عاقبت خروج از توافق هسته‌ای برای دونالد ترامپ
اما شاید رسیدن به این لحظه بحرانی برای دو طرف قابل پیش‌بینی و اجتناب‌ناپذیر بود. ترامپ در ماه مه ۲۰۱۸ آمریکا را از توافق هسته‌ای بین‌المللی با ایران که در دوره باراک اوباما درباره آن مذاکره‌شده بود، خارج کرد. دولت ترامپ در این مدت به تدریج دوباره تحریم‌های اقتصادی سنگین علیه ایران را اعمال کرده است. اما این رفتار اخیر تهران تحت فشارهای اقتصادی و سیاسی همیشه قابل پیش‌بینی بوده است. در نتیجه، ترامپ در شرایط کنونی مجبور شده است بین دو گزینه جنگ و صلح یکی را انتخاب کند.
رابرت مالی، رئیس گروه بین‌المللی بحران و مشاور سابق باراک اوباما است. وی در ارتباط با سیاست ترامپ در قبال ایران گفت: «ظاهرا به‌نظر می‌رسد که ترامپ در حال روبه‌رو شدن با عواقب تصمیمات قبلی خودش است. ترامپ می‌گوید از کارزار فشار حداکثری حمایت می‌کند اما تمایلی به جنگ با ایران ندارد. اما واشنگتن نمی‌تواند همزمان به هر دو هدف دست پیدا کند، زیرا فشار می‌تواند در نهایت به جنگ منجر شود و بر عکس.»
حتی در صورتی که ترامپ تصمیم بگیرد واکنشی نسبت به حمله اخیر نشان ندهد، دو کشور به‌زودی دوباره در مسیر تقابل قرار خواهند گرفت. تهران در هفته‌های اخیر تعدادی از تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای را به حالت تعلیق در آورده است.
رائول مارک، کارشناس سابق سازمان سیا که درحال‌حاضر در بنیاد دفاع از دموکراسی فعالیت می‌کند معتقد است اقدام نظامی آمریکا علیه ایران در آینده نزدیک اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. مارک در این ارتباط گفت: «ایرانی‌ها در ادامه همچنان تلاش خواهند کرد که میزان صبر و مدارای ترامپ در مقابل اقدامات تحریک‌آمیز خود را امتحان کنند.» او ادامه داد: «بدون شک در آینده بیشتر از خصوصیات اخلاقی ترامپ آگاه خواهیم شد. علاوه بر این، باید منتظر باشیم که مردم آمریکا چه واکنشی نشان خواهند داد. آیا ما هنوز به‌دنبال دخالت در خاورمیانه و شروع جنگ دیگری در این منطقه هستیم؟ هنوز نمی‌توان به‌طور قطعی به این سوال پاسخ داد. اما به نظرم به‌زودی تکلیف این موضوع مشخص خواهد شد.»
ترامپ شبیه به یک رهبر جنگ‌طلب پرخاشگر صحبت می‌کند اما در عمل شبیه یک فرد صلح‌طلب انزواگرا رفتار کرده است. ترامپ دشمنان آمریکا را تهدید می‌کند که با آتش و خشم مواجه خواهند شد، اما همزمان تلاش می‌کند کشورش را وارد جنگ‌های خارجی نکند. او بارها دولت‌های قبل را به‌خاطر مداخله نظامی در کشورهای خارجی سرزنش کرده بود. ظاهرا ترامپ تصور می‌کرد لحن خصمانه و ارتش تقویت‌شده کشور می‌توانند به‌عنوان یک عامل بازدارنده قوی در مقابل تهدیدات دشمنان عمل کنند. اما منتقدان ترامپ معتقدند این لحن خصمانه و تهدیدآمیز نیز می‌تواند خطرناک باشد و در نهایت به درگیری نظامی منجر شود. ترامپ هدف خود از تهدید به نابودی کامل کره‌شمالی را بازگرداندن رهبر این کشور به میز مذاکره عنوان کرده بود. اما او در خاورمیانه با شرایط متفاوتی روبه‌رو است. همسایه‌های کره‌شمالی در آسیا از جمله چین، ژاپن، روسیه و کره‌جنوبی اصلا تمایلی به شروع یک درگیری نظامی نداشتند. اما دشمنان ایران در منطقه از جمله اسرائیل، عربستان و امارات از یک رویکرد تهاجمی‌تر نسبت به تهران حمایت می‌کنند.
علاوه بر این، در تیم ترامپ افراد جنگ‌طلبی همچون مایک پمپئو، وزیر امورخارجه و جان بولتون، مشاور امنیت ملی حضور دارند. آنها بر خلاف رئیس‌جمهور خواستار اقدام قاطع‌تر علیه جمهوری اسلامی ایران هستند. اختلاف‌نظر بین رئیس‌جمهور و مشاورانش باعث شده است که بسیاری از کشورهای منطقه و دنیا نسبت به سیاست دولت ترامپ سردرگم شوند. راهم امانوئل، رئیس سابق پرسنل کاخ سفید در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما است که بعدا به‌عنوان شهردار شیکاگو انتخاب شد. او در ارتباط با بحران اخیر گفت: «ظاهرا درحال‌حاضر مقامات دولت ترامپ در مورد نحوه برخورد با ایران اتفاق نظر ندارند. در یک طرف پمپئو و بولتون و در طرف دیگر نیز رئیس‌جمهور و بقیه قرار دارند. فقدان یک راهبرد منسجم باعث ایجاد این سردرگمی شده است.» اگرچه بی‌میلی ترامپ نسبت به جنگ‌های خارجی بر کسی پوشیده نیست، اما منابع نزدیک به او معتقدند رئیس‌جمهور در صورت نیاز حتما به زور متوسل خواهد شد. فرد فلیتز، رئیس سابق ستاد جان بولتون است که درحال‌حاضر به‌عنوان رئیس مرکز مطالعات امنیتی انجام وظیفه می‌کند. او در ارتباط با شرایط کنونی گفت: «ترامپ در کمپین انتخابات خود وعده داد که آمریکا را از جنگ‌های منطقه خارج خواهد کرد و جنگ جدیدی به راه نخواهد انداخت. اما ترامپ بر خلاف باراک اوباما به کاربرد اقدام نظامی اعتقاد دارد و در صورت نیاز از آن استفاده خواهد کرد.» اما ترامپ در روزهای اخیر احتمال درگیری نظامی با ایران را پایین دانسته است. هفته گذشته دولت ترامپ ایران را مقصر حملات علیه نفتکش‌های ژاپنی و نروژی در خلیج عمان معرفی کرد. اما ترامپ در مصاحبه با مجله تایمز اهمیت این حوادث را زیر سوال برد و به‌طور ضمنی اشاره کرد که به‌خاطر چنین اقدامات کوچکی وارد جنگ نخواهد شد. بسیاری از تحلیلگران بعد از شنیدن اولین واکنش ترامپ نسبت به حادثه سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکا به این نتیجه رسیدند که او احتمالا از اقدام نظامی پرهیز خواهد کرد. ترامپ تاکید کرد که در این حمله جان هیچ کدام از سربازان آمریکایی به خطر نیفتاده است. بسیاری از متحدان نزدیک ترامپ از بی‌میلی او برای متوسل شدن به اقدام نظامی تقدیر کرده‌اند. تاکر کارلسون، مجری شبکه خبری فاکس‌نیوز و از افراد نزدیک به رئیس‌جمهور است. کارلسون پنج‌شنبه شب در برنامه تلویزیونی خود گفت: «دقیقا همان کسانی که ۱۶ سال پیش ما را وارد جنگ عراق کردند، به‌دنبال شروع جنگ جدید با ایران هستند. خوشبختانه رئیس‌جمهور نگاه بدبینانه‌ای نسبت به این تفکر جنگ‌طلبانه دارد.»
البته ترامپ در گذشته چند بار در منطقه دست به اقدام نظامی زده است. او دو بار در پاسخ به استفاده ادعایی تسلیحات شیمیایی، دستور حمله به مواضع حکومت بشار اسد در سوریه را صادر کرد. او همچنین مجوز استقرار سربازان آمریکایی در کشورهای مختلف برای تعقیب تروریست‌ها را صادر کرده است.
ارسال نظر