چرا ایران حاضر به مذاکره با آمریکا نشد؟
گزارش روحانی از سفر نیویورک
عكس: president.ir
سفر ۵ روزه رئیس‌جمهوری به نیویورک برای حضور در هفتاد و چهارمین اجلاس سران مجمع عمومی سازمان ملل متحد، روز گذشته به پایان رسید و به تهران بازگشت. حسن روحانی روز گذشته در بدو ورود به کشور گزارشی ازفضای سیاسی حاکم در جریان این سفر و محتوای دیدارهایش درحاشیه نشست سازمان ملل ارائه کرد. گزارش رئیس‌جمهوری حول سه محورماجرای حمله به تاسیسات آرامکوی عربستان، مذاکره باآمریکا و درنهایت موضوع کاهش تعهدات برجامی ایران بود. او دلایل عدم مذاکره با مقامات آمریکا راتشریح کرد. رئیس‌جمهوری در سخنانش گفت که آمریکا وعده برداشته شدن کل تحریم‌ها را داده بود؛ ولی شکل کار قابل قبول نبود. او همچنین گفت که آمریکاییها تقریبا به همه سران اروپایی و غیراروپایی پیغام داده بودند که ما آماده مذاکره‌ایم. با این حال روزگذشته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در توییتی نوشت: «ایران از من خواست که برای ملاقات تحریم‌ها برداشته شود؛ البته که من گفتم نه!» به هرحال روز گذشته روحانی در پایان سفرش به آمریکا در فرودگاه مهرآباد با اشاره به اینکه چنین مطرح شده بود که همه مشکلات بر سر لجبازی طرف ایرانی است و آمریکا آماده مذاکره است و نسبت به آن اصرار هم دارد، گفت: آمریکاییها تقریبا به همه سران اروپایی و غیراروپایی پیغام داده بودند که ما آماده مذاکره‌ایم. درخواست آمریکا قبلا این بود که مذاکره دوجانبه باشد؛ یعنی دو رئیس‌جمهور با هم مذاکره کنند و بارها این موضوع را رد کرده بودیم. گفته بودیم اگر مذاکره هم باشد در قالب ۱+۵ خواهد بود و آنها هم گفتند که می‌خواهند در قالب ۱+۵ مذاکره کنند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، رئیس‌جمهور اضافه کرد: اتفاقا سه نفر از آن ۱+۵ قبلی و ۱+۴ فعلی یعنی صدر اعظم آلمان، نخست‌وزیر انگلیس و رئیس‌جمهور فرانسه هم در نیویورک بودند و همگی اصرار داشتند که این جلسه برقرار شود و آمریکا هم می‌گوید که من تحریم را برمی‌دارم.روحانی خاطرنشان کرد: نکته دیگری که محل بحث بود اینکه چه تحریمی برداشته شود و آنها به صراحت گفته بودند که کل تحریم را برمی‌داریم. منتها شکل این کار شکلی نبود که قابل قبول باشد، یعنی اینکه در فضای تحریم و در بقای تحریم و فضای مسموم فشار حداکثری، حتی اگر در قالب ۱+۵ بخواهیم با آمریکاییها مذاکره کنیم، هیچ‌کس نمی‌تواند پیش‌بینی کند که پایان و نتیجه این مذاکره چه خواهد بود. روحانی با تاکید بر اینکه بهانه را از دست طرف مقابلی که می‌گفت آماده مذاکره است و ایران برای مذاکره حاضر نیست، گرفتیم، اظهارکرد: به صراحت گفتیم که کاملا آماده مذاکره‌ایم؛ اما نه در فضای تحریم و فشار. شما یک فضای آزاد و عادلانه ایجاد کنید، ما کاملا آماده‌ایم. حتی به سران اروپا که می‌گفتند چه وقت آماده جلسه ۱+۵ هستید، می‌گفتم حتی اگر یک ساعت دیگر شما این فضای مناسب را درست کنید و فضای مسموم و سم را بردارید، حاضرم در جلسه ۱+۵ شرکت کنم.
رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: به نظر من ضروری بود که هم در مصاحبه و هم با سیاسیون به‌طور خیلی روشن و واضح توضیح دهیم که مانع مذاکره آمریکا است و آن کسی که نمی‌خواهد مساله حل شود، آمریکا است والا ایران به‌خاطر منطق و استدلالش هیچ وقت از مذاکره فرار نمی‌کند و ترسی از مذاکره ندارد.
در انتظار ارسال مدارک هستیم
رئیس‌جمهوری درادامه بااشاره به فضای منفی موجود نسبت به ایران درنیویورک در میان دیپلمات‌ها و بیشتر در میان رسانه‌ها گفت: اولین فضای منفی بر محور این شایعه و اتهام بود که حوادث آرامکوی عربستان، از توان یمنی‌ها و ارتش یمن خارج بوده است و در واقع در سازمان ملل و رسانه‌ها یک شبهه‌افکنی را شروع کرده بودند که این حادثه از کجا رخ داده و دنبال این بودند که افکار عمومی و همچنین سیاسیون را دور این محور اتهامی جمع کنند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، رئیس‌جمهوری در فرودگاه مهرآّباد اظهار کرد: به نظر من در این زمینه هیات ایرانی بیان روشن و کافی داشت. حتی از برخی از سران اروپا که بیانیه‌ای داده بودند و به نحوی گفته بودند ایران هم نوعی مسوولیت دارد، پرسیدم که به چه دلیل و چه مدرکی این را می‌گویید.
روحانی با بیان اینکه «به آنان صراحتا و محکم گفتم این مدرک را نیاز دارم و حتما برای من بفرستید» گفت: آنان پاسخ دادند با بررسی‌هایی که کارشناسان ما کرده‌اند گفته‌اند که توانمندی یمنی‌ها و به تعبیر آنها حوثی‌ها کمتر از این عملیات است. گفتم حالا فرض می‌گیریم کمتر است پس چه کسی این کار را کرده است؟ گفتند ما نمی‌دانیم اما جهتش، جهت شمال و غرب بوده است!
رئیس‌جمهور افزود: به آنان گفتم آیا این منطق و استدلال شد؟ اولا اطلاعات شما نسبت به یمن و حوثی‌ها چقدر است. اطلاعات شما نسبت به دشمنان یمن زیاد است؛ چون اسلحه آنها را شما می‌دهید؛ اما از اینکه یمنی‌ها و حوثی‌ها چقدر توانمند هستند، خبر و اطلاع ندارید. ثانیا شما وقتی اتهامی را متوجه جایی می‌کنید آیا معنایش را می‌فهمید؛ معنای آن، آشوب و شعله‌ور شدن فتنه و آتش در منطقه است.روحانی گفت: آنها پاسخی نداشتند و گفتم در تهران منتظرم شما مدارکتان را برای ما بفرستید. این موضوع را هم در نطق سازمان ملل، در مذاکرات دوجانبه، دو جلسه مهمی که با فرهیختگان و اندیشمندان آمریکا و مدیران مسوول رسانه‌های آن کشور داشتم و همچنین در دو مصاحبه اختصاصی و یک مصاحبه جمعی، باز کرده و مفصل توضیح دادم.
روحانی تصریح کرد: توطئه‌ای که توسط آمریکا و عربستان و برخی از کشورهای دیگر طراحی شده بود، بعد از توضیحاتی که داده شد، بسیار کمرنگ شده است. ضمن اینکه برخی از مقامات کشورهای مهم از جمله روسیه وترکیه نیز به صراحت اعلام کردند که این اتهام نسبت به ایران اتهام نادرستی است.رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: درخصوص این موضوع، ضرورت داشت که افکار عمومی و مجامع بین‌المللی آن را بدانند، ضمن اینکه آن را برای دبیر کل سازمان ملل هم به تفصیل توضیح دادم.
کاهش تعهدات ایران در برجام
روحانی در ادامه با اشاره به اهمیت تبیین مساله کاهش تعهدات ایران در برجام که کم و بیش در دیدارها و مصاحبه‌ها مطرح بود،گفت: بعضی‌ها می‌گفتند، گام سومی که در زمینه کاهش تعهدات برجامی برداشتید، بسیار مهم است. شما می‌خواهید سانتریفیوژهای مدرن را راه‌اندازی کنید و این به معنای آن است که به سمت سلاح هسته‌ای حرکت می‌کنید.وی افزود: این موضوع را هم در مصاحبه و هم در ملاقات‌های دوجانبه توضیح دادیم که اگر کسی بخواهد به سمت سلاح هسته‌ای حرکت کند لااقل نظارت را کم می‌کند و نظارت گسترده را محدود می‌کند، اما ایران نظارت‌ها را کاهش نداده و تعهدی که کاهش دادیم در فعالیت هسته‌ای‌مان است. اما همه فعالیت‌های هسته‌ای، زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود.
عدم موفقیت آمریکا در انزوای ایران
رئیس‌جمهور درادامه گفت: فکر می‌کنم امسال در نیویورک، محل اقامت هیات ایرانی یکی از پر‌رفت‌و‌آمدترین و فعال‌ترین مراکز دیپلماسی شده بود. یعنی هتلی که محل اقامت ما بود، آن‌قدر رفت‌و‌آمد سیاسی بود که لحظه‌ای نبود که یک رئیس‌جمهور به آن وارد و خارج نشود. گاهی در یک ترافیک، ناچار با چند مقام با هم دقایقی را صحبت می‌کردیم.روحانی افزود: به نظر من آمریکا در این جهت هم کاملا ناموفق بود. جایگاه ایران کاملا در این اجلاس و در این رفت و آمدها مشخص بود. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: تقریبا همه مقامات سطح بالای دنیا چه آنهایی که از آسیا و آفریقا و اروپا آمده بودند، درخواست ملاقات داشتند و گفت‌وگو و بحث کردیم. به نظر من در فرصت زمانی و در توانی که ما داشتیم توانستیم حرف و پیام و مظلومیت و درد دل و حقانیت ملت ایران را برای جامعه جهانی توضیح دهیم.
تایید پیام بن سلمان ازطریق عمران خان
اما شاید یکی از مهم‌ترین بخش‌های سفر حسن روحانی به آمریکا، نشست خبری او باخبرنگاران در آخرین روز حضور او در نیویورک باشد. رئیس‌جمهوری روز پنج‌شنبه با حضور در جمع نمایندگان رسانه‌های بین‌المللی، تازه ترین مواضع ایران اسلامی در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی را تشریح و تبیین کرد و به پرسش‌های آنان پاسخ داد. او در این نشست خبری دیدارش با عمران خان و پیام‌هایی را که وی از طرف محمد بن سلمان و دونالد ترامپ برای رئیس‌جمهوری ایران داشته، تایید کرد.
روحانی گفت: اعتقاد ما بر این است که باید به جنگ یمن خاتمه داده شود؛ زیرا به نفع کسی نیست و ما باید در منطقه دنبال صلح برویم. رئیس‌جمهور با بیان اینکه مشکل ایران با عربستان عمدتا به مساله یمن برمی‌گردد، اظهار کرد: اگر در یمن آتش‌بس برقرار شود، مسائل ما هم با عربستان در یک روال سریع‌تری به نتیجه می‌رسد. روحانی با بیان اینکه جنگ یمن به نفع کسی نیست، خاطرنشان کرد: با آقای عمران‌خان در تماس خواهیم بود و آن‌طور که خواسته بود راجع به مسائل دیگر گفت‌وگویمان را ادامه می‌دهیم.
رئیس‌جمهور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی اطلاعات نشان می‌دهند صدمه‌ای که به تاسیسات نفتی سعودی وارد شده، از شمال عربستان بوده تا اینکه اینها از یمن آمده است؛ آیا ایران مدرکی دارد که این را نقض کند، گفت: در مورد یمن و حمله‌ای که به تاسیسات نفتی آرامکو شده چرا ما توضیح دهیم؟ به عبارتی ما در فارسی می‌گوییم نه سر پیازیم و نه ته پیاز.
تایید گفت‌وگو برای تبادل زندانی
روحانی همچنین دراین نشست خبری تایید کرد که بین ایران و آمریکا بر سر تبادل زندانی‌ها گفت‌وگوهایی صورت گرفته است. او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا آزاد کردن آمریکایی‌های زندانی در ایران و عمل متقابل آمریکا می‌تواند گامی برای کاهش تنش برای به‌وجود آوردن اعتماد بیشتری بین دو کشور باشد، گفت: شما می‌دانید که به دفعات با مقامات آمریکایی در گذشته برای آزادی زندانیان در دو طرف حرف زدیم و مذاکره کردیم و گاهی هم موفق بودیم.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه برخی از آمریکاییها یا دو تابعیتی‌ها آزاد شدند و از سوی دیگر برخی از ایرانی‌ها آزاد شدند، گفت: در دولت آقای ترامپ هم یکی، دو بار این بحث انجام شد که ما راجع به زندانیان با هم حرف بزنیم. روحانی یادآور شد: یک بار هم یک زندانی دو تابعیتی که تابعیت آمریکا و لبنان را داشت از سوی ایران آزاد شد و به جای اینکه آمریکاییها به وعده‌شان درمورد اقدام متقابل عمل کرده و چند نفر ایرانی را آزاد کنند، فقط به تشکر از ایران اکتفا کردند، ما همیشه آمادگی داشتیم و باز هم آمادگی داریم؛ اما توپ در زمین آمریکاست.
واکنش به استیضاح ترامپ
روحانی درپاسخ به پرسشی درباره احتمال استیضاح دونالد ترامپ نیز گفت: بهترین آرزوی ما این است که رئیس دولت آمریکا هر کسی که هست، سیاست‌های درست را انتخاب کند. رئیس‌جمهور تاکید کرد: چه آقای ترامپ و چه یک فرد دیگر، چه جمهوری‌خواه، چه دموکرات اگر آمریکا سیاست‌هایی به نفع مردم آمریکا و منطقه و صلح انتخاب کند، این به نفع همه است.
شرط مذاکره با آمریکا
روحانی در پاسخ به اینکه شما چند بار شرط مذاکره با آمریکا را لغو تحریم‌ها و بازگشت به برجام و سپس مذاکره در داخل برجام اعلام کرده‌اید، چند درصد احتمال مذاکره را محتمل می‌دانید، گفت: آنچه اعلام می‌کنیم، سیاست ما است. اینکه احتمالش چند درصد است، هر زمانی ممکن است یک کشوری احساس کند که سیاست‌های قبلی‌اش غلط بوده و به راه درست برگردد بنابراین آنچه ما می‌گوییم این است که آمریکا پیش‌شرطش را بردارد. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: آمریکا شرط کرده که تحریم‌های شدید و فشار حداکثری بر ملت ایران وارد کند و بعد مذاکره کند و ما می‌گوییم این پیش‌شرط، پیش شرط غلطی است و باید پیش‌شرط و تحریم‌ها را بردارد و دست از سیاست فشار حداکثری بردارد.
روحانی درادامه با اشاره به طرح‌هایی که اروپا برای حل بحران ارائه کرده است، گفت: اروپا متاسفانه در مقام عمل ناتوانی و بی‌ارادگی خودش را در این زمینه ثابت کرده یا اینکه می‌خواهد هیچ هزینه‌ای پرداخت نکند، می‌گوید من در یک توافقی می‌خواهم باشم که در اسم من هم باشم؛ اما هزینه‌هایش را یک‌جانبه ایران پرداخت کند که این کار امکان‌پذیر نیست. وی خاطرنشان کرد: تا این لحظه ما صبر کردیم و هنوز هم با آنها در تماس و مذاکره هستیم. وزیر خارجه ایران در همین ایام که در نیویورک بوده با ۱+۴ در نیویورک مذاکره کرده و باز هم مذاکراتی ممکن است ادامه پیدا کند؛ ولی تاکنون متاسفانه آنها موفق نبودند. رئیس‌جمهور همچنین گفت: امیدواریم تا پایان این مهلت ۲ ماهه‌ای که دادیم بتوانیم به توافق برسیم. اگر باز هم اروپا نتواند به وظایفش عمل کند، به‌طور طبیعی قدم‌های بعدی را برمی‌داریم.
مسیرهای دیگری غیر از فرانسه
روحانی با اشاره به تلاش‌های رئیس‌جمهوری فرانسه نیز گفت: آمریکا باید پیش شرط را بردارد آن وقت زمینه آماده می‌شود برای یک شرایط جدید و می‌شود برای آن فکر کرد. روحانی اظهار کرد: در جلساتی هم که در نیویورک داشتیم باز هم این‌گونه مباحث مطرح بوده است. نمی‌خواهم بگویم هیچ وقت این طرح‌ها به نتیجه نمی‌رسد؛ اما فعلا در این سفر به نتیجه نرسیده، البته مسیرهای دیگری هم غیر از مسیر فرانسه وجود دارد که آنها هم روند کار خودشان را دنبال می‌کنند.
پیشنهاد ۱۵ میلیارد دلاری روی میزاست
رئیس‌جمهور در ادامه این نشست خبری در پاسخ به سوال خبرنگار بلومبرگ مبنی بر اینکه آیا هنوز پیشنهاد راه‌اندازی اعتبار ۱۵ میلیارد دلاری مکرون روی میز است و اینکه آیا ابزارهای دیگر مالی هم پیشنهاد شده است، گفت: البته در مذاکرات اخیر بیشتر درباره مساله برداشته شدن کل تحریم بحث بود. موضوع اعتبار، بحث موقتی بود. یعنی یک اعتباری در طول ۴ تا ۵ ماه در اختیار ایران قرار داده می‌شد و بعد هم به‌صورتی ادامه پیدا می‌کرد. از نظر ما آن پیشنهاد هنوز روی میز است. منتها برای اجرای آن، اینکه اروپایی‌ها چه مشکلی دارند یا ندارند، به خودشان مربوط است.
گفت‌وگو درشرایط فعلی مفید نیست
رئیس‌جمهور روز پنج‌شنبه در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی ای‌بی‌سی نیوز آمریکا نیز گفت: آمریکا یک پیش شرط برای مذاکره گذاشته است و حرف ما این است که این پیش شرط را بردارد، پیش شرط آمریکا این است که می‌گوید من فشار حداکثری به ایران وارد می‌کنم تا با هم مذاکره کنیم. روحانی افزود: آمریکا برای مذاکره باید کل تحریم‌ها و فشارها را بردارد و در یک محیط عادلانه و آزاد اگر بخواهد با هم گفت‌وگو کنیم. فکر می‌کنم آن وقت این گفت‌وگو ثمر خواهد داد و به نفع هر دو کشور است و در شرایط فعلی گفت‌وگو را مفید نمی‌دانم؛ نه برای ایران و نه برای آمریکا. رئیس‌جمهور با انتقاد از نقض قطعنامه شورای امنیت و عدم پایبندی آمریکا به تعهداتش گفت: آنکه بدهکار است و توپ در زمین اوست، آمریکاست. رئیس‌جمهوردر پاسخ به سوالی درباره احتمال گفت‌وگوی تلفنی میان روسای جمهوری ایران و آمریکا اظهار کرد: آقای ترامپ خوب است اول به تعهداتی که در سال ۲۰۱۵ دولت آمریکا متعهد شده، عمل کند و آن وقت اگر نیاز به تلفن باشد با همدیگر صحبت می‌کنیم. رئیس‌جمهور با بیان اینکه آنچه برای ما مهم است، این است که همه کمک کنیم مسائل پیچیده امروز منطقه و جهان را حل کنیم، گفت: صحبت کردن و تلفن کردن یا همدیگر را دیدن مشکلی را حل نمی‌کند اساس مساله بین ایران و آمریکا این است که اعتماد بین ایران و آمریکا برگردد.
رئیس‌جمهور شامگاه چهارشنبه هم دردیدار با نخبگان و صاحب‌نظران سیاست خارجی آمریکا بااشاره به اینکه برجام بهترین توافقی بود که امکان رسیدن به آن وجود داشت، اضافه کرد: گزارش‌های متعدد آژانس در تایید پایبندی جمهوری اسلامی به تعهدات خود، به‌‌رغم خروج آمریکا از برجام نشان می‌دهد که ایران به دنبال انحراف از قوانین هسته‌ای نیست. ایران آمادگی دارد در مقابل تصویب برجام و رفع دائمی تمام تحریم‌ها توسط کنگره آمریکا، طرح تصویب فوری پروتکل الحاقی در مجلس ایران به‌عنوان قانونی دائمی را پیگیری کند. روحانی همچنین روز پنج‌شنبه در ادامه دیدارهایش با «نارندرا مودی» نخست‌وزیر هند و «روهاکانا روگوندا»، نخست‌وزیر اوگاندا دیدار و گفت‌وگو کرد. روگوندا دراین دیدار دعوت رسمی آقای موسونی، رئیس‌جمهور اوگاندا را برای شرکت در اجلاس آتی سران جنوب-جنوب در اوگاندا به رئیس‌جمهور کشورمان اعلام کرد.
روحانی روز دوشنبه وارد نیویورک شد، در نخستین روز سفر با امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه و عمران خان نخست‌وزیر پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. او در ادامه با مرکل صدر اعظم آلمان و همچنین نخست‌وزیران ژاپن و اسپانیا ، دبیر کل سازمان ملل متحد و روسای جمهور ایرلند و عراق دیدار و درخصوص راه‌های گسترش روابط دوجانبه و موضوعات مورد علاقه به بحث و تبادل‌نظر پرداخت.
ارسال نظر