و سایر اعضای توافق ضمانت دهد که رفتار رئیس‌جمهور ترامپ تکرار نخواهد شد.
ظریف ادامه داد: ما یک الزام قانونی برای کاهش حضور بازرسان سازمان ملل متحد داریم. نه برای پایان بخشی کامل به حضور آنان، بلکه برای کاهش حضور بازرسان خارجی و بازرسان سازمان ملل متحد، حوالی ۲۱ فوریه. فکر می‌کنم اتفاقی که در این صورت خواهد افتاد این است که شاهد اجرای پروتکل الحاقی در ایران نخواهید بود. این بدان معنا نیست که پنجره کاملا بسته شده است، زیرا اگر ایالات‌متحده و شرکای آن به توافق بازگردند و به انطباق کامل برگردند، ایران اقدامات خود را معکوس خواهد کرد و بازخواهد گشت.
ظریف در پاسخ به این سوال که مشاور امنیت ملی آمریکا گفته که اگر توافق احیا شود، بلافاصله دولت بایدن می‌خواهد مذاکره با ایران را در مورد محدودیت برنامه موشک بالستیک آغاز کند. آیا این احتمال وجود دارد، ابراز کرد: جیک سالیوان بخشی از تیم مذاکره‌کننده این توافق بود. او بهتر باید بداند که ما درباره این مسائل بحث کردیم و این به‌دلیل عدم توانایی ایالات‌متحده در پرداختن به بحث فروش تجهیزات نظامی خود به منطقه ما بود- صدها میلیارد دلار فروش تجهیزات نظامی در منطقه ما به کشورهایی که در یمن و جاهای دیگر مرتکب نسل‌کشی و جنایات جنگی می‌شوند، صورت می‌گیرد- آنها نمی‌توانند به این مسائل بپردازند.
وزیرخارجه ایران ادامه داد: کل توافق هسته‌ای غیرقابل مذاکره است، زیراکه به‌طور کامل مذاکره شد. ما باید توافقی را اجرا کنیم که در مورد آن مذاکره کردیم. ما یک اسب را دو بار نمی‌خریم. شما، خود را جای ما بگذارید. شما با یک معامله موافقت کردید، بر سر یک دادوستد توافق کردید، موافقت کردید که برخی خواسته‌های مشخص را فدا کنید، زیرا توافق کردید که به برخی از مسائل نپردازید. به‌عنوان مثال، ما توافق کردیم که محدودیت‌های خرید و تحویل اسلحه توسط ایران برای ۵ سال دیگر که در ماه اکتبر پایان یافت، ادامه یابد.
ظریف ادامه داد: این مساله نمی‌تواند بازآفریده شده یا دوباره مذاکره شود. زمان گذشته است؛ ما پنج‌سال منتظر ماندیم. ایالات‌متحده توافق را اجرا نکرد اما ما این توافق را اجرا کردیم. ما به قول‌های خود عمل کردیم و اگر ایالات‌متحده به وعده‌های خود عمل کند دوباره به وعده‌های خود عمل خواهیم کرد. بیایید با چیزی شروع کنیم که توافق کردیم. ما در مورد برجام توافق کردیم. ایالات‌متحده باید وعده‌های خود را که به مدت چهار سال بسیار بسیار طولانی برای ایرانیان نقض کرد، محقق کند. شما می‌دانید در دوره ترامپ با وجود تمام دروغ‌هایی که آن دولت به مردم آمریکا گفت، مردم ایران از غذا و دارو محروم بودند.
محمدجواد ظریف در بخش دوم این مصاحبه درخصوص روابط با عربستان و جنگ یمن نیز گفت: آنها هرگز در یمن پیروز نخواهند شد. در گذشته، در طول هزار سال گذشته، کسانی تلاش کرده‌اند تا یمن را فتح کنند، اما شکست خورده‌اند. عربستان سعودی هم شکست خواهد خورد. ظریف در پاسخ به سوالی درباره عادی‌سازی روابط اسرائیل با اعراب و تاثیر آن بر ایران گفت: این مساله نشان می‌دهد که همسایگان ما این درس را نیاموخته‌اند که نمی‌توانند امنیت را از خارج بخرند. آنها تلاش کردند تا امنیت را از صدام حسین بخرند، اما شکست خوردند و صدام از تسلیحاتی که خود آنها به او داده بودند، علیه خودشان استفاده کرد.
ظریف در پایان این مصاحبه در پاسخ به سوالی درباره گفت‌وگو بر سر مسائل موشکی افزود: «بگذارید خیلی شفاف به شما بگویم که برجام مورد مذاکره قرار گرفته و نمی‌تواند مجددا مورد مذاکره قرار گیرد. اما اگر می‌خواهید در مورد تسلیحات صحبت کنید، باید به آمار و ارقام نگاه کنید. پارسال، عربستان سعودی بیش از ۷۰ میلیارد دلار برای خرید اقلام نظامی هزینه کرد. امارات‌عربی‌متحده که جمعیت بومی آن حدود ۵/ ۱ میلیون نفر است، نزدیک به ۲۲ میلیارد دلار هزینه کرده است. دارم آمار موسسه «سیپری» را نقل می‌کنم. کل بودجه نظامی ایران، با داشتن بیش از یک میلیون سرباز درحال انجام خدمت، حدود ۱۰ تا ۱۱ میلیارد دلار بوده است. خب، آیا آنها حاضرند هزینه تسلیحاتی خود را پایین بیاورند؟ آیا ایالات‌متحده حاضر است از فروختن یک چهارم کل صادرات تسلیحاتی جهان در منطقه ما دست بردارد؟ منطقه ما یک بشکه باروت است. ایالات‌متحده نباید درخصوص توان دفاعی ایران صحبت کند. ایالات‌متحده باید درخصوص تمام این تسلیحاتی صحبت کند که دارند به منطقه ما می‌فروشند و این تسلیحات درحال استفاده علیه کودکان بی‌گناه در یمن است. بنابراین این سوالی است که باید پرسیده شود، نه اینکه از ایران درخصوص محدود کردن بودجه دفاعی بسیار محدودش سوال شود.
موضع جو بایدن
اظهارات وزیرخارجه ایران در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان همزمان با پخش مصاحبه جو بایدن با شبکه سی‌بی‌اس آمریکا صورت گرفت که طی آن رئیس‌جمهوری جدید ایالات‌متحده درباره مسائل مختلفی از جمله توافق هسته‌ای با ایران سخن گفته است. بایدن در این مصاحبه که ضبط شده بود در پاسخ به سوال مجری شبکه سی‌بی‌اس که پرسید «آیا آمریکا ابتدا تحریم‌ها را با هدف برگرداندن ایران به میز مذاکره برخواهد داشت؟» گفت: «نه». رئیس‌جمهور آمریکا سپس در پاسخ به پرسش مجری این شبکه که پرسید: «[یعنی] آنها [ایرانی‌ها] باید اول غنی‌سازی اورانیوم را کنار بگذارند؟» به علامت مثبت سر خود را تکان داد. با این حال، ساعتی بعد کاخ‌سفید توضیح داد که منظور آقای بایدن غنی‌سازی فراتر از آنچه در برجام مجاز شمرده شده بوده است.
محمدجواد ظریف، همچنین یکشنبه شب در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو تلاش کرد مواضع تهران در برابر آنچه چالش‌ها بر سر راه استقرار مجدد برجام خوانده می‌شود را یک بار دیگر تشریح کند. او در پاسخ به سوالی درباره پیش‌شرط دولت جدید آمریکا برای بازگشت به این توافق گفت: «به برجام چیزی اضافه و کم نخواهد شد. کل برجام مذاکره شده و این‌طور نیست که راجع به مسائل دیگر مذاکره نشده باشد. ایران در برجام هست و آنکه باید به برجام بازگردد دولت ایالات‌متحده است. ما مراحل مختلفی که در ماده ۳۶ برجام معین شده را طی کرده‌ایم اما رژیم ترامپ بدون هیچ دلیل و بدون طی کردن این مراحل ماده ۳۶ برجام را نقض کرد.»
وزیرخارجه ایران در واکنش به اخباری که از پیشنهاد فرانسه برای حضور عربستان در مذاکرات میان تهران و گروه ۱+۵ گزارش شده بود گفت تهران برای مذاکره با همسایگانش نیاز به میانجی‌گری فرانسه ندارد و به گفته او ۸ کشور عربی حاشیه خلیج‌فارس نباید برای گفت‌وگوی رودررو با ایران به آمریکا و «اکنون نتانیاهو» تکیه کنند. ظریف گفت: «به عربستان، امارات، بحرین و چهار کشور دیگر که در قطعنامه سازمان ملل آمده پیشنهاد می‌کنم بنشینیم دور یک میز و مسائل منطقه را خودمان حل کنیم.» همزمان سخنگوی وزارت‌خارجه ایران نیز در واکنش به میانجی‌گری رئیس‌جمهوری فرانسه میان ایران و آمریکا گفت: برجام نیاز به میانجی‌گری ندارد. همه چیز در این توافق بین‌المللی نوشته شده است و در زمان تدوین این توافق حتی در مورد ویرگول‌ها و کاماها نیز بحث و گفت‌وگو شده است. او با تاکید بر اینکه کشورهای اروپایی عضو برجام باید به تعهدات خود برگردند، گفت: درخصوص اروپا قدم اول این است که اروپایی‌ها به تعهدات خود برگردند؛ چراکه یکی از طرف‌های نقض برجام کشورهای اروپایی هستند.
خطیب‌زاده با تاکید مجدد بر این موضوع که برجام نیازمند میانجی‌گری نیست، افزود: اروپا می‌تواند نقش بسیار تاریخی و درستی را ایفا کند. با اجرای تعهدات خود و اینکه از این برداشت که می‌تواند از اهرم‌های غیرانسانی که دولت ترامپ ایجاد کرده استفاده کند فاصله بگیرد؛ چراکه این سیاست شکست خورده است. این دیپلمات ارشد با تاکید مجدد مبنی بر اینکه اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها باید به‌صورت موثر از گذشته فاصله بگیرند و نشان دهند که طرف قابل اعتمادی هستند، افزود: متاسفانه این اعتماد با نقض تعهدات از سوی آنها مخدوش شده است. وی گفت: اگر آنها می‌خواهند مسیر گذشته را همچنان ادامه دهند پاسخ ما به این موضوع در بالاترین سطح مقامات کشور مشخص شده است.
واکنش فرمانده سپاه
از سوی دیگر سردار «حسین سلامی» فرمانده کل سپاه روز دوشنبه در آیین الحاق شناورهای رزمی به نیروی دریایی سپاه در بندرعباس، خطاب به آمریکایی‌ها افزود: شما در میدان فشار علیه ملت ایران شکست خورده‌اید و سیاست‌های شکست‌خورده را تکرار نکنید. دریا یکی از جبهه‌های دفاعی ما است که به وسعت تمام آب‌های جهان گسترش یافته است. این برای دفاع از منافع این ملت عزیز، جمال و شوکت الهی ایران بزرگ است. نیروی مسلح، ارتش و سپاه قهرمان درحال متراکم‌سازی قدرت خود هستند.
