آمریکا به برجام برمی‌گردد؟
بایدن: سر حرف خودم هستم
توماس فریدمن، تحلیلگر مشهور مسائل سیاسی و ستون‌نویس نشریه نیویورک‌تایمز، گفت‌وگویی را با جو بایدن درباره طیف گسترده‌ای از مسائل انجام داده است. بخشی از این گفتوگو مربوط به رویکرد احتمالی دولت جدید ایالات‌متحده در رابطه با ایران و برجام است. فریدمن گزارشی از گفت‌و‌گوی خود با بایدن را منتشر کرده است که در پی می‌آید. در مورد سیاست خارجی، بایدن دو نکته مهم عنوان کرد. نخستین نکته در پاسخ به پرسش من (فریدمن) بود که از او پرسیدم آیا در مورد توافق هسته‌ای ایران همچنان پایبند دیدگاهی است که پیش‌تر ضمن مقاله‌ای در سی‌ان‌ان در روز سیزدهم سپتامبر عنوان کرده بود. او پاسخ داد «دشوار خواهد بود، اما بله.»او در آن مقاله نوشته است: «اگر ایران به پیاده‌سازی دقیق توافق هسته‌ای بازگردد، ایالات‌متحده هم به‌عنوان نقطه شروعی برای مذاکرات بعدی، مجددا به این توافق خواهد پیوست.»ایرانی‌ها به وضوح به این مساله امیدوارند. محمد‌جواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران، در روز ۱۷ نوامبر عنوان کرد که بازگشت به پیاده‌سازی کامل این توافق از سوی ایالات‌متحده و ایران می‌تواند «به‌صورت خودکار انجام شود» و «نیازی به مذاکره ندارد.»توافق هسته‌ای، که با نام برجام شناخته می‌شود، در سال ۲۰۱۵ به امضا رسید. ترامپ با ادعای اینکه این توافق از همان ابتدا بد بوده است و ایرانی‌ها در آن تخلف کرده‌اند - که این مساله متفاوت از دیدگاه متحدان اروپایی ما و بازرسان بین‌المللی بود - در ماه مه ۲۰۱۸ به‌صورت یک‌طرفه از این توافق خارج شد و تحریم‌هایی فلج‌کننده بر نفت ایران اعمال کرد. دیدگاه بایدن و تیم امنیت ملی او این است که وقتی این توافق از هر دو طرف به حالت عادی بازگشت، در مدت زمانی کوتاه دور جدیدی از مذاکرات برگزار خواهد شد. هدف از این دور جدید مذاکرات تمدید مدت اعمال محدودیت‌های [که در نسخه اصلی این توافق، ۱۵ سال است] تولید ماده شکافت هسته‌ای از سوی ایران است که می‌تواند برای تولید بمب استفاده شود و علاوه بر آن رسیدگی به آنچه فعالیت‌های نامطلوب ایران در منطقه از طریق نایبان این کشور در لبنان، عراق، سوریه و یمن خوانده است. این ادعا‌های فریدمن در شرایطی مطرح می‌شود که ایران همواره تاکید کرده است که هدف از برنامه هسته‌ای‌اش صرفا صلح‌آمیز و برای دستیابی به انرژی‌برق موردنیاز کشور است. فریدمن در ادامه می‌نویسد: «حالت ایده‌آل برای تیم بایدن این است که در مذاکرات بعدی فقط امضاکننده‌های توافق اصلی، یعنی ایران، ایالات‌متحده، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا، حضور نداشته باشند و همسایه‌های عرب ایران، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات‌متحده‌عربی هم در آن مشارکت داشته باشند.»
فریدمن ادامه می‌دهد: «ابتدای همین هفته، یادداشتی با این استدلال نوشتم که اگر ایالات‌متحده اهرم ایجاد شده توسط تحریم‌های نفتی ترامپ را برداشته و تنها بخواهد همان مسیر توافق هسته‌ای را ادامه دهد، کار عاقلانه‌ای نکرده است. باید از این اهرم استفاده کنیم تا ایران مجبور شود صادرات موشک‌های هدایت‌شونده خود به متحدانش در لبنان، سوریه، یمن و عراق و تهدید اسرائیل و دولت‌های عرب از این مکان‌ها را محدود کند. هنوز هم همین عقیده را دارم.»تیم بایدن از این استدلال آگاه است و آن را عقیده‌ای دیوانه‌وار در نظر نمی‌گیرد اما درحال‌حاضر تاکید می‌کنند که منافع ملی آمریکا به‌شدت در این است که برنامه هسته‌ای ایران را کاملا تحت کنترل و بازرسی‌ها درآورند. به نظر آنها، رسیدن به سلاح هسته‌ای از سوی ایران تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی ایالات‌متحده و رژیم کنترل سلاح هسته‌ای یعنی پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای است. بایدن در همین زمینه به من (فریدمن) گفت: «صحبت‌های زیادی درباره موشک‌های هدایت‌شونده و چیزهای دیگری است که منطقه را بی‌ثبات کرده‌اند.» اما واقعیت این است که «بهترین راه برای رسیدن به سطحی از ثبات در منطقه» کار کردن روی «برنامه هسته‌ای» است. بایدن افزود که اگر ایران به بمب هسته‌ای برسد، فشار بسیار زیادی به سعودی‌ها، ترکیه، مصر و دیگران وارد می‌شود تا خود آنها هم به سلاح هسته‌ای دسترسی پیدا کنند، «و آخرین چیزی که الان در آن منطقه لازم داریم، رسیدن به توانایی هسته‌ای است.»
بایدن به فریدمن گفت: «با مشاوره متحدان و شرکای خود وارد مذاکرات و توافق‌های بعدی برای سخت‌تر و طولانی‌مدت‌تر کردن محدودیت‌های هسته‌ای ایران و رسیدگی به برنامه موشکی، می‌شویم.» او ادامه داد که ایالات‌متحده همیشه گزینه بازگرداندن تحریم‌ها را دارد و ایران هم از این مساله آگاه است. در ماه‌های آتی بحث‌های زیادی درباره این مساله صورت خواهد گرفت.
