تحلیل العرب از تلاش قطر برای میانجیگری بین ایران و آمریکا
به گزارش «انتخاب»، در این مطلب آمده است: دلیلی وجود ندارد تا بایدن را به سمت جایگزینی قطر بهجای عمان بهعنوان واسطه، سوق دهد و با توجه به دوستانهنبودن رابطه بین قطر و عربستان و امارات، این کشور گزینه مناسبی برای این وساطت نخواهد بود، چراکه عربستان و امارات هر دو خواهان مشارکت در مذاکره واشنگتن با تهران هستند. دوحه خود را جایگزین طبیعی نقش عمان در مساله مذاکره آمریکا با ایران در پرونده هستهای میداند و معتقد است که به صلحها نزدیکتر است، این درحالی است که قطعا قطر با مخالفت عربستان با دخالت در مسالهای که برای ریاض اهمیت زیادی دارد، مواجه میشود.
اما ظاهرا قطر این نقطه را نقطه مهمی میداند که با استفاده از آن میتواند برای صلح با عربستان فشار وارد کند، بهویژه آنکه سعودیها در سایه ورود بایدن به کاخسفید، بهدنبال تغییر اوراق روابط منطقهای خود هستند، چراکه دوحه در رابطه با پروندههای حقوقبشر، ترور خاشقجی و جنگ یمن، مشکلات زیادی را در روابط بین عربستان و غرب ایجاد کرد.
خواستههای قطر تنها منحصر به ایفای نقش مسقط در مذاکرات احتمالی بین واشنگتن و تهران نیست، بلکه پژوهشگران نزدیک به دوحه میگویند رابطه قطر با ترکیه و نفوذ آن بر معارضان سوری و نیروهای طرفدار حکومت در لیبی، میتواند بهعنوان عاملی برای پایاندادن به درگیریهای طولانی استفاده شود، بهخصوص بعد از آنکه قطر نقش واسطه را بین ایالاتمتحده و طالبان در افغانستان ایفا کرد.
نهی ابوالدهب، از تحلیلگران مرکز بروکینگز در دوحه، معتقد است که سنگبنای سیاست خارجی قطر آن است که این کشور به مرکزی برای دیپلماسی تبدیل شود و با توجه به اینکه تحریمهای عربی عملیات واردات کالاهای اساسی برای قطر را از سال ۲۰۱۷ تهدید میکند، ایران اولین کشوری بود که اقدام به ارسال کالاهای اساسی برای قطر کرد و بنادر و حریم هوایی خود را به روی این کشور گشود. حتی در صورتیکه تحریمها علیه قطر برطرف شود، هیچ تضمینی برای عدمبازگشت آنها وجود ندارد، بنابراین قطر باب روابط اقتصادی خود با ایران را بازخواهد گذاشت.
عربستان نگران آن است که یکی از دشمنانش به سلاح هستهای دست یابد، بهویژه پس از آنکه موشکهای کروز ایران و پهپادی تهران، تبدیل به بخشی از واقعیتهای قدرت در خاورمیانه شده است. در این میان، پس از آنکه بایدن قدرت را بهدست گیرد، با توجه به اینکه عتاب علنی خود را متوجه سعودیها کرده و از برنامهاش برای مذاکره با ایران سخن گفته است، قطر هم تصور میکند که میتواند در یک جایگاه مذاکرهای بهتر قرار گرفته و نقش یک سازنده صلح را ایفا کند.
تنها چند روز پس از ترور سردار سلیمانی توسط آمریکا، پس از آنکه احتمالات شعلهور شدن جنگی بین ایران و ایالاتمتحده بالا گرفت، امیر قطر به تهران سفر کرد. تحلیلگران این سفر را دلیل فایده قطر برای ایالاتمتحده میدانند و معتقدند که سفر امیر قطر به تهران براساس درخواست ایالاتمتحده و با هدف توصیه به ایران برای خویشتنداری صورت گرفته است.
به گفته ابوالدهب، وزیرخارجه قطر نیز با پیام مشابهی به عراق سفر کرد و برای آرامکردن تنشها پس از ترور سردار سلیمانی تلاش کرد. بنابراین زمانی که مساله به تنشها با ایران مربوط باشد، قطر موضع انزوا یا قطعرابطه را انتخاب نکرده و سعی میکند به سمت توقف تنشها حرکت کند.