در پی انتشار برخی گزارش‌ها مبنی بر تهدید مقامات دولت آمریکا به ایجاد مزاحمت برای تانکرهای حامل سوخت ایران به مقصد ونزوئلا، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران با ارسال نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نسبت به تحرکات آمریکا در اعزام نیروی دریایی به منطقه کارائیب با نیت مداخله و ایجاد اختلال و مزاحمت در امر انتقال سوخت ایران به ونزوئلا هشدار داد. ظریف در این نامه تهدیدات غیرقانونی، خطرناک و تحریک‌آمیز آمریکا را نوعی دزدی دریایی و خطری بزرگ برای صلح و امنیت بین‌المللی دانسته و تاکید کرده‌ است که آمریکا باید از زورگویی در عرصه جهانی دست برداشته و به حاکمیت قوانین بین‌المللی به ویژه آزادی کشتیرانی در دریاهای آزاد احترام بگذارد. ظریف ضمن یادآوری مسوولیت دولت آمریکا در برابر پیامدهای هر گونه اقدام غیرقانونی، بر حق ایران برای اتخاذ تدابیر مناسب و ضروری در مقابله با این تهدیدات تاکید کرده است.

احضار سفیر سوئیس توسط عراقچی

متعاقب ارسال این نامه، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه نیز با احضار سفیر سوئیس به‌عنوان حافظ منافع دولت آمریکا، از وی خواست مراتب هشدار جدی جمهوری اسلامی ایران نسبت به هر گونه تهدید احتمالی از سوی آمریکا علیه نفتکش‌های ایرانی را به مقامات آن کشور منتقل کند.

به گزارش خبرگزاری فارس، عراقچی روابط تجاری ایران و ونزوئلا را روابطی کاملا مشروع و قانونی دانست و اظهار کرد: توسل به اقدامات قهری یا دیگر رفتارهای قلدرمآبانه از سوی آمریکا تهدیدی برای آزادی کشتیرانی و تجارت بین‌المللی و جریان آزاد انرژی بوده و تجلی آشکار دزدی دریایی و نقض فاحش حقوق بین‌الملل و مغایر با اهداف و اصول مندرج در منشور ملل متحد به شمار می‌آید. معاون سیاسی وزیر امور خارجه هشدار داد: هر گونه تهدید علیه نفتکش‌های ایرانی با واکنش فوری و قاطع ایران مواجه خواهد شد و دولت آمریکا مسوول عواقب آن خواهد بود. سفیر سوئیس نیز اعلام کرد مراتب را بلافاصله به مقامات دولت آمریکا منتقل خواهد کرد.

روز پنج شنبه یک مقام ارشد دولت آمریکا که حاضر به افشای نامش نشد، به خبرگزاری رویترز گفت واشنگتن در حال بررسی اقدامات مناسب برای واکنش نشان دادن به انتقال بنزین توسط ایران به ونزوئلا است. این مقام آمریکایی عنوان کرد که ایالات متحده «اطمینان بالایی دارد» که دولت «نیکلاس مادورو»، رئیس‌جمهور ونزوئلا بهای این بنزین را با چندین تن طلا پرداخت کرده است. پیش از این حجت‌الله سلطانی، سفیر ایران در ونزوئلا و همچنین سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران این گزارش‌ها را تکذیب کرده بودند. گفتنی است، «الیوت آبرامز» مسوول امور ونزوئلا در دولت آمریکا، اخیرا مدعی شد که ایران مشغول اعزام هواپیماهای بیشتر و بیشتری به ونزوئلا بوده است.  او مدعی شد: حدس ما این است که آنها برای این خدمات طلا دریافت می‌کنند. هواپیماهایی که از ایران وارد می‌شوند و تجهیزاتی برای صنعت نفت (ونزوئلا) می‌آورند، در ازای این تجهیزات طلا برمی‌گردانند. اپوزیسیون ونزوئلا نیز مدعی شده است که ایران تصمیم دارد پنج نفتکش حامل سوخت به سوی ونزوئلا بفرستد. خبرگزاری رویترز روز شنبه ۱۶ مه با انتشار گزارشی از دبی، به نخستین واکنش ایران نسبت به تهدید آمریکا پرداخته است. گفته می‌شود که آمریکا با فرستادن چند ناو جنگی به منطقه کارائیب بر آن است تا مانع از تحویل بنزین ایران به ونزوئلا شود. از سوی دیگر، شبکه خبری بلومبرگ نیز در گزارشی مدعی شد: دولت ونزوئلا این ماه ۹ تن طلا - معادل حدودا ۵۰۰ میلیون دلار - را در ازای خدمات ایران برای بازسازی پالایشگاه‌های این کشور با هواپیما به ایران ارسال کرده است. گفتنی است، داده‌های روز چهارشنبه پایگاه اطلاع‌رسانی«ریوینیتیو ایکون» درمورد ردیابی شناور‌ها، حاکی از آن است که دست‌کم یک تانکر دریایی در بندر ایران بارگیری کرده و به سوی ونزوئلا به راه افتاده تا به این کشور در کاستن از کمبود سوخت خود کمک کند. صفحه رسمی نیروی دریایی آمریکا در توییتر نیز خبر داد که کشتی‌های جنگی دیترویت، لسن، پریبل و فارگات در واکنش به حرکت نفتکش ایرانی به سمت ونزوئلا به دریای کارائیب اعزام شدند. به گزارش تابناک، چندی پیش نیز یکی از مقامات ایالات متحده ادعا کرد که ۹تن شمش طلا، از ونزوئلا به ایران، در مقابل خدمات نفتی منتقل شده است.

واکنش سخنگوی وزارت خارجه

همزمان با این تحولات، سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره احضار سفیر سوئیس به وزارت خارجه و نامه ظریف و واکنش ایران به تهدید آمریکایی‌ها درباره نفتکش‌های ایرانی حامل سوخت به سمت ونزوئلا و اینکه اگر آمریکا دست به توقیف کشتی‌های ایرانی بزند پاسخ ایران چه خواهد بود، گفت: تجارت آزاد بین کشورهای مستقل امری مشروع است و آنچه نامشروع است، راهزنی و مداخله در امور تجاری و روابط عادی کشورهای مستقل در دنیاست که آمریکا سردمدار چنین اقدامات غیرقانونی و یاغی‌گرایانه‌ای است که سال‌هاست شاهد آن هستیم. موسوی روز دوشنبه در نشست خبری با خبرنگاران با بیان اینکه آمریکای ترامپ در حال برهم زدن نظم جا افتاده جهانی است و نُرم‌های جهانی را نادیده می‌گیرد، ابراز کرد: به‌نظر می‌رسد آمریکای ترامپ به‌دنبال نوعی آنارشیسم جهانی است که برای همه دولت‌ها و ملت‌های مستقل باید زنگ خطر و هشداری باشد که از دستاوردهای چندجانبه‌گرایی و ارزش‌های جهانی مراقبت کنند. موسوی افزود: آنچه آمریکایی‌ها درباره کشتی‌های نفتکش ما در نقاط مختلف جهان عنوان کردند غیرقانونی و بی‌شرمانه است و اگر بخواهند اقدامی علیه رفت و آمد آزاد و قانونی کشتی‌های ما صورت دهند با واکنش ایران مواجه می‌شوند. او بیان کرد: تجارت آزاد بین کشورها به رسمیت شناخته شده است. اینکه آمریکایی‌ها از کشوری خوششان نمی‌آید و تحریم‌هایی را وضع کردند، دلیلی نمی‌شود تحریم‌های غیرقانونی را یکجانبه اعمال و دیگران را تشویق و تهدید کنند که از تحریم‌های آنها پیروی کنند.

سخنگوی وزارت خارجه با بیان اینکه دنیای آزاد و مستقل قطعا چنین اقدامی را نمی‌پذیرد، اظهار کرد: ما توصیه‌های لازم را به آمریکایی‌ها از طریق سفیر سوئیس در تهران به‌عنوان حافظ منافع و هم نمایندگی ایران در سازمان ملل و نامه ظریف به گوترش دادیم و عواقب هرگونه اقدام نابخردانه‌ای را به عهده دولت آمریکا گذاشتیم و امیدواریم دست به هیچ حماقتی در این زمینه نزنند.

مایل به داشتن رابطه تجاری و مبادله نفت با ونزوئلا هستیم

از سوی دیگر علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران نیز در نشست خبری روز دوشنبه با رسانه‌ها در پاسخ به این پرسش که واکنش ایران نسبت به تهدید آمریکا درباره جلوگیری از صادرات نفت ایران به ونزوئلا چیست، اظهار کرد: هیچ کشوری ملزم به رعایت تحریم‌های یکجانبه آمریکا نیست و ما هم مایل به داشتن رابطه تجاری و مبادله نفت با ونزوئلا هستیم. ما می‌خواهیم از عدم راهزنی دولت آمریکا که مسبوق به سابقه است مطمئن شویم و امیدواریم که جامعه جهانی هم در این زمینه کارهای لازم را انجام دهد. وی افزود: امیدواریم آمریکا دچار چنین خطایی نشود و البته که ما در صورت هرگونه اقدامی در این زمینه تمام گزینه‌ها را برای خود محفوظ می‌دانیم و به فراخور آن واکنش نشان خواهیم داد.