تحلیل لوبلاگ از کارآمدی استراتژی ایران در منطقه
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: «البته جابه‌جایی ستاد فرماندهی خاورمیانه ضرورتا به معنی کاهش سطح اهمیت این منطقه استراتژیک و نفت‌خیز برای واشنگتن نیست. اما تصمیمات دولت ترامپ در ماه‌های گذشته این برداشت را در بین کشورهای خلیج‌فارس ایجاد کرده بود که آمریکا به تدریج درحال عقب‌نشینی از خلیج‌فارس است.»
در واقع هدف از تصمیم اخیر کاهش آسیب‌پذیری پایگاه‌های نظامی آمریکا در مقابل حملات احتمالی ایران بود. جابه‌جایی ستاد کنترل و فرماندهی از لحاظ عملیاتی قابلیت ارتش آمریکا را تضعیف نخواهد کرد. اما در هر صورت این اقدام باعث شد که کشورهای منطقه اوراسیا از جمله روسیه، چین، ژاپن، هند، امارات و عربستان به راه‌حل‌های امنیتی چندجانبه و مبتنی بر دیپلماسی روی آورند.
پیش‌بینی می‌شود در گفت‌وگوهای آینده کشورهای خلیج‌فارس، روسیه، چین، آمریکا، اتحادیه اروپا و همچنین ذی‌نفعان دیگر از جمله ایران مشارکت کنند. بدون شک موفقیت دیپلماسی به کاهش تنش در منطقه و برقراری یک کانال ارتباطی بین ریاض و تهران نیاز دارد. وانگ یی، وزیرخارجه چین کشورهای عربی خلیج‌فارس را تشویق کرد که پلت‌فرمی برای گفت‌وگو و تبادل نظر راه‌اندازی کنند. او اشاره کرد که قدرت‌های خارجی باید نقش موثری در تامین امنیت و ثبات منطقه ایفا کنند. هفته گذشته حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران یک طرح صلح جدید را برای کشورهای حوزه خلیج‌فارس ارائه کرده بود. البته در این طرح تهران خواستار خروج نیروهای آمریکایی از منطقه شده است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در مقایسه با دولت‌های گذشته رویکرد معامله‌ای و غیرمتعارفی را در قبال سیاست خارجی و امنیت ملی اتخاذ کرده است. او در سال‌های گذشته بارها از کشورهای عضو ناتو و دیگر شرکای امنیتی آمریکا درخواست کرده بود که مبالغ بیشتری برای حمایت‌های نظامی آمریکا بپردازند. او همچنین اشاره کرده است که اروپا و چین وابستگی بیشتری به نفت خلیج‌فارس دارند و آمریکا وظیفه‌ای برای تامین امنیت نفتکش‌های آنها بر عهده ندارد. تصمیمات و اظهارات ترامپ متحدان آمریکا را قانع کرد که برای تامین منافع خود دیگر نمی‌توانند به واشنگتن اتکا کنند.
کشورهای آسیایی و پادشاهی‌های عرب خلیج‌فارس در موقعیت دشواری قرار گرفته‌اند. آمریکا دیگر به‌عنوان یک شریک قابل اطمینان درنظر گرفته نمی‌شود. اما بیشتر تحلیلگران احتمال دستیابی به یک چارچوب امنیتی جدید در آینده نزدیک را ضعیف می‌دانند.ماه گذشته شاهد حملات پهپادی و موشکی گسترده‌ای علیه دو تاسیسات مهم نفتی عربستان بودیم. عربستان و آمریکا بلافاصله انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه گرفتند. این حملات باعث افزایش نگرانی‌های جهانی در مورد بروز یک جنگ منطقه‌ای شد.
ایران هشدار داده است که هرگونه اقدام نظامی ریاض یا واشنگتن به یک جنگ تمام‌عیار در کل منطقه منجر خواهد شد و هیچ‌کدام از کشورهای خلیج‌فارس از اقدامات تلافی‌جویانه مصون نخواهند ماند. اما ترامپ واکنش محتاطانه‌ای نسبت به این حادثه نشان داد و تمایلی برای اقدام نظامی نشان نداده است. محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان نیز ظاهرا یک راه‌حل غیرنظامی را در شرایط بحران کنونی ترجیح می‌دهد. وقایع اخیر فرصتی فراهم کرد که روسیه با پشتیبانی چین یک چارچوب امنیتی چندجانبه برای کاهش تنش در منطقه ارائه کند.
رهبران عربستان و ایران نیز ابراز علاقه کرده‌اند که اختلافات خود را از طریق گفت‌وگو حل و فصل کنند. ولیعهد عربستان در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌اس آمریکا در مورد احتمال واکنش نظامی به حملات اخیر گفت: «بدون تردید راه‌حل سیاسی و صلح‌آمیز بسیار بهتر از گزینه نظامی خواهد بود.»
علی لاریجانی، سخنگوی پارلمان ایران نیز در واکنش گفت که درهای مذاکره همیشه باز خواهد بود. او تاکید کرد که گفت‌وگو بین ایران و عربستان می‌تواند بسیاری از مشکلات امنیتی و سیاسی منطقه را حل کند. مطابق با گزارش‌های منتشر شده عربستان حتی یک آتش‌بس محدود در یمن را در نظر گرفته است. مقامات ایرانی نیز به شبه‌نظامی‌های حوثی در یمن توصیه کرده‌اند که با طرح آتش‌بس سعودی‌ها موافقت کنند.
همزمان، دولت عراق نیز ظاهرا تلاشی را برای ایجاد یک کانال دیپلماتیک بین تهران و ریاض آغاز کرده است. عباس حسناوی از مقامات دولت عادل عبد المهدی در این ارتباط گفت: «ایرانی‌ها و سعودی‌ها پیش‌شرط‌هایی را برای شروع مذاکرات ارائه کرده‌اند. با توجه به اختلافاتی که از لحاظ ایدئولوژی، فرقه مذهبی و منافع ملی بین دو طرف وجود دارد، میانجیگری بین آنها کار آسانی نخواهد بود. سعودی‌ها خواستار توقف دخالت ایران در یمن و سوریه و همچنین پایان حمایت از گروه‌های مسلح همچون حوثی‌ها شده‌اند. ریاض همچنین از رژیم بشار اسد در سوریه می‌خواهد که اختلافات خود با گروه‌های مخالف را حل‌وفصل کند.»
البته ریاض و تهران مسیر طولانی برای حل اختلافات خود خواهند داشت. اما گمانه‌زنی‌های اخیر در مورد مذاکره مستقیم و آتش‌بس در یمن نشان می‌دهند که استراتژی ایران نتیجه‌بخش بوده است. آنها با اقدامات خود به کشورهای عربی خلیج‌فارس ثابت کردند که هیچ‌کس از عواقب جنگ مصون نخواهد بود.
بعد از آنکه ترامپ سال گذشته کشورش را از توافق هسته‌ای خارج کرد، ایرانی‌ها در ابتدا از استراتژی صبر استراتژیک پیروی می‌کردند. اما بعد از تشدید تحریم‌های اقتصادی رهبران ایران تصمیم گرفتند رویکرد دیگری را اتخاذ کنند. آنها با تشدید تنش در خلیج‌فارس تلاش کردند فشار روی واشنگتن و متحدانش را افزایش دهند. در ماه‌های گذشته شاهد توقیف یک نفتکش بریتانیایی و همچنین حمله به تعدادی نفتکش دیگر در سواحل امارات بوده‌ایم. تهران همچنین تعدادی از محدودیت‌های غنی‌سازی در توافق برجام را نقض کرد. تحلیلگران سیاسی معتقدند استراتژی ایران باعث تغییر محاسبات استراتژیک طرف‌های دیگر شده است.
ارسال نظر