واکنش عراقچی به درخواست ترامپ

در ادامه واکنش‌ها به درخواست مذاکره ترامپ، معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران گفت برای خروج از شرایط دشوار کنونی نیازی به میانجی یا شماره تلفن نیست و اگر نیاز شود آنها شماره ما را دارند. همزمان وزیرخارجه آمریکا نیز در اظهار نظری جدید ابراز کرد که کاخ سفید از فرصت مذاکره با تهران استقبال می‌کند. سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امورخارجه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه پس از موضع‌گیری محکم جمهوری اسلامی ایران و اعلام مهلت ۶۰ روزه برای اروپایی‌ها، شاهد تکاپویی از سوی کاخ سفید برای برقراری تماس با تهران بودیم، تصمیم وزارت‌خارجه در قبال این موارد چیست، تاکید کرد: «برای خروج از شرایط دشوار و بحرانی که ترامپ برای خود و آمریکا ایجاد کرده است، نیازی به میانجی یا شماره تلفن نیست. ایالات‌متحده تنها با تجدیدنظر در سیاست‌های خود می‌تواند از وضعیت تنش‌آمیز فعلی خارج شود.»

عراقچی ادامه داد: واشنگتن باید سیاست و رفتار خود را تصحیح کند؛ تمام دنیا به سیاست‌های غلط کاخ سفید و اشتباه آنها در خروج از برجام و خطایشان در تحریم ایران اذعان کرده و سیاست فشار حداکثری آمریکا را اشتباه می‌دانند. ایالات‌متحده باید در رفتار و سیاست خود تجدیدنظر کند تا بتواند از این بحران خودساخته و وضعیت تنش‌آمیز فعلی خارج شوند وگرنه خروج از این شرایط نیازی به تلفن و میانجی ندارد. عراقچی در رابطه با نقش اروپا برای فشار وارد کردن به واشنگتن برای تغییر سیاست در قبال تهران و شروط ۱۲گانه پمپئو تصریح کرد: شروط پمپئو بسیار مضحک است. ضمن اینکه پیام‌های ضد و نقیضی از کاخ سفید به گوش می‌رسد، باید بگویم که روز جمعه ترامپ ۱۲ شرط را به یک شرط تقلیل داد که آن هم در برجام محقق شده است. به نظر من کاخ سفید از فقدان یک سیاست منسجم و معقول درخصوص ایران، کل منطقه و چه بسا در سطح بین‌الملل رنج می‌برد؛ راه اصلاح امور، اصلاح سیاست‌ها و رفتار‌های کاملا غلط واشنگتن است. معاون سیاسی وزیر امورخارجه در پاسخ به اینکه با شماره تلفن ارائه شده از سوی ترامپ چه خواهید کرد، تاکید کرد: اگر نیاز شود آنها شماره ما را دارند. معاون سیاسی وزیر امورخارجه با اشاره به ملاقات مدیران ایرانی و خارجی اینس‌تکس از بررسی نظام‌نامه‌های کاری این سازو کار خبر داد و گفت: اینس‌تکس پیشرفت خوب، اما آهسته‌ای داشته است و اروپایی‌ها باید از فرصت ۶۰ روزه استفاده کنند. او در ادامه افزود: چه آنها (اروپایی‌ها) بپذیرند و چه نپذیرند ضرب‌الاجل ایران قطعی بوده و در زمان ذکر شده مهلت آن به پایان خواهد رسید؛ ایران در پایان ۶۰ روز مرحله بعدی از کاهش تعهدات خود را آغاز خواهد کرد و ما پیش‌تر راجع به مرحله بعدی اقدامات ایران به آنها توضیح داده‌ایم.

از فرصت مذاکره استقبال می‌کنیم

همزمان وزیر امورخارجه آمریکا هدف آمریکا از گسترش حضور نظامی اخیر خود در خاورمیانه را تقویت توان دولت ترامپ در واکنش به آنچه هر گونه اقدام متجاوزانه از سوی ایران می‌خواند، عنوان کرد. به گزارش «ایسنا» مایک پمپئو در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌بی‌سی، ایران را یک تهدید فعال علیه منافع آمریکایی خواند که درحال پراکندن هرج و مرج در خاورمیانه است و در عین حال گفت: کاخ سفید از فرصت مذاکره با تهران استقبال می‌کند.

مایک پمپئو همچنین مدعی شد که متوجه تهدیدهای افزایش یافته از جانب ایران است و دولت دونالد ترامپ درحال تقویت توان خود برای پاسخ به آنچه هرگونه اقدام «متجاوزانه» توسط ایران خواند، است؛ به همین دلیل آمریکا یک ناو هواپیمابر و ادوات جنگی دیگر به منطقه اعزام کرد. وزیر امورخارجه آمریکا همچنین گفت: ما تمام کارهای درست را با تمام توان خود برای افزایش موقعیت امنیتی خود انجام داده‌ایم، اما همچنین می‌خواهیم مطمئن شویم که نیروهای بازدارنده‌ای داریم که اگر ایران تصمیم بگیرد به سراغ یکی از منافع آمریکا در عراق، افغانستان، یمن یا هر جای دیگری در خاورمیانه بیاید، آماده خواهیم بود تا به گونه‌ای مناسب به آنها پاسخ دهیم. سی‌ان‌بی‌سی در ادامه نوشت: بر خلاف حضور نظامی گسترده‌تر در منطقه، وزیر امورخارجه آمریکا تاکید کرد که آمریکا به‌دنبال جنگ نیست و خود را گرفتار یک جنگ نیز نخواهد کرد. او با بیان اینکه ما نمی‌خواهیم در محاسبات‌مان دچار اشتباه شویم و هدف ما جنگ نیست، هدف‌شان را تغییر در رفتار ایران خواند و در اظهاراتی فرافکنانه گفت که امیدواریم مردم ایران سرانجام به آنچه می‌خواهند و کاملا سزاوار آن هستند دست پیدا کنند. مشاور امنیت ملی آمریکا هفته گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که آمریکا در واکنش به آنچه «برخی نشانه‌ها و هشدارهای مشکل‌ساز و جنگ‌افروزانه» از سوی ایران خوانده، ناو هواپیمابر و هواپیماهای بمب‌افکن به خاورمیانه می‌فرستد. سپس مقامات پنتاگون [وزارت دفاع آمریکا] نیز روز جمعه اظهار کردند که این وزارتخانه آمریکا یک آتشبار ضد موشکی پاتریوت را برای پشتیبانی دفاع در برابر آنچه تهدیدهای ایران خوانده شده است به خاورمیانه اعزام می‌کند که بخشی از آرایش نظامی دقیق برای جلوگیری از آنچه «حمله نیروهای ایرانی یا نیروهای نیابتی آنها» عنوان شده، است.

سخنگوی شورای‌عالی امنیت ملی ایران نیز پیش از این در واکنش به بیانیه بولتون درخصوص اعزام ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن به منطقه با هدف رساندن  پیام به ایران گفت: بولتون فاقد فهم نظامی و امنیتی است و اظهارات وی بیشتر جنبه خودنمایی دارد. به‌دنبال اقدام متقابل ایران برای کاهش سطح تعهدات برجامی خود از ۱۸ اردیبهشت ۹۸ در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، دونالد ترامپ، جمعه شب اظهار کرد: «چیزی که در رابطه با ایران مایلم شاهدش باشم؛ این است که آنها با من تماس بگیرند.» نماینده دائم ایران در سازمان ملل در گفت‌وگو با شبکه‌ای آمریکایی در پاسخ به این سوال که آیا ایران با آمریکا مذاکره خواهد کرد گفت: اولین سوالی که او [دونالد ترامپ] باید پاسخ دهد این است که چرا میز مذاکره را ترک کرد؟

خواهان توافقی بهتر هستیم

همچنین نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با ادعای اینکه آنچه واشنگتن انجام می‌دهد جنبه دفاعی دارد، گفت که دولت ترامپ خواهان توافقی بهتر با ایران است. به گزارش «ایسنا» برایان هوک، نماینده ویژه وزارت امورخارجه آمریکا در امور ایران در گفت‌وگو با روزنامه ساندی‌تایمز مدعی شد که کشورش به‌دنبال جنگ با ایران نیست. هوک با بیان اینکه نگران درگیری احتمالی با ایران نیست، مدعی شد که اقدامات آمریکا صرفا پاسخی به آنچه تجاوزات ایران می خواند، است. او با بیان اینکه تمام آنچه آمریکا انجام می‌دهد، دفاعی است، مدعی شد که ایران همچنان تامین‌کننده تروریسم در جهان است. او در ادامه ادعا کرد: اگر آنها بدون تسلیحات هسته‌ای این‌گونه رفتار می‌کنند تصور کنید که اگر یک سلاح داشته باشند، چگونه خواهند بود.

تیم «ب» و نقشه لغو برجام

در واکنش به این تحولات، وزیر امورخارجه ایران خطاب به رئیس‌جمهور آمریکا تاکید کرد که جان بولتون و همدستانش در «تیم ب» از گذشته به دنبال پیاده کردن نقشه خود برای ایران بوده‌اند؛ با این تفاوت که در طرح آنها در آن زمان شماره تلفن داده نشده بود. به گزارش «ایسنا» محمدجواد ظریف، با انتشار یک پیام در صفحه توییتر خود مقاله‌ای از جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در آگوست ۲۰۱۷ را باز نشر داده که در آن بولتون راه‌های آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای را تشریح کرده است.

ظریف در این توییت با اشاره به مقاله بولتون خطاب به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نوشت: جان بولتون، پیش از آنکه شما اجیرش کرده باشید، همین نقشه را به همراه همدستانش در «تیم ب» برای ایران داشت. یک طرح دقیق برای اطلاعات ساختگی و جعلی، جنگ همیشگی و حتی پیشنهادهای توخالی برای مذاکره، تنها فرقش این بود که شماره تلفن (در این مقاله) ذکر نشده بود. ظریف در انتهای پیام خود لینک مقاله بولتون را که در ۲۸ آگوست ۲۰۱۷ در نشریه نشنال ریویو منتشر شده بود، آورده است تا ترامپ در صورتی که آن را نخوانده است، بتواند به آن دسترسی داشته باشد.

کسی به ترامپ زنگ نمی‌زند

در واکنش به درخواست ترامپ برای مذاکره با تهران، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر اینکه جنگی رخ نخواهد داد، گفت: آمریکایی‌ها می‌دانند در هیچ جنگی به این حد گرفتار فضای جنگی توأم با شکست نخواهند شد. به همین دلیل جنگ نمی‌شود چون راهبرد آمریکا جنگ نیست.

به گزارش «ایسنا» حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در حاشیه جلسه علنی دیروز مجلس اظهار کرد: ما در زمینه دفاعی آمادگی کامل داریم و باز هم معتقدیم با این تحولات جنگ نمی‌شود و کسی هم به آقای ترامپ زنگ نخواهد زد و در نهایت آمریکایی‌ها مجبور می‌شوند که جدی‌تر موضوع مذاکره با ایران را مطرح کنند. حتما خودشان خواهند دید که موضوع ایران با هر کشور دیگر یعنی حتی کره‌شمالی هم متفاوت است. فلاحت‌پیشه در پاسخ به سوالی درباره‌ هدف ترامپ پیرامون اینکه منتظر تماس از ایران خواهد بود چیست، گفت: ترامپ در یک فضای روانی شکل گرفته‌،گرفتار شده است. آمریکایی‌ها آخرین برگه‌های خود را هزینه کرده‌اند اما ایرانی‌ها هنوز برگه‌های خود را رو نکرده‌اند طوری‌که برگه‌های آمریکا همان تحریم‌های قدیم بوده که مجددا تکرار شده است اما ایران هنوز برگه‌های خود را رو نکرده چون راهبرد ایران گسترش فضای تنش و بحران نیست. معتقدیم در آینده آمریکایی‌ها هستند که موضعشان را تغییر می‌دهند. او در واکنش به برخی از تحلیل‌ها مبنی بر عقب‌نشینی مواضع آمریکا درباره ایران و پیشنهاد آمریکا برای مذاکره با ایران گفت: مذاکره‌ شرایط خاص خود را دارد. جمهوری اسلامی ایران در طول بعد از پیروزی انقلاب یک بار وارد مذاکره جدی آن هم بر سر برجام شد که مذاکره‌ای با عنوان برد برد تعریف شد اما نتیجه آن برد برد نشد. معتقدم ایرانی‌ها وارد مذاکره‌ای نمی‌شوند که نتیجه‌ آن برد- باخت باشد یا حتی مقدمات آن بر چنین پایه‌ای چیده شده باشد. اکنون آمریکایی‌ها با مقدمه‌چینی فعلی نشان داده‌اند که حداقل سیاستشان فعلا مذاکره نیست. حتما اگر قرار بر ایجاد شرایط برای مذاکره باشد آمریکایی‌ها باید از بخشی از سیاست‌هایشان عقب‌نشینی کنند.

حرف دل ترامپ معامله است

همزمان نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر اینکه اکنون زمان مناسبی برای مذاکره نیست بیان‌ کرد: امروز حرف ترامپ معامله است و قصد دارد ایران را به پای میز مذاکره بکشاند تا از آن به‌عنوان یک برگ برنده در انتخابات آینده استفاده کند. اکنون مذاکره به معنای ضعف و ذلت است که به نفع آمریکاست. علی مطهری در حاشیه جلسه علنی دیروز مجلس شورای اسلامی در جمع خبرنگاران با اشاره به پیشنهاد مذاکره از سوی آمریکایی‌ها تاکید کرد: درحال‌حاضر زمان مناسبی برای مذاکره نیست.

نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به سخنان دونالد ترامپ، درخصوص انتظار تماس مسوولان ایرانی با او، بیان‌ کرد: این امر نشان‌دهنده این است که مقاومت مردم و تدابیر جمهوری اسلامی ایران موثر واقع شده است و حرف دل آقای ترامپ مذاکره و معامله است. رئیس‌جمهور آمریکا به‌دنبال یک معامله بزرگ است تا از آن به‌عنوان یک برگ برنده در انتخابات آینده ریاست جمهوری استفاده کند و در واقع نشان می‌دهد که در پشت صحنه آمریکا به‌دنبال جنگ نیست؛ بلکه می‌خواهد به نحوی ایران را پای میز مذاکره بیاورد و این را یک پیروزی بزرگ برای خود تلقی کند. مطهری اضافه کرد: امروز زمان مناسبی برای مذاکره نیست، مذاکره زمانی به نفع کشور است که ما از مواضع خود عقب‌نشینی نکنیم. اگر زمانی قصد مذاکره داشته باشیم، باید در زمانی مناسب باشد که حمل بر ضعف و ذلت ملت ایران نشود. علاءالدین بروجردی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم گفته است که ترامپ نه‌تنها قابل مذاکره نیست بلکه وارد بعد نظامی با ایران هم نمی‌شود، چون منافع نامشروع آمریکا در منطقه به‌شدت در مقابل توانمندی جمهوری اسلامی ایران آسیب‌پذیر است.

وزیرخارجه آلمان به ایران برود

از سوی دیگر و در ادامه تحولات مرتبط با توافق هسته‌ای، سخنگوی حزب «سبزها» در آلمان از دولت فدرال این کشور خواست به منظور تلاش برای حفظ برجام، وزیرخارجه خود را هر چه زودتر به تهران بفرستد. به گزارش خبرگزاری فارس، به‌دنبال تشدید مواضع ضد‌ایرانی دولت آمریکا و تصمیم برجامی ایران، سخنگوی یکی از احزاب آلمان با هشدار درباره احتمال فروپاشی این توافق، سفر فوری وزیرخارجه آلمان به تهران را خواستار شد. سخنگوی حزب سبزها در آلمان در مصاحبه با «اشپیگل» درباره وضعیت جاری در رابطه با برجام و مواضع آمریکایی‌ها درباره این توافق هشدار داد و خواستار سفر وزیرخارجه آلمان به تهران شد. او وضعیت جاری را «بیش از اندازه جدی» خواند و خواستار رایزنی مستقیم وزیرخارجه آلمان در تهران با مقام‌های ایران شد. این سیاستمدار آلمانی با تاکید بر لزوم سفر فوری «هایکو ماس» وزیرخارجه آلمان به تهران گفت: «با توجه به افزایش تهدید جنگ در خلیج‌فارس، ‌هایکو ماس باید هر چه زودتر به تهران سفر و برای باقی ماندن ایران در توافق هسته‌ای تلاش کند.»

برجام را نجات دهید

همزمان با این تحول، یک اندیشکده مطرح اروپایی در یادداشتی به اتحادیه اروپا و به‌ویژه آلمان، فرانسه و انگلیس توصیه کرد که به منظور حفظ برجام، سازوکار ویژه «اینس‌تکس» را عملیاتی کنند. به گزارش خبرگزاری فارس، اندیشکده «شورای روابط خارجی اروپا» در یادداشتی با هشدار درباره احتمال فروپاشی کامل برجام از اتحادیه اروپا و سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس خواسته که با راه‌اندازی سازوکار ویژه موسوم به «اینس‌تکس» مانع از شکست این توافق هسته‌ای شوند. این اندیشکده با اشاره به تصمیم برجامی اخیر ایران یادداشتی تحت این عنوان منتشر کرده است: «۶۰ روز برای نجات برجام فرصت وجود دارد.»

شورای روابط خارجی اروپا می‌نویسد: «هم اروپا و هم ایران خواهان نجات دادن توافق هسته‌ای (برجام) هستند اما هر دو طرف در صورتی که می‌خواهند از سوءمحاسبات خطرناک اجتناب کنند، باید کاملا موضع طرف مقابل را درک کنند.» از نظر این اندیشکده، راه‌اندازی سازوکار ویژه موسوم به «اینس‌تکس» تا اواسط تابستان پیش‌رو باید در اولویت کشورهای اروپایی قرار گیرد. در این یادداشت آمده است: «یک هدف واقع‌گرایانه و ملموس این است که اروپا و ایران اولویتشان را روی عملیاتی‌سازی سازوکار ویژه تجاری تا اواسط تابستان بگذارند. برای کمک به پیش بردن این اولویت، ایران و سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) باید برای اقداماتی از قبیل اطمینان یافتن از اجرای هنجارهای حداقلی ضروری در رابطه با مسائل مرتبط با پولشویی توسط نهاد ایرانی متناظر اینس‌تکس، توصیه بیشتری از سوی بخش‌خصوصی دریافت کنند.»

این اتاق فکر اروپایی می‌افزاید: «اگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا سهامدار اینس‌تکس شوند و اگر تعدادی از مراودات در بخش کمک‌های بشردوستانه از طریق این سازوکار انجام شود، در آن صورت یک نشانه مشخص درباره پیشرفت بروز خواهد کرد.» شورای روابط خارجی اروپا به کشورهای اروپایی درباره اظهارنظر درباره اعمال تحریم علیه ایران هشدار داد و این اظهارات را «شتاب‌زده» ‌خواند. در یادداشت تاکید می‌شود: «در مرحله جاری، صحبت درباره تحریم‌های اتحادیه اروپا (علیه ایران)، شتاب‌زده است و احتمالا سبب تحریک بیشتر تهران خواهد شد. به جای این کار، رهبران سه کشور اروپایی باید به‌دنبال تلاش برای تامین برخی کمک‌های اقتصادی شامل دادن اجازه به ایران برای بازگرداندن پول‌های حساب‌های بانکی اروپایی خود باشند. در خبرها آمده بود که به‌دلیل فشار آمریکا راه بازگرداندن این پول‌ها به ایران مسدود شده است. سه کشور اروپایی همچنین باید تلاش‌های خود برای شفاف‌ شدن موضع وزارت‌خزانه‌داری آمریکا درباره حفظ کانال‌های بانکی در زمینه کمک‌های بشردوستانه با ایران را مضاعف کنند.»

اندیشکده اروپایی می‌افزاید: «بدون تردید چین و ایران برای ادامه تجارت نفتی از طریق اقداماتی چون توافقات مبادله نفتی از طریق روسیه رایزنی‌های جداگانه‌ای خواهند داشت. سه کشور اروپایی باید این موضوع را لحاظ کنند که آنها چطور می‌توانند از این تلاش (ایران و چین) حمایت کنند، موضوعی که شامل احتمال مرتبط کردن اینس‌تکس به روشی محدود به چین و هند هم می‌تواند بشود؛ این دو کشور مقادیر زیادی از ذخایر نفت ایران را در اختیار دارند و این امکان وجود دارد که از آن منابع برای تجارت بشردوستانه با ایران استفاده شود.»

ایران بلوغ سیاسی نشان دهد

درحالی‌که از زمان اجرای برجام تاکنون فرانسه به هیچ کدام از تعهدات برجامی خود پایبند نبوده است و در یک‌سال خروج آمریکا از برجام نیز اقدامی در برابر آن نداشته، وزیر امورخارجه این کشور واکنش ایران به خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌ها را واکنشی بد خواند و از ایران خواست که از خود بلوغ سیاسی نشان دهد. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه خبری فرانسه ۲۴، ژان ایو لودریان، وزیر امورخارجه فرانسه، در گفت‌وگو با نشریه آنلاین «لو‌پاریزین» در اقدامی برای پنهان‌سازی نقش منفی فرانسه در برجام و با اشاره به آنچه آن را تهدید ایران علیه تداوم توافق هسته‌ای و تخلف ایران از تعهدات برجامی خود خواند به توافق هسته‌ای که در وین به امضا رسید، اشاره و ادعا کرد: ایران در مواجهه با یک تصمیم بد آمریکا برای خارج شدن از معاهده‌ وین و اعمال تحریم‌ها، واکنش بدی نشان داد. او با تکرار زیاده‌خواهی‌های آمریکا که نشانگر عدم استقلال کشورش است و با بیان اینکه تاسف بار است که آمریکا تعهدات خود را رعایت نمی‌کند، افزود که ایران نیز باید بلوغ سیاسی از خود نشان دهد.