عمران‌خان در سفر به ریاض خواهان روابط خوب با تهران شد
تمایل پاکستان به میانجیگری
به گزارش «انتخاب» عمران‌خان در بخش دیگری از این مصاحبه که متن کامل آن قرار است روز یکشنبه منتشر شود، به اختلافات در جهان اسلام اشاره کرد و گفت: «هرگونه مناقشه در دنیای اسلام تمامی ما را تضعیف خواهد کرد. بنابراین، پاکستان آماده است تا نقشی برای رفع این اختلافات و ایجاد صلح و آشتی ایفا کند.» نخست‌وزیر پاکستان که اولین سفر خارجی خود را با ورود به عربستان انجام داده است و اکنون در امارات‌متحده‌عربی به‌سر می‌برد، اعلام کرد همواره در کنار سعودی قرار داریم و بر حمایت خود از آن تاکید می‌کنیم. عربستان متعهد شده است که برای حل مشکلات مالی و بهبود وضعیت اقتصادی پاکستان به این کشور کمک کند.«محمد بن‌سلمان» ولیعهد عربستان در کمتر از یک‌ماه گذشته سه‌بار با عمران‌خان تماس گرفته است. «عواد بن‌صالح» وزیر اطلاع‌رسانی عربستان سعودی نیز هفته گذشته به پاکستان سفر کرده و با مقامات عالی‌رتبه این کشور نظیر وزیرخارجه، نخست‌وزیر و رئیس‌جمهوری دیدار کرد.
آماده میانجیگری هستیم
نخست‌وزیر پاکستان با اشاره به اینکه «بحران‌های خاورمیانه همه ما را ضعیف می‌کند» گفت: در خاورمیانه، مایل به میانجیگری و ایفای نقش آشتی‌جویانه برای متحد کردن جهان اسلام هستیم. این تلاش اصلی ما خواهد بود. در یمن نیز اگر از ما خواسته شود، نقش مثبتی را برای پایان دادن به بحران خواهیم داشت. نخست‌وزیر پاکستان با اشاره به جنگ، خشونت و تنش در برخی از کشورهای خاورمیانه گفت: پاکستان از صلح حمایت می‌کند و آماده است در این زمینه نقش ایفا کند. نواز شریف، نخست‌وزیر دولت پیشین پاکستان نیز در دوران نخست‌وزیری خود تلاش‌هایی برای میانجیگری بین ایران و عربستان انجام داد اما به نتیجه نرسید.عمران‌خان درخصوص مساله یمن و جنگی که عربستان علیه یمن آغاز کرده است، گفت: اعتقاد دارم که جنگ و روش‌های نظامی راه حل بحران یمن نیست. معتقدم که هر مساله و بحرانی، حتما راه‌های سیاسی دارد. عمران‌خان در سفر به عربستان، مصاحبه‌ای هم با رسانه عربستانی «سعودی گازت» Saudi Gazzete انجام داد و مسائل مشابهی را در آن مصاحبه مطرح کرد.
تجربه ناکام میانجیگری
پاکستان که در سال‌های اخیر نقش میانجی را میان ایران و عربستان سعودی ایفا کرده است، سال ۹۴ هم از سوی محمد نواز شریف نخست‌وزیر وقت چنین ماموریتی را انجام داد، اما به نتیجه نرسید. نواز شریف که روزهای ۲۸ و ۲۹ دی ۱۳۹۴ به همراه راحیل شریف، فرمانده ارتش پاکستان سفرهایی را ابتدا به عربستان و سپس ایران با هدف میانجیگری ترتیب داده بود از تهران و ریاض خواست تا «تردید‌ها و ملاحظات را به‌صورت دوطرفه بین خود حل‌وفصل کنند.» نخست‌وزیر پاکستان در پی سفر خود به ریاض و تهران گفته بود هر دو کشور از این موضوع استقبال کرده‌اند. شریف گفت گام بعدی آن است که ایران و پاکستان «نمایندگانی ویژه» برای پیگیری روند میانجیگری تعیین کنند. او افزوده بود از ریاض هم خواسته تا شخصی را برای این کار معرفی کند. نخست‌وزیر پاکستان در پی دیدارش از ریاض و تهران گفت هیچ‌یک از طرف‌ها خواستار تنش نیستند.
نوازشریف بعد از دیدار با حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران، در مصاحبه‌ای با رسانه‌های پاکستانی اعلام کرده بود که نشانه‌های مثبتی از سوی دو کشور دریافت کرده است. با این وجود، عادل الجبیر وزیر امورخارجه عربستان همان موقع مدعی شد که موضوع میانجیگری پاکستان میان ایران و عربستان در کار نیست. اگرچه قاضی خلیل‌الله، سخنگوی وقت وزارت‌خارجه پاکستان همان موقع در واکنش به ادعاهای وزیرخارجه عربستان، نقل‌قول‌های مطرح شده از سوی وی در رسانه‌ها را گمانه‌زنی دانست و گفت که تهران و ریاض هر دو از ابتکار اسلام‌آباد برای کاهش تنش میان آنها قدردانی کرده‌اند و پاکستان همچنان با این دو کشور در تماس است.تلاش‌های پاکستان آن زمان درحالی بود که روابط ایران و عربستان متاثر از اقدام ریاض در اعدام شیخ نمر باقر‌النمر قطع شده بود. همزمان با سفر نوازشریف به ایران و عربستان، عادل الجبیر، وزیرخارجه عربستان سعودی، در مقاله‌ای در روزنامه نیویورک‌تایمز نوشت که کشورش قربانی تروریسم از سوی حامیان ایران شده است. محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران نیز پیش از این در همان روزنامه در یادداشتی گفته بود عربستان سعودی به‌دنبال برهم زدن توافق هسته‌ای و تشدید تنش‌ها در منطقه است.
حال سوال مهم این است که عمران‌خان که روی کمک‌های مالی عربستان برای فائق آمدن بر مشکلات داخلی پاکستان حساب ویژه‌ای باز کرده است، چطور می‌تواند مقامات ریاض را به تنش زدایی با ایران سوق دهد؟ به‌خصوص که تجربه ناکام نوازشریف نشان داد که روابط ایران و عربستان متاثر از شرایط داخلی عربستان و بحران‌های منطقه رو به وخامت بوده و خارج کردن آن از عهده و توان یک دولت ثالث خارج است.
دو دلیل در توانایی پاکستان
در همین ارتباط پیرمحمد ملازهی، کارشناس ارشد مسائل پاکستان در پاسخ به «دنیای اقتصاد» درخصوص ظرفیت‌های پاکستان برای میانجیگری مجدد میان ایران و عربستان به‌خصوص با توجه به تجربه ناکام محمد نواز شریف در سال ۹۴ گفت: «این موضوع منوط به زمینه‌های کاهش تنش در ایران و عربستان و گرایش این دو کشور به در پیش گرفتن یک موضع واقع‌بینانه است.» ملازهی با بیان اینکه اگر روابط ایران و عربستان سعودی را به دو بخش ایدئولوژیک و سیاسی تقسیم کنیم، در بخش ایدئولوژیک امکان میانجیگری وجود ندارد، گفت: «اما در بخش سیاسی و غیرایدئولوژیک چنین ظرفیتی وجود دارد. مثلا در سوریه، عراق و یمن تحولاتی در حال وقوع است که ابتکار عمل را از دست ایران و عربستان سعودی خارج کرده و این می‌تواند زمینه‌ای برای تمایل و تن دادن دو کشور به میانجیگری باشد. این کارشناس شبه‌قاره همچنین درباره تفاوت نگاه عمران‌خان نخست‌وزیر جدید و محمد نواز شریف نخست‌وزیر سابق گفت: «نواز شریف مشهور بود که نزدیک به عربستان است؛ در حالی که عمران خان در کمپین انتخاباتی و تا به امروز مواضع مستقلی نشان داده و تمایل خود را به داشتن این مواضع بروز داده است.»
ارسال نظر