همزمان با نودمین سالگرد روابط دیپلماتیک تهران و توکیو
نخست‌وزیر ژاپن در تهران
شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن، امروز و همزمان با نودمین سالگرد روابط دیپلماتیک تهران و توکیو به ایران می‌آید. این سفر، نخستین سفر یک نخست‌وزیر ژاپن به تهران بعد از گذشت بیش از ۴۰ سال است. این سفر در شرایطی انجام می‌شود که تنش‌ها میان تهران و واشنگتن افزایش یافته و گفته می‌شود که یکی از اهداف «آبه» در تهران، تلاش برای کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکاست. با این حال یک مقام ژاپنی تاکید کرد که «آبه» در این سفر به دنبال میانجیگری میان تهران و واشنگتن نیست. نخست‌وزیر ژاپن در آستانه سفر به ایران با رئیس‌جمهور آمریکا درخصوص مسائل منطقه از جمله ایران گفت‌وگوی تلفنی برقرار کرد. شینزو آبه روز دوشنبه هم با رئیس‌جمهوری سوئیس دیدار کرده بود. انتخاب به نقل از واشنگتن پست خبر داده که آبه در این سفر سه امتیاز پیشنهادی برای آغاز مذاکرات ایران و آمریکا به مقامات تهران ارائه می‌کند.
در هفته‌های اخیر برخی دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به‌عنوان میانجی میان ایران و آمریکا مطرح شده‌اند. سفر روز دوشنبه وزیرخارجه آلمان نیز در این راستا ارزیابی می‌شود. هایکو ماس یک روز پس از این سفر ابراز امیدواری کرد که اولین پرداخت‌ها در سیستم مالی اینس‌تکس در هفته‌های آینده محقق شود. این درحالی است که اخباری مربوط به احتمال تحریم نهاد مالی متناظر با «اینس‌تکس» در ایران از سوی آمریکا منتشر شده است. سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا نیز گفته است که تنها راه‌حل بحران، دستیابی به توافقی جدید و بهتر با ایران است.
به گزارش خبرگزاری فارس، «یوشیهیده سوگا» دبیرکل کابینه ژاپن و سخنگوی دولت این کشور روز سه‌شنبه در جمع خبرنگاران درباره سفر آتی «آبه شینزو» نخست‌وزیر ژاپن به تهران گفت که آبه سفر سه روزه خود را روز ۱۲ ژوئن (۲۲ خردادماه) به امید کاهش تنش‌ها میان واشنگتن و تهران آغاز می‌کند. بنا به گزارش خبرگزاری فرانسه، سوگا در ادامه تصریح کرد که آبه و دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا امروز (سه‌شنبه) درخصوص سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران گفت‌وگوی تلفنی داشتند. بنا به گفته سخنگوی دولت ژاپن، رهبران دو کشور آمریکا و ژاپن «درباره اوضاع منطقه‌ای از جمله ایران تبادل‌نظر کردند.» شینزو آبه روز دوشنبه در توکیو با «یولی مائورر» رئیس‌جمهوری سوئیس به‌عنوان حافظ منافع آمریکا در تهران، دیدار و گفت‌وگو کرد.
طبق این گزارش، آبه قرار است در سفر خود به ایران با حسن روحانی رئیس‌جمهور و مقام معظم رهبری دیدار و گفت‌وگو کند. ترامپ ماه گذشته به ژاپن سفر کرد و با اشاره به گزارش رسانه‌ها درباره احتمال سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران تصریح کرد که آبه «روابط بسیار خوبی با ایران دارد». او گفت: «خوب است. هیچ‌کس به‌ویژه من خواهان این نیست که شاهد وقوع رخدادهای وحشتناک باشد.» رئیس‌جمهور آمریکا تاکید کرد: «آقای نخست‌وزیر درباره آن با من صحبت کرده و من معتقدم که ایران خواستار صحبت خواهد شد. اگر آنها بخواهند صحبت کنند، ما نیز خواستار گفت‌وگو خواهیم بود. خواهیم دید که چه می‌شود... کسی نمی‌خواهد شاهد وقوع اتفاقات بد باشد، مخصوصا من.»
آبه همچنین میزبان وزیر امورخارجه ایران بود و محمدجواد ظریف، در حین سفر به ژاپن ابراز امیدواری کرد که توکیو و دیگر همپیمانان آمریکا «اقدامات عملی در جهت حفظ این توافق بین‌المللی ارزشمند (برجام)» در پیش‌بگیرند. پیش از این رسانه‌های ژاپنی گزارش کرده بودند که براساس برنامه اولیه، انتظار می‌رود آبه روز ۲۳ خرداد با حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران و روز ۲۴ خرداد با مقام معظم رهبری دیدار داشته باشد.
پایگاه خبری «اس‌سی‌ام‌پی» نیز درباره سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران گزارش کرده بود که مساله نفت، مساله هسته‌ای، دونالد ترامپ و کره‌شمالی دستور کار سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران است. ژاپن از بزرگترین خریداران نفت ایران است و یکی از ۸ کشوری بود که به مدت شش ماه از آمریکا برای ادامه خرید نفت و میعانات گازی ایران معافیت گرفته بود. دونالد ترامپ اوایل ماه میلادی از تمدید معافیت‌ها برای واردات نفت از ایران خودداری و اعلام کرد که سیاست به صفر رساندن درآمدهای نفتی ایران را در چارچوب اعمال فشار حداکثری در پیش گرفته است.
سه امتیاز پیشنهادی
همزمان با این خبر، واشنگتن‌پست مدعی شده آمریکا سه امتیاز برای آغاز مذاکرات با ایران پیشنهاد داده و شینزو آبه، در سفر به ایران، آنها را به اطلاع مقام‌های تهران می‌رساند. به گزارش انتخاب، امتیازهایی که به ادعای واشنگتن‌پست نخست‌وزیر ژاپن به ایران می‌دهد، به شرح زیر است: خرید دوباره نفت ایران، تعلیق تحریم صنایع خودروسازی ایران، آزاد کردن بخشی از پول‌های بلوکه‌شده ایران در آمریکا، به‌میانجیگری یک کشور سوم.
آبه به‌دنبال میانجیگری نیست
همزمان یکی از مقامات وزارت‌خارجه ژاپن در تهران اعلام کرد که شینزو آبه در سفر به تهران به‌دنبال میانجیگری بین ایران و آمریکا نیست. درحالی‌که برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند که آبه در سفر به تهران به‌دنبال میانجیگری بین ایران و آمریکاست، این دیپلمات ژاپنی تصریح کرد که آبه در این سفر به‌دنبال میانجیگری بین ایران و آمریکا نیست و صرفا به‌دنبال تعمیق روابط و دوستی دوجانبه بین ایران و ژاپن است. این مقام همچنین عنوان کرد: نخست‌وزیر ژاپن در جریان نشست گروه ۲۰ با ترامپ دیدار می‌کند و نمی‌توانم درباره تصمیم نخست‌وزیر پیش‌داوری کنم. اما شاید بتوان حدس زد که احتمال دارد او وضعیت کنونی ایران را با وی در میان بگذارد.
امیدواری آلمان به برقراری اینس‌تکس
این تحولات در شرایطی است که وزیرخارجه آلمان در مصاحبه‌ای در یک رسانه آلمانی ابراز امیدواری کرد که اولین پرداخت‌ها در سیستم مالی اینس‌تکس در هفته‌های آینده محقق شود. به گزارش خبرگزاری تسنیم، «هایکو ماس»، وزیر امورخارجه آلمان در برنامه «تاگس تمن» تلویزیون آلمان بعد از پایان سفر خود به ایران این سفر منطقه‌ای را اولین گام نامید و گفت امیدوار است ایرانیان در آینده از غنی‌سازی بیشتر اورانیوم خودداری کنند. او با نگاهی به مسائل اقتصادی در تجارت‌های بین اروپا و ایران بر سیستم تبادل مالی اینس‌تکس تاکید و ابراز امیدواری کرد که در هفته‌های آینده اولین پرداخت‌های مالی در این سیستم محقق شود.
آمریکا در پی تحریم اینس‌تکس
همزمان اخباری مربوط به احتمال تحریم نهاد مالی متناظر با «اینس‌تکس» در ایران از سوی آمریکا منتشر شده است. تحریم این نهاد مالی می‌تواند تلاش‌های اروپا برای انجام مبادلات اقتصادی از طریق اینس‌تکس را فلج کند. خبرگزاری «بلومبرگ» روز دوشنبه ۲۰ خرداد (۱۰ ژوئن) به نقل از یک مقام آمریکایی خبر مربوط به احتمال تحریم «STFI» (نهاد مالی متناظر با اینس‌تکس) را رسانه‌ای کرده است.
«سازوکار تامین مالی و تجارت ایران و اروپا» نهاد متناظر با اینس‌تکس است که از سوی جمهوری اسلامی ایران راه‌اندازی شده است. این نهاد مالی که در شمار نهادهایی است که تحت هدایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، باید امر تراکنش‌های مالی بین ایران و اروپا را ممکن سازد. پر فیشر، رئیس آلمانی اینس‌تکس یا سازوکار مالی تجارت اروپا با ایران همراه با‌هایکو ماس، وزیر امورخارجه آلمان به ایران سفر کرده بود. هدف از سفر او به ایران یافتن چاره‌ای برای انجام مبادلات بازرگانی با ایران پیش از پایان مهلت ۶۰ روز‌ه‌ای است که مسوولان ایران برای کشورهای اروپایی تعیین کرده‌اند. بانک مرکزی ایران از سوی آمریکا تحریم شده است. اکنون بلومبرگ به نقل از این مقام آمریکایی گفته است که کاخ سفید درحال بررسی تحریم نهاد مالی STFI است. در صورت اجرایی شدن چنین تحریمی، عملا نهاد مالی پیش‌بینی شده اروپا، اینس‌تکس نیز فلج خواهد شد.
جمهوری اسلامی ایران در سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اعلام کرده بود که هرگاه در یک بازه زمانی ۶۰ روزه ایران نتواند از مزایای توافق هسته‌ای در عرصه مبادلات بازرگانی و فعالیت‌های اقتصادی بهره ببرد، به محدودیت‌ها و الزام‌های پیش‌بینی شده در برجام پایبند نخواهد ماند. ایران اعلام کرده است که پس از آن تاریخ (اوایل ماه ژوئیه) محدودیت ناظر بر غنی‌سازی اورانیوم را نامعتبر خواهد دانست. بدیهی است که چنین امری به معنای شکست کامل توافق هسته‌ای خواهد بود.
دامنه عملکرد اینس‌تکس حتی اگر راه‌اندازی شود، به باور تحلیلگران بسیار محدود خواهد بود. یکی از دلایل محدود بودن دامنه فعالیت این سازوکار مالی، تحریم‌های نفتی ایران از سوی آمریکا است. اینس‌تکس و نهاد متناظر آن در ایران باید زمینه مبادلات مالی بین ایران و اروپا را بدون نیاز به دلار و سیستم مالی جهانی ممکن سازد. اما عدم تمدید معافیت معاملات نفتی دو کشور ایتالیا و یونان با ایران عملا منجر به ناکارآمد شدن این سامانه مالی می‌شود.
راه‌حل، دستیابی به توافقی جدید است
در متن تلاش‌های دیپلماتیک برای نجات برجام، وزارت‌خارجه آمریکا تنها راه‌حل برای رفع بحران را رسیدن به «توافقی جدید و بهتر» با ایران عنوان کرد. به گفته او، ایران یا باید رفتارش را تغییر دهد یا شاهد فروپاشی اقتصاد خود باشد. مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا، همچنین با اشاره به تحریم‌های اخیر این کشور علیه مجتمع صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس و شرکت‌های تابعه آن، تاکید کرد که سیاست فشار حداکثری بر ایران کماکان ادامه خواهد یافت.
به گزارش وب‌سایت رسمی وزارت‌خارجه آمریکا، خانم اورتگاس دیروز دوشنبه ۲۰ خرداد (۱۰ ژوئن) به وقت محلی با اشاره به سفر وزیرخارجه آلمان به ایران و نیز سفر در پیش نخست‌وزیر ژاپن به تهران تصریح کرد که آمریکا با همپیمانان خود درخصوص جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای اختلافی ندارد. مورگان اورتگاس در عین حال مدعی شد که واشنگتن با متحدان خود در مورد «تهدید برنامه موشک‌های بالستیک»، «فعالیت‌های تروریستی» و نیز «نقض حقوق‌بشر» در ایران توافق نظر دارد. سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا همچنین با اشاره به آنچه«تهدید» آمریکا توسط وزیرخارجه ایران خواند، گفت که واشنگتن تحت‌تاثیر این تهدیدها قرار نمی‌گیرد.
ارسال نظر