شش ماه تنش دیپلماتیک میان ایران و فرانسه خاتمه یافت
تبـادل سفیـر میان تهران و پاریس
«بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت خارجه سفیر ایران در فرانسه شد
فرانسه «فیلیپ تیه بو» را به عنوان سفیر خود در ایران اعلام کرد
عکس: مجتبی سرانجام‌پور، دنیای اقتصاد
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امورخارجه و سفیر پیشین ایران در ایتالیا و اسپانیا بوده و فیلیپ تیه بو، نیز سفیر سابق فرانسه در اسلام‌آباد و نماینده سابق این کشور در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده‌است. با توجه به اینکه فرانسه یکی از کشورهای موثر در حفظ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به‌شمار می‌رود به دنبال ایجاد برخی تنش‌ها در روابط دو کشور و همچنین خالی بودن سفارت‌ها از سفیر، این گمانه‌زنی‌ها مطرح شده بود که شاید این مساله به ایجاد اختلافاتی در حوزه برجام و همکاری‌های ایران و اروپا بر سر مسائل مالی منجر شود.
به دنبال خروج یک‌جانبه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از برجام، فرانسه، آلمان و بریتانیا ضمن باقی‌ماندن در توافق وعده دادند که منافع اقتصادی ایران از برجام را نیز تامین کنند. اما همزمان کشورهای اروپایی نسبت به برنامه‌های موشکی ایران و برد موشک‌ها انتقاداتی داشتند و خواستار مذاکراتی در این خصوص و محدود کردن برد موشک‌های ایران شدند. این درحالی است که ایران بارها تاکید کرده برنامه موشکی‌اش صرفا جنبه دفاعی و بازدارنده دارد و برد موشک‌هایش را در شرایط فعلی به بیش از ۲ هزار کیلومتر افزایش نخواهد داد. این تصمیم استراتژیک به معنای آن است که موشک‌های ایران با تصمیم تهران به غرب اروپا نخواهد رسید. ایران هم از سوی دیگر نسبت به فروش سلاح و هواپیماهای جنگی از سوی فرانسه به رقبای منطقه‌ای‌اش مانند عربستان و امارات، انتقادات جدی دارد.
پیش‌بینی لودریان
پیش‌تر و در تاریخ ۲۴ بهمن ماه ژان ایو لودریان وزیرخارجه فرانسه اعلام کرده بود که ایران و فرانسه به بازگرداندن سفرا نزدیک هستند.
به گزارش رویترز وزیرخارجه فرانسه در کمیته روابط خارجی پارلمان این کشور در این خصوص گفت: «ما قویا به تلاش برای حمله‌ای در پاریس اعتراض کردیم که به اقدام پاریس به تعلیق انتخاب سفیرمان در تهران منتهی شد و ایران نیز متقابلا به آن واکنش نشان داد.»
ژان ایو لودریان در ادامه افزود: «اما اکنون و مادامی‌که ایران به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) پایبند باشد، به جمع‌بندی درباره این موضوع نزدیک هستیم.»
این در شرایطی است که پیش‌تر و با اقدامات تحریک‌آمیز غرب به سرکردگی آمریکا، پاریس بدون ارائه هرگونه سند و مدرکی ادعا کرد که ایران قصد داشت حمله‌ای را علیه تجمع گروهک تروریستی منافقین (سازمان مجاهدین خلق) در این کشور سازماندهی کند؛ ادعایی واهی که به عدم معرفی سفیر جدید فرانسه در ایران منتهی شد و تهران نیز مجبور به واکنش متقابلی در این راستا شده بود.
ریشه‌های تنش
اوایل تابستان سال‌جاری بود که فرانسه به‌دلیل طرح ادعاهای واهی از سوی بلژیک مبنی بر تلاش ایران برای بمب‌گذاری در همایش منافقین، سفیر خود در ایران را در تاریخ ماه آگوست و پیش از پایان ماموریتش فراخواند و تاکنون نیز سفیر جدید معرفی نکرده بود. در مقابل از تابستان امسال و با پایان یافتن مسوولیت ابوالقاسم دلفی، سفیر پیشین ایران در فرانسه، جایگزین وی معرفی نشده بود و این یعنی از تابستان امسال تاکنون فرانسه و ایران در کشورهای یکدیگر سفیر نداشته‌اند. اختلافات میان تهران و پاریس به طرح ادعاهای واهی علیه ایران مبنی بر تلاش برای بمب‌گذاری در همایش منافقین بازمی‌گردد. پیش‌تر یک مقام دولت فرانسه روز چهارشنبه ۲۸ شهریور (۱۹ سپتامبر) مدعی شده بود که فرانسه پیش از آنکه مقامات جمهوری اسلامی در مورد توطئه خنثی‌شده بمب‌گذاری اطلاعات لازم را ندهند، سفیری برای تهران معرفی نخواهد کرد. همچنین رسانه‌ها روز دوشنبه ۲ ژوئیه ۲۰۱۸ (۱۱ تیر ۹۷) خبر دادند که چهار نفر به ظن بمب‌گذاری در همایش گروهک تروریستی منافقین که قرار بوده در ۳۰ ژوئن برگزار شود، دستگیر شده‌اند. مقامات جمهوری اسلامی ایران هرگونه دخالت در این حادثه را قویا تکذیب کرده‌اند.
توصیه غیردوستانه
با شدت گرفتن تنش‌ها بین دو کشور در اواخر مرداد ماه، خبرگزاری رویترز در گزارشی خبر داد که دولت فرانسه به همه دیپلمات‌ها و نمایندگانش توصیه کرده به‌دلیل سختگیری‌های مقامات ایرانی و همین‌طور به دلایل امنیتی به ایران سفر نکنند. این توصیه مستقیما با پرونده ادعایی سوءقصد علیه سازمان منافقین ارتباط داشت. رویترز حدس می‌زند که پیام وزارت خارجه به دیگر سازمان‌های دولتی فرانسه منتقل شده باشد. در متن بخشنامه آمده است: «با توجه به خطرهای امنیتی، چنان که قبلا هم در مواردی پیش آمده بود، از همه ماموران وزارتخانه، خواه متعلق به اداره مرکزی، خواه ادارات متبوعه خواسته شده که تا اطلاع بعدی سفر خود به ایران را، از جمله برای گردش یا آموزش زبان، به تعویق بیندازند؛ مگر اینکه حکم ماموریت داشته باشند.»
رویترز می‌نویسد که وزارت امورخارجه فرانسه در مورد انتشار این خبر واکنشی نداشته و به پرسش‌های این خبرگزاری در باره احتمال بازگرداندن خانواده‌های نمایندگان سیاسی پاسخی نداده است. سفارت فرانسه در تهران نیز نخواست در این مورد به رویترز توضیحی بدهد. با وجودی‌که بعد از مطرح شدن اتهامات علیه ایران بحث تعیین سفرا در دو کشور دچار اختلال شد اما برخی مدعی بودند که این مساله ربطی به ادعای بمب‌گذاری ندارد. در همان ابتدا که سفارت‌های دو کشور بدون سفیر بود، خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشته بود که یک مقام دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه گفته است، کشورش در تهران کاردار دارد و گفت‌وگوها در سطح بالا میان دو کشور در جریان است. این مقام فرانسوی افزود که عدم معرفی سفیر حتما در ارتباط با مساله بمب‌گذاری نیست «اما ایران قول داده که طی هفته‌های آینده اطلاعاتی در اختیار ما بگذارد تا بتوانیم مناسبات دیپلماتیک خود را همچون سابق، ادامه دهیم.»
یک منبع دیپلماتیک فرانسه اما به وضوح تایید کرد که روند معرفی سفیر جدید فرانسه به‌دلیل آن چه توطئه بمب‌گذاری خواند، متوقف شده است.
اختلافات منطقه‌ای
تنش بر سر ادعای بمب‌گذاری شاید یک مساله مقطعی و گذرا باشد اما به هر حال ایران و فرانسه مدت‌ها است که بر سر مسائل منطقه‌ای و همچنین موشکی اختلاف‌نظرهای اساسی دارند. پاریس با مطرح کردن برخی ادعاها از فعالیت‌های جمهوری اسلامی در منطقه خاورمیانه و نیز برنامه موشک‌های دوربرد ایران ناخشنود است و بارها خواستار مذاکره در این حوزه‌ها شده است. درحالی‌که مقامات ایران نیز بارها تاکید کرده‌اند برنامه‌های موشکی ایران کاملا جنبه دفاعی دارد و حضور ایران در کشورهای دیگر همچون سوریه و عراق نیز به درخواست دولت‌های مشروع آنها صورت گرفته است. اما فرانسه که از ابتدا یکی از مخالفان سرسخت برنامه موشکی ایران بوده و هست تاکنون چند بار درخواست‌هایی را در این خصوص از ایران مطرح کرده است.
پیش‌تر نیز در شرایطی که فضای روابط بین دو کشور کاملا تنش‌آلود بود، ژان ایو لودریان، وزیر امورخارجه فرانسه روز پنج‌شنبه ۸ شهریور گفته بود که بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، تهران باید آماده مذاکرات برای آینده برنامه هسته‌ای، موشک‌های بالستیک و نقش خود در جنگ سوریه و یمن باشد. اما وزارت امورخارجه ایران درخواست فرانسه برای مذاکرات بیشتر با تهران بر سر توافق هسته‌ای را «زورگویی و زیاده‌خواهی» خواند و آن را رد کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، لودریان گفته بود که حفظ تجارت با جمهوری اسلامی مهم است اما به تهران هشدار داد که باید به تعهداتش در توافق پایبند بماند و برای گسترش مذاکرات آماده باشد. او گفته بود: «ایران باید اصول برجام (توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵) را محترم بشمارد... اما ایران نمی‌تواند از بحث و گفت‌وگو بر سر سه موضوع عمده که ما را نگران می‌کند سر باز بزند.»
ارسال نظر