در مجمع گفت‌وگوی تهران مطرح شد
پیشنهاد امنیتی برای منطقه
در همین ارتباط محمدجواد ظریف دیروز سه‌شنبه در حاشیه مجمع گفت‌وگوی تهران درگفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: دیدیم که ترامپ با اقدام اخیرش مشاورین غلطی دارد. معلوم است کسانی که به ترامپ مشاوره دادند و به این گرداب هولناک دعوتش کردند نه منافع خودشان را شناختند و نه از منطقه شناخت دارند. ظریف اضافه کرد: دیدید توییت پمپئو که تصویر هفت، هشت نفر را در عراق نشان داد و گفت: مردم عراق پس از شهادت سردار سلیمانی و المهندس به رقص و پایکوبی پرداختند و این نتیجه فهم نادرست او از منطقه است. جای تعجب نیست که رئیس‌جمهور بی ادب و گستاخ آمریکا با ارتکاب خطایی راهبردی برخاسته از حماقت و تکبر، بزرگ‌ترین فاتح نبرد علیه تروریسم و افراط‌گرایی و «صلح‌سازترین ژنرال» منطقه در چند دهه اخیر را ترور می کند و البته این بار قمار بزرگی کرده است و بداند وعده الهی تخلف‌ناپذیر است که حق پیروز است «والله غالب علی امره.»
وزیر امورخارجه ادامه داد: در منطقه ما این فهم نادرست وجود دارد که برخی فکر می‌کنند امنیت خریدنی است، اما این سلاح است که خریدنی است نه صلاح. آنها دلخوشند که پولی از منطقه بدوشند. امروز هیچ کس به اندازه آمریکا نمی‌داند با این اقدامش بیش از همه منطقه و متحدانش را به خطر انداخته است. اما آیا با متحدانش قبل از اقدام به ترور مشورت کرد، قبل از آنکه حیات آنها را به خطر اندازد؟ و اگر دوستان ما در منطقه به این سوال فکر نکنند خواهند دید که در آینده با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شوند.
روی اسب باخته شرط‌بندی نکنید
ظریف با بیان اینکه حضور آمریکا در منطقه به شماره افتاده است، گفت: باور دینی من این است که خون سردار باعث خروج آمریکا از منطقه می‌شود پس روی اسب باخته شرط‌بندی نکنید. ظریف اظهار کرد: آغوش ما برای منطقه باز است و هیچ طمعی به منطقه نداریم. تنها طمع ما در منطقه این است که صلح و ثبات داشته باشیم. او تاکید کرد که تنها راه برقراری امنیت کار با یکدیگر است اگر منتظر آمریکا شویم باید چند نسل دیگر در این منطقه جنگ را تحمل کنیم.
اقدامات و همکاری‌های اطمینان ساز
ظریف اظهار کرد: راه‌حل ما این است که کشور‌ها ابتدا تعدادی از اصول مشترک را بپذیرند، از راحت‌ترین آنها مثل احترام به حاکمیت و تمامیت سرزمینی و... طبق منشور سازمان ملل. در ادامه پیمان عدم تجاوز و مداخله در مسائل و امور یکدیگر، با هم ببندیم. این مساله خیلی نیاز به فکر کردن ندارد. وزیرخارجه ایران با یادآوری اینکه ما می‌توانیم اقدامات و همکاری‌های اطمینان‌ساز در زمینه‌های مختلف داشته باشیم، گفت: الان بیشترین میزان سنگین شدن آب خلیج‌فارس را به دلیل استفاده از آب شیرین‌کن‌ها در منطقه داریم، این روند حیات کشور‌ها را تحت‌‌تاثیر قرار داده است. علاوه بر این اطراف خلیج‌فارس نیروگاه‌های هسته‌ای درحال ساخت است و ایمنی هسته‌ای از اولویت‌هاست. او توریسم و همکاری‌های اقتصادی، خلع‌سلاح منطقه‌ای و بازدید از مراکز نظامی یکدیگر حتی در زمینه پروژه‌های هسته‌ای و غنی‌سازی مشترک را از دیگر زمینه‌های همکاری کشورهای منطقه عنوان کرد و افزود: معتقدم موضوعاتی که ظاهرا مسائل جداکننده هستند، در یک چارچوب مطلوب می‌توانند مسائل پیونددهنده باشد، اما به شرطی که بپذیریم آمریکا قادر نیست برای این منطقه امنیت بیاورد.
خلیج‌فارس در شرایط حساسی قرار دارد
همزمان معاون سیاسی وزیرخارجه ایران نیز تاکید کرد: منطقه خلیج‌فارس در شرایط حساس و خطیری قرار دارد. در این منطقه با تهدیدات آنی مواجه هستیم و در همین چارچوب ضروری است که کشورهای منطقه همکاری‌هایشان را با یکدیگر ارتقا دهند و گفت‌وگوهای جدی در مورد امنیت منطقه‌ای داشته باشند. سیدعباس عراقچی در نشست مجمع گفت‌وگوی تهران با تحلیل چرایی نبود یک ساختار امنیتی مشخص در منطقه خلیج‌فارس به سه دلیل اشاره کرد و گفت: دلیل اول حضور بازیگران فرامنطقه‌ای و خارجی در این منطقه است. آنها در ظاهر با عنوان ایجاد صلح و ثبات در منطقه به خلیج‌فارس آمده‌اند ولی در عمل به‌دنبال اهداف استراتژیک خود هستند و حضور خود در منطقه را به دلایل و بهانه‌های واهی توجیه می‌کنند. معاون سیاسی وزیرخارجه با اشاره به دلیل دوم گفت: ما درحال‌حاضر ساختار سیاسی جامعی در منطقه خلیج‌فارس نداریم که تمام بازیگران این منطقه را پوشش دهد. سازمان همکاری خلیج‌فارس، سازمان جامعی نیست و ایران در این ساختار حضور ندارد تا ما در منطقه یک ساختار جامع نداشته باشیم نمی‌توانیم به ترتیبات امنیتی مشخص دست پیدا کنیم.
او دلیل سوم را ذهنیت برخی از کشورهای منطقه در مورد موضوع امنیت دانست و اظهار کرد: مادامی که ما در موضوع امنیت به دیگران وابسته باشیم و بخواهیم امنیت را برون‌سپاری کنیم تنش در منطقه باقی می‌ماند. معاون سیاسی وزیرخارجه با بیان اینکه در طرح صلح هرمز بر عدم مداخله نیروهای خارجی در امور منطقه، حل صلح‌آمیز اختلافات، احترام به مرزها، رعایت حسن همجواری، آزادی حمل‌ونقل و... تاکید شده است، ادامه داد: باور داریم که منطقه خلیج‌فارس در شرایط حساس و خطیری قرار دارد. با تهدیدات آنی مواجه هستیم و این مسائل این ضرورت را ایجاد می‌کند که همکاری‌ها را ادامه دهیم و گفت‌وگوهای جدی منطقه‌ای داشته باشیم.
تاکید پمپئو بر روابط آمریکا و عربستان
صحبت‌های ظریف و عراقچی درباره امنیت در خلیج‌فارس در شرایطی است که وزیرخارجه آمریکا روابط واشنگتن با ریاض را برای مقابله با آنچه رفتارهای بی‌ثبات‌کننده از سوی ایران خواند، بسیار مهم دانست. به گزارش «ایسنا» مایک پمپئو وزیر امورخارجه آمریکا طی پیامی در حساب کاربری خود در توییتر از دیدارش با معاون و برادر ولیعهد عربستان در واشنگتن خبر داد و مدعی شد که آنها درباره اقدام دفاعی رئیس‌جمهور ترامپ برای تامین امنیت کارکنان آمریکایی در خارج از کشور رایزنی کرده‌اند. پیش‌تر وزیر امورخارجه عربستان در پی ترور سپهبد «قاسم سلیمانی» اعلام کرد که این کشور خواهان افزایش تنش در منطقه در این برهه خطرناک نیست. به گزارش خبرگزاری رویترز، «فیصل بن‌فرحان» روز دوشنبه در نشست خبری در ریاض به خبرنگاران گفت: ما نمی‌خواهیم که اوضاع در منطقه بیش از این تشدید شود. قطعا برهه بسیار خطرناکی است و ما باید از خطرات آن نه تنها برای منطقه بلکه برای امنیت سراسر جهان هوشیار باشیم. پیش از این هم و در فاصله چند ساعت پس از ترور سردار سلیمانی یک مقام سعودی به خبرگزاری «واس» عربستان گفته بود که «در سایه تحولات به‌وجود آمده عربستان خواهان خویشتنداری است». روزنامه الشرق‌الاوسط نیز گزارش داد که محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان نیز از خالد بن‌سلمان معاون وزیر دفاع کشور خواسته است با سفر به لندن و واشنگتن خواستار خویشتنداری طرفین مناقشه شود.
پاسخ ایران عجولانه نخواهد بود
همچنین نخست‌وزیر پیشین قطر در واکنش به شهادت سردار سلیمانی با بیان اینکه ایرانی‌ها باهوش هستند و در تصمیم‌گیری‌هایشان عجله نمی‌کنند، افزود: ترس من از تصمیمات عجولانه کشورهای عربی است. به گزارش «ایسنا» حمد بن‌جاسم، در واکنش به شهادت سردار سلیمانی توسط نیروهای آمریکایی در صفحه توییتر خود نوشت: انتظار وقوع جنگ فراگیر را ندارم و انتظار ندارم که ایرانی‌ها واکنشی عجولانه داشته باشند. براساس تجربه‌ای که از ایرانی‌ها دارم، آنها معمولا صبور هستند و به‌دنبال پاسخی هستند که برای آنها دستاورد جدید به همراه داشته باشد و در خدمت استراتژی خودشان باشد.
او در توییت دیگری نوشت: ایرانی‌ها باهوش هستند و در تصمیم‌گیری‌هایشان عجله نمی‌کنند.
