به ‌گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، به نقل از خبرگزاری بلومبرگ، نزدیک به دو سال از زمانی که ترامپ با یک فرمان اجرایی، آمریکا را از برجام خارج و تحریم‌‌های شدیدی علیه ایران وضع کرد، می‌گذرد. این تحریم‌ها یک ابزار موثر در ممانعت از تجارت شرکت‌های بین‌المللی با ایران بوده است، با اینکه سازمان‌ملل تحریم‌های بین‌المللی که خود علیه ایران وضع کرده بود را پس از نیل به توافق هسته‌ای با ایران کاهش داد. اما حالا دولت ترامپ نگران است که اگر تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران بر اساس مفاد برجام در اکتبر به اتمام برسند، ایران می‌تواند تسلیحات نظامی پیشرفته‌ای نظیر جنگنده‌ و تانک خریداری کند. وزارت خارجه آمریکا امیدوار است با استفاده از مفاد برجام برای تثبیت و تمدید تحریم‌های بین‌المللی ایران، این احتمال را کاهش دهد.  اما این تاکتیک قرار است چگونه عمل کند؟ ابتدا ایالات‌متحده باید به بندی از برجام رجوع کند که به هریک از اعضای این توافق اجازه می‌دهد تا در صورت اعتقاد به اینکه ایران برجام را نقض کرده است، سازوکار رفع اختلافات برجام را فعال کند.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» پس از خروج آمریکا از برجام و برخلاف تعهدات دولت این کشور، ایران به مدت یک سال دیگر نیز در برجام ماند تا فرصتی به غرب برای جبران زیان ناشی از برجام داده باشد، اما با انفعال اروپا، ایران نیز بر اساس مفاد برجام و به‌طور قانونی تصمیم به کاهش پلکانی سطح تعهداتش در برابر بدعهدی‌های آمریکا و انفعال اروپا گرفت.

به گزارش بلومبرگ، سپس یک کمیسیون مشترک تشکیل خواهد شد تا ظرف مدت ۱۵ روز نتایج مذاکرات خود را مشخص کند. اگر واشنگتن از نتیجه رضایت نداشته باشد که البته همین‌طور نیز خواهد بود، این موضوع به وزرای خارجه کشورهای عضو اطلاع داده می‌شود تا ظرف مدت ۱۵ روز آتی با یکدیگر در‌این‌باره گفت‌وگو کنند. در صورت نارضایتی دوباره ایالات‌متحده، هیات مشورتی باید ظرف مدت پنج روز نتیجه را اعلام کند.

این روند سپس به شورای امنیت سازمان‌ملل ارجاع داده خواهد شد، جایی که قدرت یک‌جانبه آمریکا خود را نشان خواهد داد. این شورا باید قطعنامه‌ای را به تصویب برساند تا تعلیق تحریم‌های ایران تمدید شود. بدون چنین قطعنامه‌ای، محدودیت‌های پیش از برجام نظیر تحریم‌های تسلیحاتی به‌طور خودکار علیه ایران فعال خواهند شد. آمریکا با انجام وتو، اطمینان خواهد یافت که چنین قطعنامه‌ای تصویب نخواهد شد.

این سناریو البته تنها یک تئوری است. اما وزارت خارجه آمریکا توضیح نداده است که چگونه می‌خواهد رجوع به مفاد برجام را در حالی که ترامپ از آن خارج شده است، توجیه کند. اعضای اروپایی برجام نظیر آلمان، فرانسه و بریتانیا بسیار بعید است که از ادعای واشنگتن مبنی‌بر عضویت در برجام حمایت کنند. روسیه و چین نیز که قطعا از این ادعا حمایت نخواهند کرد. اگر دیگر اعضا حق ایالات‌متحده برای فعال کردن مکانیزم ماشه را به رسمیت نشناسند و کمیسیون مشترکی تشکیل نشود، این قمار به سرعت شکست خواهد خورد. ایران نیز هرگونه تلاش برای ممانعت از خرید تسلیحات را نقض مسلم برجام تلقی می‌کند. اما تحریم‌های تسلیحاتی تنها هدف موردنظر نیست. دسته‌ای از مقامات کاخ‌سفید به رهبری مایک پمپئو، وزیر خارجه و رابرت اوبرایان، مشاور امنیت‌ملی معتقدند که با توجه به اثر فلج‌کننده تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران، اکنون زمان آن فرارسیده است تا فشار بیشتری به ایران وارد شود تا تهران با شروط جدید موافقت کند.

دولت ترامپ عنوان می‌کند که هدف اصلی از این فشارها متقاعد ساختن ایران به امضای توافقی جدید است که برنامه‌ موشکی و فعالیت‌های آن در منطقه را نیز شامل شود.

تحریم‌های تسلیحاتی حتی اگر روی کاغذ نیز تمدید شوند، در صورتی که چین و روسیه تصمیم به فروش تسلیحات به ایران بگیرند، موثر نیست و باید تلاش‌های دیپلماتیک زیادی انجام بگیرد تا آنها را از فروش تسلیحات به ایران منصرف کند. این امر نیز مستلزم حمایت کامل اروپایی‌ها است. در واقع ترامپ با تلاش برای اینکه از هر دو سوی معادله سود ببرد، تنها موجب فاصله گرفتن متحدان اروپایی از واشنگتن و تخریب بیش از پیش جایگاه ایالات‌متحده در سطح جهانی خواهد شد.

اخبار مرتبط