جان کری ضمن تحلیل دیپلماسی جو بایدن گفت:
بازگشت به برجام دیگر کافی نیست
کری با اشاره به تصمیم جو بایدن مبنی بر احیای توافق هسته‌ای در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرد:«جو بایدن این موضوع را تشخیص می‌دهد و می‌داند که بازگشت به جایی که بودیم کافی نیست، زیرا وضعیت تغییر پیدا کرده است. موضوعات جدیدی در سه سال و نیم گذشته اضافه شده‌اند.» این درحالی است که به‌دنبال اعلام گام پنجم کاهش تعهدات برجامی ایران در پی خروج آمریکا از این توافق و بی‌عملی اروپا، اکنون برجام به گفته برخی کارشناسان در آستانه فروپاشی قرار دارد. البته کشورهای اروپایی که منافع زیادی را از این توافق برای خود متصور هستند از هفته گذشته به تکاپو افتاده‌اند تا مانع فروپاشی برجام شوند.
احیای توافق هسته‌ای
جان کری وزیر امورخارجه آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما در گفت‌وگو با شبکه سی‌بی‌اس نیوز که بیشتر به بررسی رویکرد جو‌بایدن نامزد پیشتاز دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا اختصاص داشت، تاکید کرد که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)قدرتمندترین، شفاف‌ترین و قابل اعتمادترین توافق روی زمین است.
به گزارش «ایسنا» وی در پاسخ به سوالی درباره اینکه بایدن اعلام کرده است، در صورت به قدرت رسیدن توافق هسته‌ای را احیا خواهد کرد، گفت: «جو بایدن این موضوع را تشخیص می‌دهد و می‌داند که بازگشت به جایی که بودیم کافی نیست، زیرا وضعیت تغییر پیدا کرده است. موضوعات جدیدی در سه سال و نیم گذشته اضافه شده‌اند. جو بایدن می‌داند که ما باید اطمینان یابیم که تمامی موارد را در این توافق تحت‌نظر داشته باشیم.» جان کری افزود: «واقعیت این است که فرانسه، آلمان، انگلیس، چین و روسیه همچنان تلاش می‌کنند که توافق هسته‌ای را حفظ کنند، زیرا این موضوع را تشخیص داده‌اند که این قدرتمندترین، شفاف‌ترین و قابل اعتمادترین توافق روی زمین است.» وزیر امورخارجه پیشین آمریکا خاطرنشان کرد: «رئیس‌جمهور ترامپ اما تصمیم گرفت که به‌طور یک‌جانبه به تمامی متحدانمان بی‌توجهی کند و از توافق خارج شود.»
توضیح کری درباره ۱۵۰ میلیارد دلار
کری همچنین در پاسخ به این سوال که دونالد ترامپ در یک پیام توییتری از دولت پیشین آمریکا به دلیل کمک به فراهم کردن پول برای سپاه پاسداران انتقاد کرده است، گفت: «آنچه من واقعا باید بگویم این است که همان‌طور که می‌دانید توییت رئیس‌جمهور (در این باره) دروغ است. او این توییت را منتشر کرد، زیرا می‌دانست من قرار است در برنامه‌های تلویزیونی شرکت کنم و این سوال در جایی از من پرسیده خواهد شد. من معتقدم شما و رسانه‌ها باید بگویید که این یک دروغ است.» وی ادامه داد: «آنها (ایرانی‌ها) ۱۵۰ میلیارد دلار دریافت نکردند، این‌گونه نیست. من به‌طور شفاف باید بگویم که بخشی از بودجه ایران به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اختصاص دارد. سپاه همیشه بودجه خود را داشته است. هیچ جای تعجبی وجود ندارد. شاید رئیس‌جمهور ترامپ مطلبی در این رابطه نمی‌داند، اما واقعیت این است که سرویس اطلاعات دفاعی خود او (ترامپ) در سال ۲۰۱۷ در کنگره تایید کرد که مقادیر کمی پول به‌دست سپاه می‌رسد. بیشتر پول به اقتصاد ایران وارد شد و این دقیقا همان حرفی است که من زده‌ام؛ بنابراین سپاه در گرفتن پول مشکلی ندارد.» این مقام سابق آمریکایی تصریح کرد: «واقعیت این است که آنچه دونالد ترامپ مبنی بر این می‌گوید که آنها ۱۵۰ میلیارد دلار گرفته‌اند، یک دروغ است. او می‌گوید که تمامی این پول به آنها (سپاه) پرداخت شده. این کار نشده است. نهاد اطلاعات دفاعی وی نیز می‌گوید که بیشتر پول به اقتصاد ایران وارد شده است. ما باید سوالات درباره دروغ‌های دونالد ترامپ را متوقف کنیم و به واقعیت‌ها بپردازیم. واقعیت همین است. بیشتر این پول وارد اقتصاد ایران شد، اما آنها (دولت ترامپ) می‌گویند که برای تامین مالی سپاه استفاده شده است.» جان کری همچنین تاکید کرد که بودجه سپاه در نتیجه این پول تغییری نکرده است.
به گزارش «ایسنا» دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا از زمان روی کار آمدن خود بارها با انتقاد از برجام که در دولت قبلی کشورش حاصل شد این ادعای بی‌اساس را مطرح کرده است که ایران به‌واسطه این توافق ۱۵۰ میلیارد دلار از آمریکا پول دریافت کرد. این درحالی است که این پول متعلق به ایران بوده که به‌دلیل تحریم‌ها در آمریکا مسدود بوده و جمهوری اسلامی به آن دسترسی نداشته است. مقامات پیشین آمریکا نیز به‌طور مکرر این موضوع را تایید کرده‌اند که ۱۵۰ میلیارد دلار موردنظر ترامپ، متعلق به خود ایران بوده است. اما دونالد ترامپ به تازگی و در پی حمله موشکی ایران به پایگاه نظامی آمریکا باز هم ادعای خود را تکرار کرده و حتی مدعی شده است که این پول به‌دست سپاه رسیده تا موشک‌های خود را توسعه دهد و از آنها علیه آمریکایی‌ها استفاده کند. جان کری روز جمعه نیز در یک مصاحبه ضمن رد این ادعا تاکید کرد که سپاه پاسداران همواره از بودجه مورد نیاز خود بهره‌مند بوده و جمهوری اسلامی از مدت‌ها قبل از برجام دارای موشک بوده است.
حمایت جمعی اتحادیه اروپا از برجام
همزمان با شدت گرفتن تنش‌ها در منطقه و گام پنجم کاهش تعهدات برجامی ایران، وزیرخارجه فرانسه از حمایت جمعی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همتایان آلمانی و انگلیسی خود از برجام به منظور کاهش تنش‌ها در منطقه خبر داد. ژان ایو لودریان درحساب توییتر خود به میزبانی خود در شامگاه روز یکشنبه از جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا،هایکو ماس، وزیرخارجه آلمان و دومینیک راب، وزیرخارجه انگلیس برای تبادل نظر در مورد تنش‌های خاورمیانه اشاره کرده که در نتیجه، وزرای اروپایی بر حمایت جمعی از برجام، کاهش تنش‌ها و ثبات منطقه‌ای تاکید کردند. همچنین، رهبران انگلیس، فرانسه و آلمان روز یکشنبه در بیانیه‌ای مشترک از ایران خواستند که به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی بازگردد. به گزارش رویترز، در بیانیه مشترک رهبران سه کشور اروپایی که توسط دفتر امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه منتشر شده، آمده است که ما از ایران می‌خواهیم تمام اقدامات متناقض با توافق برجام را بازگردانده و به رعایت کامل این توافق برگردد. در بیانیه رهبران سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه همچنین تاکید شده که ما از ایران می‌خواهیم از اقدامات خشونت‌آمیز یا گسترش سلاح‌های هسته‌ای خودداری کند، ما برای حفظ ثبات منطقه آماده همکاری با ایران در این برنامه هستیم.
درخواست آلمان از مسکو
از سوی دیگر وزیر امورخارجه آلمان از مسکو خواست تا به‌عنوان امضاکننده توافق برجام، ایران را به آنچه «رفتار عادی» خواند، وادار کند، تا به برجام بازگردد. وزیر امورخارجه آلمان با بیان اینکه روسیه به‌عنوان یکی از طرف‌های برجام مسوول حفظ این توافق است، خواستار کمک مسکو برای بازگرداندن ایران به اجرای کامل برجام شد.
به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری تاس،هایکو ماس وزیر امورخارجه آلمان در گفت‌وگو با یک روزنامه داخلی تاکید کرد: «روسیه به‌عنوان یکی از طرف‌های برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ازجمله کسانی است که مسوولیت حفظ این توافق را بر عهده دارد.»
ماس ادامه داد: «ما از مسکو می‌خواهیم که در طول مذاکرات پیش‌رو ایران را متقاعد کند که طبق اصول رفتار کند. روسیه می‌تواند از امتیاز نفوذ خود در سوریه برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها استفاده کند.»
وزیر امورخارجه آلمان همچنین به موضوع سقوط هواپیمای اوکراینی در ایران اشاره کرد و گفت: «اینکه ایران وضعیت پیرامون سانحه هوایی روز هشت ژانویه را روشن کرده است، بسیار اهمیت دارد. ما امیدواریم که پیام‌هایی از سوی واشنگتن مبنی بر این که هر دو طرف خواهان کاهش تنش‌ها هستند ببینیم.» تنش‌ها در خاورمیانه پس از آنکه آمریکا درحمله به فرودگاه بغداد سردار قاسم سلیمانی و همراهانش را به شهادت رساند، افزایش یافته است. جمهوری اسلامی ایران نیز در پاسخ پایگاه آمریکایی عین‌الاسد را هدف حملات موشکی خود قرار داد.
همچنین روسای‌جمهور روسیه و فرانسه در گفت‌وگویی تلفنی بر لزوم تداوم تلاش‌ها برای حفظ توافق هسته‌ای تاکید کردند. به گزارش ایسنا، پایگاه اینترنتی کاخ کرملین در بیانیه‌ای اعلام کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در گفت‌وگویی تلفنی با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه درباره شرایط سخت پیرامون ایران، به ضرورت خویشتن‌داری تمامی طرف‌ها اشاره کرده و خواستار تداوم تلاش‌ها برای حفظ برنامه جامع اقدام عمل مشترک[برجام]» شد.
