عراقچی در گفت‌وگو با روسیا الیوم تحلیل کرد
دست‌های پنهان در اختلافات ایرانی-عربی
در همین ارتباط سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران در گفت‌وگو با شبکه روسیا الیوم گفت: برخی طرف‌های پنهان از اختلافات میان تهران و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس حمایت می‌کنند. او که در برنامه «قصاری القول» حضور یافته بود، افزود: علائم و نشانه‌های مختلفی وجود دارد که این مساله را تایید می‌کند، با تحلیل و نتیجه‌گیری می‌توان به این امر پی برد که برخی دست‌های پنهان میان کشورهای عربی خلیج‌فارس در این اختلافات شریک هستند و امور را به سمت و جهتی سوق می‌دهند که مردم خواهان آن نیستند.
به‌نظر می‌رسد اشاره عراقچی به نقش مخرب آمریکا و به‌خصوص اسرائیل در روابط ایران با دولت‌های عربی خلیج‌فارس باشد. این مساله به‌خصوص با توجه به روابط پنهان و درحال گسترش تل‌آویو با پایتخت‌های عربی خلیج‌فارس همچون ریاض، ابوظبی، منامه و مسقط و نقش پررنگ اسرائیل در کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران بیشتر دارای معنا است. مقامات رژیم صهیونیستی در طول چند سال اخیر و به‌ویژه از زمان به قدرت رسیدن ملک سلمان و پسرش، تلاش‌ها برای نزدیک شدن به عربستان را با هدف مهار ایران و تهدیدات منطقه‌ای آن، شدت بخشیده‌اند. پیش‌تر و براساس یک فیلم مستند آمریکایی که شبکه «PBS» آمریکا آن را پخش کرد، محمد بن‌سلمان نیز متعهد شده بود که اگر آمریکا به عربستان برای شکست ایران و سلطه بر خاورمیانه کمک کند، روابط تجاری با رژیم صهیونیستی و عادی‌سازی روابط با این رژیم را به رسمیت بشناسد. دیوید آگناتیوس، تحلیلگر نظامی روزنامه واشنگتن‌پست از ولیعهد عربستان در این فیلم مستند نقل کرد: من خاورمیانه‌ای را می‌بینم که اسرائیل در آن بخشی از ماست. من آماده به رسمیت شناختن روابط تجاری با اسرائیل و عادی‌سازی کامل روابط هستم.
تهران نیز با حساسیت و رصد رابطه درحال تلطیف ریاض و تل‌آویو، در تلاش بوده تا با برجسته‌سازی خطر اسرائیل برای صلح با اعراب و همچنین اهداف جهان اسلام، به‌طور غیرمستقیم عربستان و دیگر بازیگران عربی را متوجه اشتباه استراتژیک خود کند. بنابراین در شرایطی که راهبرد ترامپ تاکنون ناکام مانده و منجر به خیز ریاض و ابوظبی برای بهبود روابط با تهران شده است، به‌نظر می‌رسد می‌توان ردپای اسرائیل را در ممانعت از تنش‌زدایی بین ایران و دولت‌های عربی خلیج‌فارس مشاهده کرد. در همین خصوص انفجار در بخش بدنه یک فروند نفتکش ایرانی در ۶۰ مایلی بندر جده عربستان سعودی در صبح روز جمعه ۱۹ مهر ماه، در زمانی اتفاق افتاد که ایران و عربستان پالس‌های مثبتی را با میانجیگری نخست‌وزیران عراق و پاکستان به یکدیگر نشان دادند. در این فضا تهران، عربستان را مورد اتهام قرار نداد و بلافاصله همه نگاه‌ها متوجه اقدام خرابکارانه اسرائیل شد.
روابط با عربستان
عراقچی در بخش دیگری از گفت‌وگو با روسیه الیوم گفت: تهران از کشورهای منطقه انتظار دارد که ابتکار ایران در رابطه با حمایت از کشتیرانی در خلیج‌فارس را بررسی و نظر خود را در این رابطه به ما اعلام کنند. او درمورد روابط ایران و عربستان گفت: ما تنها در رابطه با موضوع حج با سعودی‌ها تماس داشتیم و درحقیقت به‌منظور تسهیل امور حجاج میان مسوولان حج ایرانی و سعودی تماس‌هایی بوده و هست، به باور ما این یک وظیفه اسلامی است تا موسم حج بدون هیچ مشکلی برگزار شود. موضوع حج در روابط ایران و عربستان در چند سال اخیر که متاثر از اعدام شیخ نمر عالم شیعی عربستانی و حمله به سفارت عربستان در تهران قطع شده است، پابرجا و جزو معدود کانال‌های ارتباطی بین دو کشور است. ولیعهد عربستان اوایل مهر ماه در گفت‌وگو با شبکه «پی‌بی‌اس» با هشدار نسبت به خطرات وقوع جنگ برای اقتصاد جهانی، از ترجیح راه‌حل سیاسی بر اقدام نظامی در ارتباط با ایران سخن گفت. نماینده دائم عربستان در سازمان ملل نیز در جلسه شورای امنیت درخصوص ابتکار صلح هرمز گفته بود: «ما نه به‌دنبال جنگ هستیم، نه آن را می‌خواهیم و نه آتش آن را شعله‌ور می‌کنیم، عربستان به اصل گفت‌وگو و حل درگیری‌ها از راه‌های مسالمت‌آمیز ایمان دارد اما هرگونه دعوت به گفت‌وگو باید همراه با توقف فوری تهدیدات و فعالیت‌های خصمانه باشد.» او در اشاره غیرمستقیم به ایران ادعا کرد: «کشورهایی که ما را به گفت‌وگو دعوت می‌کنند باید در ابتدا سیاست صادر کردن انقلاب و ایجاد اختلافات فرقه‌ای در کشورهای دیگر به منظور دخالت در امور داخلی آن کشورها را متوقف کنند.» نماینده عربستان در سازمان ملل پیش از این نیز تاکید کرده بود که عربستان آماده ایجاد روابط دوستانه و همکاری میان کشورهای عربی و ایران براساس اصل حسن همجواری، عدم دخالت در امور داخلی و احترام به حاکمیت کشورها است.
واکنش بهتر اماراتی‌ها
معاون سیاسی ظریف در بخش دیگری از این گفت‌وگو درخصوص واکنش‌ها به ابتکار رئیس‌جمهوری ایران برای صلح با همسایگان گفت: واکنش اماراتی‌ها به ابتکار (صلح هرمز) بهتر بود؛ در سطح سیاسی سفرهای متقابلی انجام شد و به باور ما میان ایران و امارات تفاهم بیشتری وجود دارد. امیدواریم که فضاهای آرام‌تری میان ایران و امارات ایجاد شود و این مساله منجر به آرامی در منطقه شود.
پیش‌تر روزنامه کویتی الجریده در خبری نوشته بود که جمهوری اسلامی به معاون وزیرخارجه کویت پیامی از جانب حسن روحانی، رئیس‌جمهور خطاب به پادشاهان عربستان و بحرین درباره ابتکار صلح هرمز تحویل داده و پاسخ مثبتی دریافت کرده است. معاون وزیرخارجه کویت نیز گفته بود که کشورش درحال بررسی طرح ابتکاری رئیس‌جمهور ایران برای امنیت خلیج‌فارس است. حسن روحانی در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به تشریح طرح ایران درباره امنیت خلیج‌فارس با نام ابتکار صلح هرمز پرداخت. حمد بن‌جاسم، نخست‌وزیر سابق قطر، در توییتی، ارسال پیام‌ها از جانب ایران به کشورهای عربی را تایید کرده و گفته عرب‌ها باید این فرصت را غنیمت بشمارند. بن‌جاسم در توییتی نوشت: «آن‌طور که می‌شنویم، پیام‌هایی از جانب ایران به کشورهای شورا (همکاری خلیج‌فارس) درخصوص آغاز گفت‌وگوی جدی زیر چتر سازمان ملل متحد ارسال شده است. به نظرم این فرصت مهمی است که باید کشورهای شورا مسوولانه آن را بررسی کنند.»
نخست‌وزیر سابق قطر که هنوز هم ارتباطات نزدیکی با خانواده حاکم قطر دارد، پیام‌های ایران را «فرصتی تکرارنشدنی» توصیف کرد که اگر ایران و آمریکا توافق کنند، ممکن است از بین برود. او اضافه کرد: معتقدم این یک فرصت مهم است که باید کاملا مسوولانه توسط کشورهای عضو این شورا بررسی شود و دو طرف تمامی نگرانی‌های خود را در میز مذاکرات به‌طور روشن بیان کنند تا دست‌کم به یک توافق برای پایان دادن به وضعیت بحرانی خلیج (فارس) دست یابند.» حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به تشریح طرح ایران درباره امنیت خلیج‌فارس پرداخت و گفت: «بنا به مسوولیت تاریخی کشورم در حفظ امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در منطقه خلیج‌فارس و تنگه هرمز، همه کشورهایی را که از تحولات خلیج‌فارس و تنگه هرمز متاثر می‌شوند به «ائتلاف امید» یعنی «ابتکار صلح هرمز» دعوت می‌کنم.»
ارسال نظر