نشست وزیران امورخارجه عضو جنبش عدم تعهد از روز گذشته آغاز شد و امروز(پنج‌شنبه) نیز ادامه خواهد داشت؛ همچنین این نشست، پیش از هجدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد برگزار شد. به گزارش «ایسنا» براساس اخبار منتشرشده، حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران نیز در هجدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد که جمعه در پایتخت جمهوری آذربایجان برگزار می‌شود، شرکت خواهد کرد.

چندجانبه‌گرایی در خطر

محمدجواد ظریف پس از ورود به باکو در گفت‌وگو با خبرنگاران در فرودگاه بین‌المللی پایتخت جمهوری آذربایجان با بیان اینکه درحال‌حاضر چندجانبه‌گرایی از سوی آمریکا به‌شدت در معرض خطر است، تصریح کرد: «در جلسه وزرای خارجه بیشتر تمرکز ما بر چندجانبه‌گرایی است و علت اصلی این جنبش، تقویت چندجانبه‌گرایی خواهد بود.» وزیر امورخارجه گفت: «لازم است کشورها مبنای دیپلماسی و مبنای چندجانبه‌گرایی را مورد توجه قرار دهند.»

اعتیاد آمریکا به تحریم

نشست وزیران امورخارجه عضو جنبش عدم تعهد صبح روز چهارشنبه با حضور وزیرخارجه کشورمان در باکو آغاز شد. محمدجواد ظریف طی سخنرانی‌اش در این نشست، مواضع ایران را درباره بحران‌های کنونی خاورمیانه تشریح و راه‌حل آن را بیان کرد. وی در آغاز سخنرانی‌اش ضمن تشکر از مردم و دولت جمهوری آذربایجان برای سازمان‌دهی این نشست گفت: «همچنین مراتب تقدیر خود را به جمهوری بولیواری ونزوئلا به‌دلیل ریاست شایسته آنان طی سه سال گذشته اعلام می‌کنم.» به گزارش «ایرنا» وزیر امورخارجه با اشاره به ضرورت اجماع جهانی علیه زیاده‌خواهی‌های آمریکا گفت: «در حقیقت، اعتیاد ایالات‌متحده به اعمال تحریم‌ها یا به عبارت دقیق‌تر تروریسم اقتصادی علیه مردم بسیاری از کشورهای عضو جنبش عدم تعهد مانند کوبا، ونزوئلا، سوریه، ایران و حتی قدرت‌های بزرگی مانند چین و روسیه، درحال تضعیف اساس روابط اقتصادی بین‌المللی و به مخاطره افکندن صدها میلیون نفر از مردم و همچنین تجارت جهانی است.» وی افزود: «وجود یک جریان رشد یابنده برای تحقیر دیپلماسی، چندجانبه‌گرایی و همکاری‌های بین‌المللی چالش‌های مزمن را در سراسر جهان تشدید کرده و موجب افزایش تردید و بلاتکلیفی شده است. به‌نظر می‌رسد حقوق بین‌الملل، موافقت‌نامه‌های چندجانبه، قطعنامه‌های شورای امنیت و هنجارهای رفتار متمدنانه همه در مسلخ جاه‌طلبی‌های سیاسی فردی قربانی می‌شوند.» وزیر امورخارجه با بیان اینکه غرب آسیا بیشترین آلام را از ناحیه این کینه‌توزی علیه نظم جهانی متحمل می‌شود، ادامه داد: «حق خودمختاری فلسطین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف جنبش عدم تعهد توسط سیاست‌های یکجانبه و مخرب ایالات‌متحده به‌ویژه از سوی موضع‌گیری‌های غیرقانونی و خطرناک آن در مورد قدس و جولان درحال پایمال شدن است. رژیم صهیونیستی با برخورداری از حمایت بی‌چون و چرای آمریکا و با کمال تاسف همچنین رضایت کوتاه‌بینانه برخی در منطقه ما تشجیع شده است تا به غصب و جذب بیشتر فلسطین مبادرت ورزد.» وی با اشاره به اینکه ظلم‌های دهشتناک علیه مردم یمن به همراه پیامدهای منطقه‌ای این جنگ با پشتیبانی کامل ایالات‌متحده انجام می‌شود، گفت: «این ظلم‌ها به‌گونه‌ای تهدیدآمیز درحال خارج شدن از کنترل و منجر شدن به تشدید تنش‌ها و ایجاد ناامنی بیشتر در منطقه و ماورای آن است.» ظریف ادامه داد: «اقدام غیرمسوولانه ایالات‌متحده در خروج خود از برجام به‌رغم پایبندی کامل ایران به تعهدات خود در این زمینه یکی دیگر از مهم‌ترین عناصر آشوب‌ساز در منطقه و ماورای آن بوده است. جنگ اقتصادی آمریکا در واقع تروریسم اقتصادی آن با هدف قرار دادن مردم عادی ایران و کوششی ساده‌لوحانه برای گرسنگی دادن آنان تا مرحله تسلیم شدن تنها یک جنایت عامدانه و به‌صورت آشکار اعلام شده علیه بشریت نیست، بلکه تهدیدی جدی و فوری برای صلح و امنیت بین‌المللی است.» وی تصریح کرد: «اتخاذ موضع یکپارچه جامعه بین‌المللی برای وادار ساختن ایالات‌متحده به بازگشت از این مسیر خطرناک خود به منظور اجتناب از بروز یک فاجعه جهانی، یک ضرورت فوری است.» وزیر امورخارجه در بخش دیگر از سخنانش گفت: «امروزه این موضوع امری ثابت شده است که آمریکا حتی به هم‌مشرب‌های خود خیانت می‌کند. بسیاری آموخته‌اند که انتظار از آمریکا برای تامین حفاظت و امنیت آنان اگر نگوییم انتحاری، یک خواسته واهی است. اما این مردم ما هستند که هزینه رفتارهای غیرمسوولانه آمریکا را می‌پردازند. به همین دلیل بر ما اعضای جنبش است تا متحد شویم و بر مبنای تفکر و اقدام دسته جمعی و مبتکرانه برای تغییر جهت جریان حاکم یا حداقل کاهش آثار آن بر مردم خویش اقدام کنیم.» رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به طرح صلح هرمز (امید) که رئیس‌جمهور ایران آن را در نشست ماه سپتامبر گذشته مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه داد، آن را یکی از این‌گونه تلاش‌ها عنوان کرد. وی تاکید کرد: «هدف این طرح، ترویج گفت‌وگو، احترام متقابل و برابری، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها و مصونیت مرزهای بین‌المللی، حل‌وفصل مسالمت‌آمیز کلیه اختلافات، رد تهدید به استفاده از زور یا کاربرد زور، عدم تجاوز و عدم مداخله در امور داخلی یا خارجی یکدیگر و در نهایت تضمین امنیت انرژی و جریان آزاد منابع است.» ظریف در پایان بار دیگر گفت: «دوباره از همسایگان و همه شرکای خود در جنبش عدم تعهد دعوت می‌کنیم تا برای تقویت و اجرای ابتکار امید با ما همکاری کنند.»

دیدارهای وزیرخارجه در باکو

وزیرخارجه ایران در سفر به باکو و در حاشیه نشست وزیران خارجه عدم تعهد با برخی از همتایان خود و مقامات دیگر از کشورهای مختلف از جمله عراق، صربستان، آذربایجان و افغانستان دیدار و رایزنی کرد.  محمدجواد ظریف و محمدعلی الحکیم همتای عراقی او طی دیداری دوجانبه درخصوص آخرین تحولات روابط دوجانبه، مسائل منطقه‌ای به‌ویژه اوضاع شمال سوریه، لبنان، یمن، تحولات خلیج‌فارس و پویش صلح امید و سایر موضوعات مورد‌علاقه گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. وزیر امورخارجه صربستان نیز در دیدار با وزیرخارجه ایران درخصوص روابط دوجانبه و مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر کرد. همچنین به گزارش «ایسنا» حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان روز گذشته در باکو با وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. آخرین تحولات در افغانستان محور اصلی گفت‌وگو و تبادل‌نظر در این دیدار بود. وزیران امورخارجه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان نیز در باکو دیدار کردند و مناسبات سیاسی و اقتصادی دوجانبه و مسائل منطقه‌ای از محورهای گفت‌وگو و رایزنی‌های دو مقام بود.

هجدهمین نشست سران جنش عدم تعهد (NAM) قرار است روزهای جمعه و شنبه (۲۵ و ۲۶ اکتبر) سوم و چهارم آبان در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان و به میزبانی «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور این کشور برگزار شود. نشست کارشناسان ارشد از دوشنبه ۲۹ مهر به مدت دو روز (۲۹ و ۳۰ مهر ماه) برگزار شد و وزرا نیز روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه اول و دوم آبان (۲۳ و ۲۴ اکتبر) در باکو گردهم آمدند تا درباره سند نهایی اجلاس به رایزنی بپردازند. جنبش عدم تعهد در سال ۱۹۶۱ میلادی در اوج جنگ سرد و نظام دوقطبی بین‌المللی توسط کشورهایی پا به عرصه وجود گذاشت که عضو هیچ‌یک از پیمان‌های نظامی ناتو و ورشو نبودند و تلاش می‌کردند در روابط خارجی‌شان مستقل از دو بلوک شرق و غرب عمل کنند.