برای سومین بار در سه هفته اخیر رخ داد
میانجی عمانی باز هم در تهران
همزمان با جدال توییتری ظریف و ترامپ، وزیرخارجه عمان ناگهانی و برای بار سوم در طول سه هفته اخیر به تهران سفر کرد. امنیت دریایی در تنگه هرمز، روابط دوجانبه و مسائل منطقه از جمله محورهای سفر یوسف بن‌علوی به تهران اعلام شده است. اگرچه در میانه تنش‌های ایران و آمریکا پس از ترور سردار سلیمانی این میزان سفر وزیرخارجه عمان که کشورش همواره نقش میانجی را بین تهران و واشنگتن بازی کرده است، بسیار معنادار است. در همین ارتباط وزارت امورخارجه عمان روز یکشنبه با انتشار اطلاعیه‌ای درحساب کاربری خود در توییتر اعلام کرد: یوسف بن‌علوی، وزیرخارجه عمان روز گذشته در تهران با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود دیدار و درباره امنیت دریایی در تنگه هرمز، روابط دوجانبه و مسائل منطقه رایزنی خواهد کرد. بن‌علوی دیروز در راه بازگشت از داووس در توقفی کوتاه در تهران با وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. دو طرف درخصوص موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای به‌ویژه همکاری‌های دو‌کشور در تنگه هرمز تبادل‌نظر کردند و بر اراده دولت‌های متبوع خود در جهت تداوم همکاری‌ها و رایزنی‌ها با هدف تضمین ایمنی دریانوردی و امنیت انرژی برای همگان تاکید کردند و از همه طرف‌ها خواستند نقش مثبتی را در این روند ایفا کنند.
یوسف بن‌علوی هفته گذشته نیز به ایران سفر کرده بود. با افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا رایزنی‌های تهران و مسقط شدت بیشتری یافته است. وزیر مسوول در امورخارجه عمان سه‌شنبه یکم بهمن ماه برای دومین بار پس از ترور سردار سلیمانی در ۱۳ دی ماه برای گفت‌وگو با محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران وارد تهران شده بود. روز ۱۵ دی ماه سه روز پس از ترور شهید سپهبد سلیمانی نیز المیادین مدعی شد هیاتی از عمان که برای میانجی‌گری به تهران سفر کرده بود، بدون دستاوردی بازگشت.
بن‌علوی ۱۷ دی نیز برای شرکت در نشست مجمع گفت‌وگوی تهران به ایران آمد و ضمن شرکت در این نشست با همتای ایرانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد. محمدجواد ظریف هم ۲۲دی برای شرکت در مراسم بزرگداشت سلطان پیشین عمان و تبریک به «هیثم بن‌طارق» سلطان جدید سفری چند ساعته به مسقط داشت و جمعه ۲۷ دی در مسیر بازگشت از هند و در توقفی کوتاه در مسقط و دیدار و گفت‌وگو با همتای کانادایی، با یوسف بن‌علوی هم دیدار و با بدرقه او مسقط را به مقصد تهران ترک کرد. ظریف همچنین ۱۱ آذر میزبان همتای عمانی خود در تهران بود و یوسف بن‌علوی در سفر دو روزه‌ای که به تهران داشت، ضمن دیدار با ظریف، با حسن روحانی رئیس‌جمهوری، علی لاریجانی رئیس مجلس و علی شمخانی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.
وزیرخارجه ایران دوم دی نیز سفری دو روزه به مسقط داشت. وزرای‌خارجه ایران و عمان همچنین شهریور سال‌جاری نیز درحاشیه هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با هم دیدار کرده بودند. عمان همواره نقش میانجی را در تنش ایران و آمریکا بازی کرده است که مهم‌ترین آن به فراهم کردن زمینه‌های شکل‌گیری توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ برمی‌گردد.
جدال توییتری ظریف و ترامپ
پیش از سفر وزیرخارجه عمان به تهران، ظریف و ترامپ جدال توییتری را درباره شرایط مذاکره جدید کلید زده بودند. وزیرخارجه ایران یکشنبه در توییتی نوشت، بهتر است به دونالد ترامپ توصیه شود اظهارات و تصمیم‌گیری‌هایش در سیاست خارجی را بر مبنای واقعیت‌ها ایجاد کند، نه براساس سرخط‌های خبری فاکس‌نیوز یا مترجمان فارسی‌اش. وزیرخارجه ایران افزود: او برای آنکه بهتر آگاه شود می‌تواند تمام مصاحبه‌ام را به زبان انگلیسی بخواند. ظریف در این قسمت لینک مربوط به مصاحبه اخیرش با مجله آلمانی اشپیگل را که در نسخه انگلیسی آن منتشر شد، قرار داد و با ضمیمه کردن عکسی از بخشی از مصاحبه‌اش نوشت: [آیا این مصاحبه] طولانی است؟ پس فقط این را بخوان.
ظریف در این بخش از مصاحبه که عکس آن را ضمیمه کرد، در پاسخ به پرسشی درباره احتمال مذاکره با آمریکا گفت: نه، من هرگز احتمال این را که افراد رویکردشان را تغییر داده و واقعیت‌ها را بپذیرند رد نمی‌کنم. برای ما فرقی نمی‌کند که چه کسی در کاخ سفید است. چیزی که مهم است رفتار آنهاست. دولت ترامپ می‌تواند گذشته‌اش را اصلاح کرده، تحریم‌ها را بردارد و به میز مذاکره بازگردد. ظریف ادامه داد: ما هنوز سر میز مذاکره هستیم. آنها بودند که میز مذاکره را ترک کردند. آمریکا زیان زیادی به مردم ایران زده است. روزی فرا خواهد رسید که آنها باید این زیان را جبران کنند. ما صبر زیادی داریم.
محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با مجله آلمانی اشپیگل تصریح کرده است که ایران حتی پس از ترور سردار سلیمانی، مذاکره با آمریکا را غیرمحتمل نمی‌داند؛ به شرط آنکه آمریکا تغییر رویه دهد و تحریم‌ها را بردارد. ظریف در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه «آیا مذاکره با آمریکا را پس از ترور سردار سلیمانی غیرمحتمل می‌دانید؟»، گفت: خیر. من هرگز چنین امکانی را رد نمی‌کنم؛ به شرط آنکه آنها رویکرد خود را تغییر دهند و واقعیات را به رسمیت بشناسند. از نظر ما مهم نیست که چه کسی در کاخ سفید می‌نشیند. چیزی که اهمیت دارد، نحوه رفتار آنهاست. دولت ترامپ می‌تواند گذشته‌اش را جبران کند، تحریم‌ها را بردارد و پای میز مذاکره بازگردد.
ما کماکان پای میز مذاکره هستیم و آنها میز را ترک کردند. وزیر امورخارجه کشورمان تاکید کرد: آمریکا آسیب بزرگی به مردم ایران زده است. روزی که آنها برای جبران کاری بکنند، خواهد آمد. ما صبر زیادی داریم. ترامپ نیز بامداد یکشنبه درحساب توییتری خود به زبان فارسی نوشت: وزیر امورخارجه ایران می‌گوید ایران خواستار مذاکره با ایالات متحده است اما می‌خواهد که تحریم‌ها برداشته شود. نه، مرسی!
واکنش ذوالنوری به مصاحبه ظریف
در واکنش به مصاحبه ظریف با اشپیگل، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه چرا دولت باید از موضع ذلت به‌دنبال گدایی مذاکره با آمریکا برسد، گفت: این اقدام دولت خلاف شأن و اقتدار ملت ایران است. مجتبی ذوالنوری نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، با اشاره به اظهارنظر وزیر امورخارجه مبنی بر آمادگی دولت ایران برای مذاکره با آمریکا گفت: من نمی‌دانم که دولت به‌دنبال چه چیزی است؟ آمریکا جز شرارت و بدبختی چیز دیگری برای ملت ما نداشته و سر سوزنی هم از مواضع شیطنت‌آمیز و خبیثانه خود کوتاه نیامده است. او افزود: منشأ تمام گرفتاری‌های ملت ما آمریکایی‌ها هستند. تحریم‌ها را برخلاف همه تعهدات‌شان در برجام تشدید کردند. وقتی این چنین است چرا دولت باید از موضع ذلت به گدایی مذاکره با آمریکا بپردازد؟
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهار کرد: دولت خلاف عزت و شأن و اقتدار ملت حرکت می‌کند. موضع نظام و رهبری معظم در مورد مذاکره مشخص است و در رفتار آمریکایی‌ها نیز به وضوح معلوم است که برخلاف منافع ملی ما رفتار و اقدام می‌کند.
او خاطرنشان کرد: این حرکت دولت حرکت بسیار بدی است که به‌دنبال مذاکره با آمریکاست و امیدواریم که سر عقل بیاید و دست از این حرکت بردارد. این حرکت ناپسند است و مورد قبول ملت ما نیست و نخواهد بود. او افزود: به نظر من وزیر امورخارجه مجری سیاست‌های آقای رئیس‌جمهور است، بنابراین این اقدام وی در راستای اجرای سیاست‌های دولت و آقای رئیس‌جمهور بوده است. محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه اخیرا اعلام کرده که تحت شرایطی آماده مذاکره با آمریکا هستیم که این اعلام نظر وی با مخالفت ترامپ مواجه شده است.
ادعای پمپئو
از سوی دیگر وزیر امورخارجه آمریکا با تکرار ادعاهای واهی خود علیه تهران، اقدامات دولت ترامپ علیه ایران را موفقیت‌آمیز خواند. به گزارش «ایسنا» مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا در گفت‌وگو با رادیو ملی آمریکا که متن کامل آن روز شنبه منتشر شده است در پاسخ به سوالی درباره گشایش دیپلماتیک با ایران و اینکه آیا درحال‌حاضر گفت‌وگویی میان دو کشور درحال انجام است؟ مدعی شد که دولت ترامپ از همان روز اول فعالیت خود درگیر تلاش‌های دیپلماتیک بوده است.
او در این‌باره گفت: ما یک ائتلاف تشکیل داده‌ایم که باهم همکاری می‌کنند؛ کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، اسرائیل و بسیاری از کشورهای اروپایی، همه هستند. البته همان‌طور که می‌دانید ما درباره مکالمات خصوصی صحبت نمی‌کنیم اما تلاش‌های دیپلماتیک ما در این جبهه موفقیت‌آمیز و قوی بوده است. ما ائتلافی برای تحت‌فشار قرار دادن ایران ایجاد کرده‌ایم تا این کشور خواسته‌های ما را انجام دهد. تا تولید اورانیوم، بازفرآوری پلوتونیوم و توسعه موشک‌های ایران را متوقف کنیم.
پمپئو در پاسخ به اینکه آیا فشار حداکثری بر ایران در طول یک سال‌ونیم گذشته نتیجه داشته است، مدعی شد: بله کاملا. وقتی ما فعالیت خود را شروع کردیم، کار زیادی برد تا این چشم‌انداز اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک را تغییر شکل دهیم. بنابراین، این گونه نیست که به‌طور ناگهانی به نتیجه رسیده باشیم. پاسخ دولت قبلی به رفتارهای ایران این بود که به آنها جایزه می‌داد، به آنها میلیون‌ها دلار داد و به کشورها اجازه می‌داد با ایران تجارت کنند. آنها اجازه یافتند هر کاری می‌خواهند انجام دهند و رفتارهای کنونی‌شان نیز باقی‌مانده همین سیاست است اما ما درحال تغییر آن هستیم.
او ادامه داد: ما منابع (مالی) ایران را کم کردیم. ما هزینه‌های فعالیت‌های منطقه‌ای آنها را افزایش دادیم. این آغاز قرار دادن انتخاب‌های واقعی در برابر ایران است. شما می‌توانید این را در اعتراض‌های داخل ایران ببینید. مردمی که از افزایش قیمت سوخت ناراضی هستند. تمام این چیزهایی که می‌تواند توانایی ایران برای تحمیل ریسک به مردم آمریکا را تضعیف کند در نتیجه راهبرد مستقیم رئیس‌جمهور ترامپ بوده است.
وزیر امورخارجه آمریکا در پاسخ به سوالی درباره خروج ترامپ از برجام مدعی شد: ایران پیش از این توافق در مسیر دستیابی به سلاح هسته‌ای قرار داشت و برجام نیز این مسیر را تضمین می‌کرد. برجام تنها وقوع آن را برای چند ماه یا پنج یا ده سال به تاخیر می‌انداخت، درحالی‌که خروج آمریکا از توافق این روند را مختل کرد. پمپئو در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخلاف اظهارات او، محمدجواد ظریف همتای ایرانی‌اش گفته که اکنون تهران هیچ محدودیتی برای سانتریفیوژهایش ندارد، ظریف را به «بلوف زدن» متهم کرد و گفت که ایران هرگز در وضعیتی که الان هست، قرار نداشته است.
او در پاسخ به این سوال که دولت ترامپ چگونه می‌خواهد ایران را متوقف کند، تنها تاکید کرد: ما آنها را متوقف می‌کنیم. رئیس‌جمهور به روشنی این را گفته است. ما هرگز به ایران اجازه نمی‌دهیم به سلاح هسته‌ای دست یابد. ائتلافی که علیه ایران ایجاد کرده‌ایم، ما را به نتیجه موردنظر می‌رساند. این کار از مردم آمریکا محافظت می‌کند. رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا همچنین از پاسخ به این سوال که آیا برنامه‌ای برای یک توافق هسته‌ای جدید، توافقی که ایران آن را بپذیرد، وجود دارد یا خیر، طفره رفت و با انداختن توپ به زمین ایران تنها گفت که مقامات این کشور باید تصمیم بگیرند که رفتارشان چه خواهد بود.
