عراقچی طرح جایگزین ایران در برجام را به پاریس برد
نماینده روحانی در کاخ الیزه
در اوج تنش‌ها در منطقه، معاون سیاسی وزارت امورخارجه ایران پیام حسن روحانی را برای امانوئل مکرون برده که حاوی طرحی جدید در برابر طرح پیشنهادی رئیس‌جمهور فرانسه برای حل مشکل ایران و اروپاست. پیش‌تر روسای‌جمهور دو کشور در تماس‌های تلفنی خواستار پایبندی به برجام و حل مشکلات فی‌مابین شده بودند. در این چارچوب مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور فرانسه با همراه داشتن بسته پیشنهادی با عنوان «توقف در برابر توقف» در دو نوبت به تهران آمد تا درباره اقدامات جدید تهران در برجام با مقامات ایران رایزنی کند. به‌نظر می‌رسد ارسال پیام ایران به فرانسه در ارتباط با همین بسته پیشنهادی است. در همین خصوص، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران دوشنبه شب از سفر سیدعباس عراقچی بهعنوان نماینده ویژه رئیس‌جمهور به پاریس خبرداد. سیدعباس موسوی در توییتر نوشت: «سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران بهعنوان نماینده ویژه رئیس‌جمهور عازم پاریس شد. او در این سفر، پیام مکتوب آقای روحانی را تسلیم امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه خواهد کرد. پیامی که سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیرخارجه کشورمان برای مکرون برده است حاوی طرحی جدید در برابر طرح پیشنهادی رئیس‌جمهور فرانسه برای حل مشکل ایران و اروپاست.»
یک منبع مطلع روز سه‌شنبه به سایت الف در این‌باره گفت: «با توجه به دو سفر امانوئل بن، مشاور رئیس‌جمهور فرانسه به تهران و اظهارات وزیر امورخارجه در هفته‌های گذشته، عراقچی حامل طرح جایگزین روحانی در مقابل طرح رئیس‌جمهور فرانسه در مورد برجام و تنش‌های بین ایران و آمریکاست.»
دو هفته پیش «امانوئل بن»، مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه با همراه داشتن بسته پیشنهادی با عنوان «توقف در برابر توقف» به ایران سفر کرد. قبل از انجام این سفر، امانوئل مکرون یک روز پس از دومین اقدام متقابل ایران در چارچوب برجام و بعد از مذاکرات تلفنی با روحانی که طبق اخبار بعضا بیش از یک ساعت هم به درازا کشیده شد، با ترامپ گفت‌وگو کرد و پس از آن نماینده ویژه خود را راهی تهران کرد. بن روز چهارشنبه ۲۹ خرداد و دو روز بعد از اظهارات بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در اعلام شمارش معکوس از سوی ایران برای عبور حجم اورانیوم غنی شده ۶۷/ ۳ درصد از سقف ۳۰۰ کیلوگرم، به تهران سفر کرده بود.
بعد از سفر مشاور دیپلماتیک امانوئل مکرون، رسانه‌های غربی برخی ابعاد طرح پیشنهادی فرانسه برای حفظ توافق هسته‌ای را که به طرح «توقف در برابر توقف» موسوم شده است، منتشر کردند. بر اساس این طرح در ازای توقف اقدامات ایران برای کاستن از تعهدات برجامی، همزمان آمریکا نیز از اعمال تحریم‌های بیشتر خودداری می‌کند. همچنین آمریکا معافیت از تحریم‌ها را برای برخی از مشتری‌های نفت ایران فعال خواهد کرد و در این شرایط انتظار می‌رود که امکان انتقال برخی محموله‌های نفت ایران به مشتری‌های اصلی نفت این کشور از جمله چین، هند و ژاپن وجود داشته باشد. جزئیاتی از این طرح، رسانه‌ای نشده است.
غیر از نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح وزرای خارجه ایران و ۱+۴ که اواخر جولای برگزار شد، خبری از جزئیات آمد و شدهای دیپلماتیک جدید نیست. البته پیش از این و قبل از ورود ایران به گام دوم کاهش تعهدات برجامی در ۱۶ تیر و عبور از غنی‌سازی ۶۷/ ۳ درصد، رویترز از احتمال سفر وزرای خارجه تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه، انگلیس) به تهران به منظور گفت‌وگو با مقامات ایرانی درخصوص آینده برجام خبر داده بود که برخی منابع در آن زمان اعلام کردند چنین برنامه‌ای در دستورکار نیست.
از سوی دیگر عراقچی نیز روز یکشنبه ۱۶ تیر ماه گفته بود: «اینکه اروپایی‌ها هنوز نتوانسته‌اند خواسته‌های ما از برجام را برآورده کنند و ما مجبور شدیم گام دوم را برداریم به این معنی نیست که رایزنی‌های دیپلماتیک تعطیل شده باشد یا ایده‌ها و ابتکاراتی وجود نداشته نباشد. هم رفت و آمدهای دیپلماتیک به‌صورت علنی و غیرعلنی، رسمی و غیررسمی وجود دارد و هم ایده‌های مختلفی بین طرف‌های مختلف در حال بحث و بررسی است و تماس‌هایی هم در سطوح بالا صورت می‌گیرد که نمونه آن بین روسای‌جمهور ایران و فرانسه صورت گرفت و مکرون برای بار دوم ظرف دو هفته اخیر با روحانی صحبت داشت.»
فعال شدن میانجی‌ها
در فضای تنش‌ها در خلیج‌فارس، تهران روز دوشنبه میزبان نخست‌وزیر عراق برای دومین بار پس از حدود چهار ماه از سفر قبلی او بود و شنبه پنجم مرداد نیز وزیرخارجه عمان بعد از سفر چند ساعته‌اش در۳۰ اردیبهشت، بار دیگر مهمان ظریف خواهد بود. ۱۷تیر بود که «سیدعباس موسوی» سخنگوی دستگاه دیپلماسی، یک روز بعد از ورود ایران به گام دوم توقف برخی تعهدات برجامی در چارچوب بیانیه شورای عالی امنیت ملی از تحرکات دیپلماتیک و آمد و شدهای مقامات خارجی و ایرانی و همچنین حضور ایران در نشست عدم‌تعهد در آینده نزدیک خبر داد. او البته به جزئیاتی در این زمینه اشاره نکرد و گفت که در زمان خودش اطلاع‌رسانی صورت خواهد گرفت.
در همین راستا محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران عصر شنبه ۲۲ تیر ماه به منظور شرکت در نشست سطح بالای مجمع سیاسی توسعه پایدار شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد راهی نیویورک شد و ضمن شرکت در این نشست و دیدار با «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل، با تعداد قابل توجهی از رسانه‌ها در آمریکا مصاحبه کرد و در دومین مقصد این سفر به کاراکاس رفت تا آن‌گونه که خودش گفته بود در چارچوب سفری دوجانبه، در نشست وزرای دفتر هماهنگی جنبش عدم تعهد نیز شرکت کند. او صبح دوشنبه ۳۱ تیر ماه وارد ماناگوآ پایتخت نیکاراگوئه شد تا با مقامات این کشور ابعاد مختلف همکاری‌های دوجانبه را مورد بحث و تبادل نظر قرار دهد و قرار است پس از آن هم به بولیوی سفر کند.
در ادامه این تحرکات و در پی توقیف نفتکش حامل نفت ایران از سوی نیروی دریایی انگلیس در تنگه جبل‌الطارق و اقدام اخیر ایران در توقیف نفتکش انگلیسی که به دلیل عدم رعایت مقررات بین‌المللی دریایی صورت گرفت، بر دامنه تنش‌ها در منطقه افزوده شده، «عادل عبدالمهدی» نخست‌وزیر عراق روز دوشنبه به تهران سفر کرد و برخی رسانه‌ها این سفر را به منظور گفت‌وگو با مقامات ایرانی درباره تشدید تنش‌ها بین ایران و آمریکا و همچنین ایران و انگلیس عنوان کرده‌اند.
این دومین سفر عبدالمهدی ظرف چهار ماه گذشته است، او همچنین ۱۷ فروردین سال‌جاری در سفری ۲ روزه و در پاسخ به دعوت حسن روحانی به ایران آمده بود. حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران ۲۰ اسفند سال گذشته (۱۳۹۷) در سفری سه روزه به عراق رفته بود و از سوی دیگر محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران نیز چهارم خرداد در سفری سه روزه به عراق با نخست‌وزیر این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.عادل عبدالمهدی ۲۲ تیر در بغداد میزبان «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود. موگرینی در نشست خبری مشترک با «محمدعلی الحکیم» وزیرخارجه عراق گفته بود که این اتحادیه از تلاش‌های عراق برای کاهش تنش‌های فزاینده بین آمریکا و ایران حمایت می‌کند چون درگیری پیامدهای وخیمی برای تمامی طرف‌ها به‌دنبال خواهد داشت.
موگرینی همچنین اعلام کرد که اتحادیه اروپا از پیشنهاد عراق برای برگزاری کنفرانس منطقه‌ای بین ایران و کشورهای عربی نظیر عربستان سعودی و امارات حمایت می‌کند. در این میانه هم خبری منتشر شد درباره سفر «یوسف بن‌علوی» وزیر امورخارجه عمان که شنبه، پنجم مرداد آن‌هم بعد از حدود ۲ ماه از سفر چند ساعته‌اش در ۳۰ اردیبهشت ماه قرار است مهمان ظریف در تهران باشد. پیش‌تر نیز نخست‌وزیر ژاپن در سفر ۲۲ خرداد با هدف میانجیگری میان آمریکا و ایران وارد تهران شد، اما نتیجه تلاش‌هایش تاکنون به کاهش تنش‌ها میان تهران و واشنگتن منجر نشده و حتی ترامپ در توییت جدید خود از سخت‌تر شدن توافق با ایران خبر داده است.
رئیس‌جمهوری آمریکا روز دوشنبه با بیان اینکه مذاکره با ایران «روزبه‌روز برای او سخت‌تر می‌شود» تاکید کرد که توافق با تهران «می‌توانست آسان‌تر باشد.» رئیس‌جمهوری آمریکا که در کاخ سفید با خبرنگاران گفت‌وگو می‌کرد، افزود: «درباره ایران عقب می‌نشینم و صبر می‌کنم، خواهیم دید چه می‌شود.» این سخنان ترامپ پس از اعلام دستگیری ۱۷ «جاسوس مرتبط با آمریکا» و همچنین توقیف نفتکش بریتانیایی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بیان می‌شود. ترامپ پیش از این خواستار امضای یک توافق صد ساله با ایران شده بود. همزمان جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا نیز خواهان غنی‌سازی صفر برای ایران شده بود.
در مقابل اما محمدجواد ظریف با انتقاد از این سخنان خواهان درس گرفتن از گذشته شد. ظریف همچنین در پیشنهادی دیگر که روزنامه گاردین آن را منتشر کرد، گفت: در ازای بازرسی‌های ارتقا یافته و دائمی از برنامه هسته‌ای ایران، به‌صورت دائمی تمام تحریم‌های ایران را رفع کند. این روزنامه مدعی است ظریف همچنین گفته است که اگر ترامپ بخواهد ایران می‌تواند پروتکل الحاقی را تصویب کند و او هم می‌تواند تحریم‌هایی را که وضع کرده، بردارد، در آن صورت پروتکل الحاقی زودتر از ۲۰۲۳ به تصویب ایران می‌رسد. به نوشته گاردین، ظریف که در مقر هیات نمایندگی ایران در سازمان ملل صحبت کرده، این پیشنهاد را «اقدامی قابل‌توجه» توصیف کرده و گفته است: ما به‌دنبال محتوا هستیم، اقدامات قابل‌توجه دیگری هم هست که می‌توان انجام داد.
ارسال نظر