معادله ترکیه، تحریم‌های ایران و خروج نیروهای آمریکایی از سوریه

دنياي اقتصاد : پس از اعلام خروج فوری و غیرمنتظره نیرو‌های آمریکا از سوریه، ترکیه اعلام کرد که از تحریم‌های آمریکا علیه ایران پیروی نخواهد کرد. آمریکا با فروش موشک‌هایی به ارزش ۵/ ۳ میلیارد دلار به ترکیه موافقت کرده است. چهارشنبه گذشته وزارت دفاع آمریکا به کنگره این کشور اطلاع داد که تسلیحات شامل انتقال ۸۰ موشک پاتریوت و ده‌‌ها سامانه رهگیری موشک می‌شود. علاوه بر این، اردوغان از ترامپ دعوت کرده که به ترکیه سفر کند و ترامپ هم این دعوت را پذیرفته است. به نظر می‌رسد آنکارا معتقد است که فرصت جدیدی برای بهبود بخشیدن روابط با واشنگتن فراهم شده است.

به گزارش «فرارو»، ترکیه از جمله کشور‌هایی بود که از تحریم‌های آمریکا علیه ایران معافیت دریافت کرد؛ اما بنا به گفته مقامات آمریکایی معافیت هشت کشور مشتری نفت ایران موقت است. مقامات ترکیه همچنان با تحریم‌های آمریکا مخالفت می‌کنند. عبدالله بوزکورت، روزنامه‌نگار ترکیه‌ای، از قول رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه گفت که اردوغان در دیدار اخیرش با همتای ایرانی‌اش، حسن روحانی قول داده که از تحریم‌های آمریکا علیه ایران حمایت نکند. بوزکورت نوشت: «اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه می‌گوید ترکیه از تحریم‌های آمریکا علیه ایران حمایت نخواهد کرد. تحریم‌هایی که او ادعا می‌کند امنیت و ثبات منطقه را به خطر می‌اندازد. (او) قول داده که همه اقدامات لازم برای کمتر کردن اثر تحریم‌ها علیه تجارت بین دو کشور را انجام دهد و از ایران در دوران‌ دشوار حمایت کند.»

به گزارش اویل‌پرایس، این موضع ترکیه قابل توجه است؛ چون تغییر سیاست آمریکا در سوریه پس از یک تماس تلفنی بین اردوغان و همتای آمریکایی‌اش، دونالد ترامپ، اتفاق افتاد. اردوغان در این تماس مساله کرد‌ها و حضور نیرو‌های آمریکا در سوریه را مطرح کرد. اگر آمریکا بخواهد از طریق تحریم‌ها به ایران فشار زیادی وارد کند به ترکیه به‌عنوان یک اقتصاد مهم منطقه‌ای نیاز خواهد داشت. کارشناسان معتقدند بدون اجرای تحریم‌ها توسط اردوغان، ایران قادر خواهد بود در بلندمدت از توفان جان سالم به در ببرد.

هفته گذشته، اردوغان و سایر مقامات ترکیه تهدید کرده‌اند که کشورشان برای ریشه‌کن کردن نیرو‌های کردی مورد حمایت آمریکا در سوریه یک عملیات نظامی گسترده انجام دهد. ترکیه گروه کردی «یگان‌های مدافع خلق» سوریه را بخشی از حزب کارگران کردستان می‌داند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که ارتش ترکیه در روز‌های اخیر تجهیزات نظامی قابل‌توجهی به مرز سوریه اعزام کرده است. خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه، تصریح کرده ارتش کشورش برای یک عملیات بزرگ علیه کرد‌های سوریه در منبج، واقع در استان حلب و شرق رود فرات «شدیدا» در حال آمادگی است. خبرگزاری آناتولی ترکیه گزارش کرده که وزیر دفاع قول داده کرد‌های سوریه را «دفن» کند.

قبل از اینکه ترامپ خروج از سوریه را اعلام کند، عملیات گسترده ترکیه در سوریه نهایتا درگیری با نیرو‌ها و مستشاران آمریکایی را هم شامل می‌شد. این امر، نیرو‌های آمریکایی را در موقعیت دشواری قرار می‌داد. آنها باید انتخاب می‌کردند که با متحد ناتو، ترکیه، همکاری کنند یا به آموزش گروه‌های شبه نظامی کرد سوریه ادامه دهند.

اما خروج نیرو‌های آمریکا از سوریه، بحران احتمالی با ترکیه را از بین برد و امکان درگیری بین دو کشور در سوریه را مرتفع کرد؛ بنابراین خروج آمریکا به‌عنوان امتیازی به اردوغان شمرده شد که بدون شک ترامپ امیدوار است ترکیه را به‌عنوان یک متحد کلیدی علیه ایران حفظ کند. اما این امید در سخنرانی روز پنج‌شنبه اردوغان بر باد رفت. جاشوا لاندیس، مدیر مرکز خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهاما، معتقد است که دلیل اختلاف ترکیه و آمریکا، حمایت واشنگتن از گروه‌های کرد سوریه است و اردوغان هم در پاسخ به این حمایت، کارزار کاخ سفید علیه ایران را تضعیف می‌کند. لاندیس نوشت: «ترکیه سیاست آمریکایی مقابله با ایران را تضعیف کرده است. چرا؟ چون آمریکا با آموزش و مسلح کردن یگان‌های مدافع خلق/ کردها، به ترکیه حمله کرده است.»

اکنون پس از خروج آمریکا از سوریه و باز شدن دست ترکیه برای ریشه‌کن کردن شبه‌نظامیان کرد سوریه، این پرسش مطرح شده است که آیا ترکیه برای امتیاز دادن به آمریکا تحریم‌های ایران را اجرا خواهد کرد؟ پاسخ این پرسش هنوز معلوم نیست.