روحانی، پوتین و اردوغان در نشست سه‌جانبه توافق کردند
بیانیه تهران برای صلح در سوریه
عکس: AFP
ادلب یکی از مناطق موسوم به «کاهش تنش» بوده که نیروهای سوری و متحدان آن تا کنون به منظور جلوگیری از وارد کردن تلفات سنگین غیرنظامی، از تهاجم متمرکز و گسترده علیه آنها خودداری کرده‌اند. در نشست روز جمعه تهران نیز عمده‌ترین موضوع چالشی میان حسن روحانی، ولادیمیر پوتین و رجب‌طیب اردوغان، روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در مورد موضوع ادلب و برنامه دولت بشار اسد برای تصرف این منطقه بود. ایران، روسیه و ترکیه در این نشست تاکید شدیدی بر این موضوع داشتند که راه‌حل‌های آستانه باید ادامه پیدا کند. در این میان باوجود تاکید سه کشور بر حل سیاسی بحران سوریه، اما رجب طیب اردوغان بیش از دو رئیس‌جمهور دیگر بر این موضوع متمرکز شده بود. رئیس‌جمهور ترکیه درحالی‌که به‌شدت مخالفت خود را با حمله به ادلب اعلام کرد، حتی خواهان توقف حملات ارتش سوریه و گنجاندن بند آتش‌بس در بیانیه ۱۲ ماده‌ای شد؛ اما تهران و مسکو تاکید داشتند که بند سوم که به تصویب رسیده به اندازه کافی گویاست و نیازی به افزودن موضوع دیگری نیست. با این همه، اردوغان گفت که ماده سوم بیانیه یک جمله دیپلماتیک است و خواست که در آن عبارت «آتش‌بس» گنجانده شود. در واکنش به این درخواست، رئیس‌جمهوری روسیه گفت از آنجا که در این جلسه «تروریست‌های النصره» و نمایندگان ارتش سوریه حضور ندارند، این جلسه نمی‌تواند از جانب آنان اعلام آتش‌بس کند. وی افزود که این بیانیه شامل جملات دیپلماتیک است.
اردوغان نیز در پاسخ گفت با گنجاندن واژه آتش‌بس در بیانیه، از گروه‌های درگیر دعوت می‌شود که سلاح‌های خود را زمین بگذارند. در پاسخ به این درخواست، حسن روحانی گفت اگر بتوانیم از «همه تروریست‌ها» بخواهیم که سلاح خود را به زمین بگذارند، این درخواست خوبی است. درنهایت قرار شد آتش‌بس در بیانیه گنجانده شود که تفسیر آن نیز به مفهوم دعوت از تمام تروریست‌ها برای به زمین گذاشتن سلاح‌هایشان است. با این حال کلمه«آتش‌بس» در بیانیه‌ای که از طرف پایگاه اطلاع‌رسانی رئیس‌جمهور منتشر شد، دیده نمی‌شود. بنابراین بیشترین چالش در این نشست بر سر آتش‌بس در ادلب میان پوتین و اردوغان بود که روحانی به‌عنوان میزبان نشست تلاش داشت طرفین را به سمتی هدایت کند که به توافقی دست یابند.
فرمول ۶ وجهی ایران
نخستین سخنران این نشست حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران بود؛ در آغاز نشست سه‌گانه، حسن روحانی ضمن ابراز خرسندی از پیشرفت نظامی در مقابله با مخالفان حکومت سوریه، ایالات‌متحده را به تجاوز به سوریه متهم کرد و گفت که نیروهای آمریکایی بدون دعوت حکومت سوریه در آن کشور حضور دارند و آنان را متجاوز توصیف کرد. او گفت که حضور غیرقانونی آمریکا در سوریه باید خاتمه یابد. رئیس‌جمهوری ایران گفت که لازم است جامعه جهانی در فراهم کردن زمینه بازگشت پناهندگان و بازسازی سوریه کمک کند و افزود که جمهوری اسلامی آماده کمک به این بازسازی است.
رئیس‌جمهور با تبیین ۶ نکته کلیدی در مسیر پایان دادن نهایی به بحران سوریه، همکاری ایران، روسیه و ترکیه را نقطه اتکای مطمئنی برای اعاده صلح در سوریه و همکاری‌های بلندمدت در سطح منطقه و جهان برشمرد و تاکید کرد: «در هرگونه راه‌حلی برای آینده سوریه نقش اول و آخر از آن ملت سوریه است.» روحانی در نهایت یک فرمول۶ وجهی را برای دست یافتن به صلح در سوریه بیان کرد که شامل موارد زیر می‌شود: ۱- در هر مذاکره سیاسی برای پایان بحران سوریه، باید تمامیت ارضی و استقلال سوریه محترم شمرده شود.۲- ضروری است تا ریشه‌کن شدن تمامی گروه‌های تروریستی در سوریه بهویژه در ادلب، مبارزه با تروریسم ادامه یابد.۳- در شرایط کنونی، کمک به بازگشت آوارگان و بازسازی سوریه باید در دستور کار جامعه بین‌المللی قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران آماده است نقش سازنده خود را در این زمینه ایفا کند.۴- حضور و مداخله غیرقانونی آمریکا در سوریه که منجر به تداوم ناامنی در آن کشور شده است باید فورا پایان یابد. ۵- جامعه بین‌المللی موظف است با اقدامات رژیم صهیونیستی بهویژه تداوم اشغالگری آن رژیم علیه سرزمین و موجودیت ملت و دولت سوریه که دامنه آن هر روز گسترش می‌یابد مقابله کند. ۶- ضمن ارج نهادن بر تلاش‌های ارزشمند سه کشور در حل‌وفصل بحران سوریه، ضروری است همکاری و هماهنگی سه کشور تا استقرار کامل صلح و ثبات در سوریه ادامه یابد. حسن روحانی در پایان سخنان خود از ولادیمیر پوتین دعوت کرد تا در این نشست سخنرانی کند.
تاکید روسیه بر بازگشت پناهندگان
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه نیز در سخنان خود در نشست تهران گفت که بیش از ١٤١ شهر و ٩٠ درصد از سرزمین سوریه آزاد شده و افزود که تروریست‌های مخالف دولت سوریه در ادلب تجمع کرده‌اند. او تاکید کرد که گروه‌های مخالف سوریه در ادلب درصدد استفاده از اسلحه شیمیایی هستند. پوتین گفت دولت روسیه پیشنهاد کرده که یک برنامه بین‌المللی برای بازگشت پناهندگان به اجرا درآید و افزود که این پیشنهاد با استقبال ترکیه و ایران مواجه شده است. ولادیمیر پوتین پیشنهاد کرد یک مرکز ویژه بازگشت پناهجویان در مسکو تشکیل شود. او خواستار کمک به بازسازی روسیه و فراهم شدن زمینه بازگشت پناهجویان سوری شد.
نمی‌خواهیم ادلب حمام خون شود
در ادامه رجب طیب اردوغان نیز در سخنان خود با ابراز خرسندی از شرکت در این نشست، گفت که تمامی جهان با بی‌صبری در انتظار نتایج این نشست هستند. او گفت که در نشست آستانه هدف این بود که این سه کشور در حداقل مشترکات با هم توافق کنند. وی گفت که این حداقل حاوی حفظ تمامیت ارضی سوریه و بازگشت صلح به آن کشور بود. وی در اشاره به مقابله ارتش سوریه با نیروهای کرد در سوریه - که آنها را تروریست خواند - گفت که ارتش ترکیه با به خطر انداختن جان خود این مناطق را پاکسازی کرد. وی گفت که در آستانه تصمیم گرفته شد که نواحی کاهش تنش ایجاد شود که تا کنون فقط درادلب این وضعیت حفظ شده و مردم این مناطق احساس می‌کنند که خواست آنان فراهم نشده است.
او گفت که ترکیه عملا جان ساکنان ادلب و کسانی را که به اینجا پناه برده‌اند تضمین کرده و ادامه داد: «نمی‌توانیم جان این افراد را به دولت اسد بسپاریم.» اردوغان گفت که در صورت عدم جلوگیری از اقدامات نظامی دولت سوریه، کشتار وسیعی بروز خواهد کرد. از دیگر سو رئیس‌جمهوری ترکیه با بیان این موضوع که ما به‌هیچ‌وجه نمی‌خواهیم ادلب تبدیل به دریای خون شود، خواستار همکاری و حمایت روسیه و ایران در جلوگیری از این وضعیت شد. او گفت که ترکیه آماده است نیروهایی را که باعث نگرانی روسیه می‌شود از مناطق تحت تسلط آنان دور کند به نحوی که ادلب تنها در دست نیروهای معتدل باشد. او گفت که توافقی که در مورد ادلب صورت می‌گیرد تعیین‌کننده روند همکاری سه جانبه در آینده خواهد بود.
انتقاد آنکارا از واشنگتن
در ادامه اردوغان با اشاره به نیروهای کرد سوریه در شرق فرات، آمریکا را متهم کرد که به‌طور گسترده اسلحه و امکانات در اختیار این گروه‌ها قرار می‌دهد و خواستار آن شد که دولت سوریه و سایر قدرت‌های منطقه به این موضوع توجه کنند زیرا این وضعیت امنیت ترکیه و سایر کشورهای منطقه را تهدید می‌کند. اردوغان درباره استفاده از سلاح شیمیایی و حساسیت‌های بین‌المللی در این‌باره تصریح کرد: «نمی‌دانیم چه کسی در سوریه از سلاح شیمیایی استفاده کرده است و چه کسی درست می‌گوید. بنا داریم در شورای امنیت سازمان ملل این مساله را در دستور کار قرار دهیم و موضع مشترکی را اتخاذ کنیم به نحوی که تامین‌کننده صلح و ثبات در سوریه باشد.»وی از روسیه خواست تا از این طرح حمایت کند.
لزوم خروج آمریکا از شرق فرات
بعد از سخنان اردوغان، حسن روحانی گفت که اگرچه وضعیت سوریه به شکلی مساعد پیشرفت کرده است، اما مساله شرق فرات و ادلب باقی مانده است. وی گفت که آمریکا باید از شرق فرات خارج شود و افزود که ادلب وضعیتی دشوار دارد زیرا باید به نحوی عمل کرد که به منافع دوستان سوریه لطمه نخورد و مردم سوریه نیز به اهداف خود دست یابند. در پایان اظهارات حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ترکیه تاکید کرد که بمباران‌های صورت گرفته علیه ادلب باید متوقف شود زیرا مردم غیرنظامی ادلب گرفتار ترس هستند و بار دیگر موج مهاجرت‌ها از این شهر آغاز شده و پناهجویان هم تنها می‌توانند به ترکیه بروند. وی با تاکید خواستار آتش‌بس در ادلب شد. ولادیمیر پوتین در پاسخ گفت که درادلب جمعیت غیرنظامی متمرکز است و افزود:«برخی گروه‌های تروریستی با استفاده از پهپاد به اقدامات نظامی دست می‌زنند که باید با همکاری ترکیه به اوضاع دشوار ادلب پرداخته شود.» او گفت: «دولت قانونی سوریه حق دارد تمامی خاک آن کشور را تحت تسلط خود بگیرد.» رئیس‌جمهوری روسیه افزود: «باید تاکید کنم که دولت بشار اسد کار خود را انجام داده و فهرستی از نمایندگان دولت سوریه به سازمان ملل متحد ارائه داده و حالا لازم است اپوزیسیون فهرست نمایندگان خود را تکمیل و ارائه بدهد تا تهیه و تدوین قانون‌اساسی جدید سوریه و یافتن راه‌حل سیاسی برای بحران آن کشور با سرعت بیشتری صورت گیرد.» او پیشنهاد کرد که هماهنگی سه کشور هم در زمینه سیاست خارجی و اقدامات امنیتی افزایش یابد.
تلاش اردوغان برای ایجاد تغییراتی در سند پایانی اجلاس تهران
از سوی دیگر در جریان امضای سند پایانی اجلاس تهران، اردوغان تلاش کرد تغییراتی را در متن سند نهایی این اجلاس با گنجاندن عبارت «برقراری آتش‌بس در ادلب» ایجاد کند، اما این مساله در بیانیه پایانی گنجانده نشد. بعد از صحبت‌های روحانی، اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه بار دیگر در سخنانی به موضوع ادلب اشاره و تاکید کرد که باید در ادلب آتش‌بس برقرار شود. او ادامه داد: مردم غیرنظامی در این منطقه با یک ترس بزرگ درگیر هستند و با توجه به این موضوع با یک موج مهاجرتی در این منطقه روبه‌رو هستیم که به سمت مرزهای ترکیه سرازیر خواهد شد. برقراری آتش‌بس و اتخاذ تدابیر لازم در برابر گروه‌های تروریستی و همفکری با دوستان مربوطه در این زمینه بهترین راهکار در شرایط فعلی است و ما بر برقراری آتش‌بس در ادلب تاکید داریم. این در حالی است که هیچ تغییری در بیانیه پایانی سران ایران، ترکیه و روسیه صورت نگرفت و در نهایت همان بیانیه اولیه منتشر شد. با توجه به مخالفت مسکو و تهران با تغییر بیانیه پایانی که توسط کارشناسان و وزرای خارجه سه کشور تهیه شده بود، آنکارا نیز در هماهنگی و همگرایی با این اقدام، از گنجاندن کلمه مورد نظر خود یعنی«آتش بس» صرف نظر کرد.
مقطع دشوار
در پایان اظهارات رئیسان جمهوری روسیه و ترکیه، حسن روحانی گفت که در سوریه لازم است هم به تروریسم پایان دهیم و هم غیرنظامیان آسیب نبینند. وی خواستار همکاری فنی سه کشور برای تحقق این هدف شد و گفت که این سه کشور مسوولیت سنگینی در این زمینه بردوش دارند و باید کمک کنند که تدوین و اجرای قانون‌اساسی هر چه زودتر صورت گیرد. رئیس‌جمهور ایران افزود: «معمولا با نزدیک شدن به مراحل نهایی، کارها دشوارتر می‌شود.»
در پاسخ به اظهارات روسای جمهوری روسیه و ایران، اردوغان خواستار آن شد که در این نشست، اعلام آتش‌بس در ادلب شود و افزود که چنین تصمیمی باعث آرامش مردم ادلب خواهد شد. وی همچنین تاکید کرد که تدوین قانون‌اساسی باعث تضمین آینده سوریه خواهد شد. در پاسخ به این درخواست، رئیس‌جمهوری روسیه گفت که در بیانیه جلسه گفته شده است که سه کشور باید آرامش ادلب را تضمین کنند. در پایان این اجلاس، حسن روحانی گفت که بیانیه تهران به تصویب همه شرکت‌کنندگان رسیده است اما لازم است برای حل موضوع ادلب با کمترین خسارت به غیرنظامیان صورت گیرد، مذاکرات سه‌جانبه ادامه یابد.
نشست بعدی در روسیه
نشستی که روز گذشته در تهران با حضور حسن روحانی، ولادیمیر پوتین و رجب‌طیب اردوغان روسای‌جمهوری تهران، روسیه و ترکیه برگزار شد، در ادامه نشست‌های آستانه، سوچی و آنکارا بود. نشست سه‌جانبه رهبران ایران، روسیه و ترکیه سومین نشست از نوع خود است که در چارچوب روند نشست آستانه و جهت هماهنگی برای بازگشت ثبات و امنیت به سوریه برگزار شد. روسای جمهور ترکیه و روسیه روز گذشته وارد تهران شدند. در سال‌های گذشته دیگر مذاکرات در شهرهای مختلف جهان درباره جنگ سوریه با ناکامی روبه‌رو بوده اما مذاکرات شهر آستانه با ضمانت سه کشور ایران، روسیه و ترکیه، تنها مذاکراتی است که به روند صلح در این کشور کمک کرده است. نشست سران برای بررسی اوضاع سوریه با شرکت ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان و حسن روحانی، رئیسان‌جمهوری روسیه، ترکیه و ایران روز جمعه، ١٦ شهریور (٧ سپتامبر)، در تهران برگزار شد. رئیس‌جمهوری ترکیه که صبح جمعه آنکارا را به مقصد ایران ترک کرد و ساعاتی بعد وارد تهران شد، ملاقاتی مقدماتی با حسن روحانی داشت. هواپیمای رئیس‌جمهوری روسیه نیز مدتی کوتاه پس از آن در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست. پیش از آغاز این نشست، رئیسان جمهوری شرکت‌کننده در این اجلاس در جلسات دوجانبه با هم ملاقات کردند. روسای جمهور سه کشور برای اولین بار در اول آذر ۱۳۹۶ در چارچوب روند آستانه در سوچی روسیه گردهم آمدند و ۱۵ فروردین ۱۳۹۷ نیز در ادامه روند آستانه در آنکارا برای دومین بار با یکدیگر دیدار و در پایان این نشست بیانیه‌ای صادر و توافق کردند که نشست بعدی را در جمهوری اسلامی ایران برگزار کنند. همچنین در نشست تهران توافق شد که نشست بعدی در سطح سران در روسیه برگزار شود.
نهایی شدن بیانیه پایانی
پیش از برگزاری این نشست حسین جابری انصاری، دستیار ارشد وزیر خارجه پنج‌شنبه شب در گفت‌وگویی از نهایی شدن «بیانیه پایانی سومین نشست سه‌جانبه روسیه، ترکیه و ایران درباره سوریه» خبر داده بود. به گزارش خبرگزاری تسنیم، جابری‌انصاری با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما ادامه داد: «در گفت‌وگو‌هایی که هیات‌های سه کشور در سطح نمایندگان ارشد در تهران داشتند، این سند نهایی شد و در صورت تایید روسای‌جمهوری این سه کشور به‌عنوان سند اجلاس تهران منتشر خواهد شد.» وی گفت: «این سند تقریبا همه موضوعات فعلی مرتبط با تحولات سوریه و تلاش‌هایی که در روند آستانه و صلح سوریه تاکنون توسط سه کشور ایران، روسیه و ترکیه انجام شده را در بر خواهد داشت.» آن‌‌طور که دستیار ویژه وزیرخارجه ایران گفته است: «هدف مذاکرات روند آستانه، پایان بحران سوریه است و تا زمانی که این بحران کاملا به پایان نرسد این مذاکرات و همکاری سه‌جانبه ادامه خواهد یافت.» دستیار ارشد وزیر خارجه در امور ویژه سیاسی، تاکید بر ادامه رویارویی با تروریسم، بازگشت آوارگان و تاکید بر ضرورت ساماندهی آنها و همچنین موضوع بازداشت‌شدگان و مفقودان جنگ سوریه را از موضوعات مطرح در این سند بیان و اضافه کرد: «کمیته خاصی را برای رسیدگی به این موضوع و تسهیل تبادل به نام «کمیته تبادل» ایجاد کردیم.» جابری انصاری گفت: «یکی از کار‌هایی که در این روند انجام شد ایجاد مناطق کاهش تنش در مناطق تمرکز عمده جمعیتی سوریه بود و این موضوع موجب کاهش تلفات انسانی شد.» وی افزود: «البته اعلام این مناطق کاهش تنش به هیچ‌وجه به معنی توقف رویارویی با تروریست‌ها نبوده است.»
اصول بازپس‌گیری ادلب
دستیار ارشد وزیرخارجه در امور ویژه سیاسی با اشاره به اینکه منطقه «ادلب» تنها منطقه باقی‌مانده خارج از حاکمیت دولت سوریه است، گفت: «در پی این هستیم که این منطقه از طریق راه‌حلی مبتنی بر نوعی توافق، تحت سلطه و حاکمیت دولت سوریه قرار گیرد.»
وی ادامه داد: «در پی این هستیم چند اصل اساسی و راه‌حل ادلب مورد توجه قرار گیرد از جمله اینکه تکلیف تروریست‌های این منطقه باید روشن شود. این منطقه اکنون مرکز تمرکز نیروهای جبهه النصره است که از سوی همه کشورهای جهان و در قطعنامه‌های بین‌المللی به‌عنوان گروه تروریستی شناخته شده است و رویارویی با آنها مشروع است. اصل دوم این است که ادلب جزئی از خاک سوریه است و باید مانند بقیه نقاط این کشور تحت حاکمیت دولت مرکزی قرار گیرد و ادامه این شرایط تبعات و توالی فاسدی در تجزیه این کشور خواهد داشت که یکی از خط قرمز‌های ماست.» جابری‌انصاری افزود: «در کنار این دو اصل، اصل سوم که بسیار برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت دارد، بعد انسانی موضوع است که به علت حضور دو تا سه میلیون سوری در این منطقه است که هرگونه راه‌حل در ارتباط با ادلب باید در برگیرنده این بعد انسانی باشد.»
تاکتیک استفاده از سلاح شیمیایی
دستیار ارشد وزیر خارجه در امور ویژه سیاسی درباره استفاده تروریست‌ها از سلاح شیمیایی و نسبت دادن آن به دولت سوریه گفت: «تاکنون ۲ بار از این تاکتیک استفاده شده است. غربی‌ها از این موضوع برای کاستن سرعت پیشروی‌های دولت سوریه استفاده می‌کنند تا زمانی که بخشی از منافع سیاسی خود را محقق کنند.» جابری انصاری افزود: «آنچه روشن است غربی‌ها و آمریکایی‌ها از موضوع شیمیایی به‌عنوان ابزاری در جهت اهداف خاص سیاسی خود برای پایان ندادن به وضعیت کنونی سوریه و جلوگیری از صلح و ثبات این کشور، سوءاستفاده می‌کنند و امکان تکرار این تاکتیک وجود دارد.»
مشارکت ایران در بازسازی
همچنین جابری انصاری با بیان اینکه به مرور همراه با پیشرفت تحولات میدانی، بازسازی سوریه به آرامی آغاز خواهد شد، ادامه داد: «ایران که در نبرد علیه تروریسم در کنار دولت و ملت سوریه بود در تحولات بعدی هم در سطوح سیاسی و اقتصادی در کنار آنها خواهد بود.» وی افزود: «منظور از مشارکت ایران در بازار بعد از جنگ سوریه، گرفتن طرح‌ها در بازسازی سوریه از سوی شرکت‌های دولتی و خصوصی ایران است.»
بیانیه ۱۲ بندی تهران
روسای‌جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه در یک بیانیه مشترک با تاکید بر پایبندی مستحکم و مستمر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین اهداف و اصول منشور ملل متحد، احترام به این اصول را از سوی همگان ضروری دانستند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، متن بیانیه مشترک به این شرح است:
1- رضایت خود را از دستاوردهای فرمت آستانه از ژانویه 2017 بهویژه پیشرفت به‌دست آمده در کاهش خشونت در سراسر جمهوری عربی سوریه و کمک به صلح، امنیت و ثبات در آن کشور ابراز داشتند.
۲. بر پایبندی مستحکم و مستمر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین اهداف و اصول منشور ملل متحد تاکید ورزیده و تصریح کردند که این اصول از سوی همگان باید محترم شمرده شود. روسای‌جمهور تصدیق کردند که هیچ اقدامی، فارغ از عامل/ عاملان آن، این اصول را نباید تضعیف کند. آنها تمامی تلاش‌ها به منظور ایجاد واقعیات جدید در صحنه میدانی به بهانه مبارزه با تروریسم را مردود شمرده و اراده خود برای ایستادگی در برابر مقاصد تجزیه‌طلبانه با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و همچنین امنیت ملی کشورهای همسایه را ابراز کردند.
۳. وضعیت میدانی کنونی را مورد بحث قرار داده، به ارزیابی تحولات جمهوری عربی سوریه پس از آخرین نشست خود در تاریخ ۴ آوریل ۲۰۱۸ در آنکارا پرداخته و موافقت کردند همکاری‌های سه‌جانبه را در تطابق با توافق‌های خود استمرار بخشند. در این ارتباط، آنها وضعیت منطقه کاهش تنش ادلب را دنبال کرده و تصمیم گرفتند تا همسو با اصول فوق‌الذکر و روح همکاری که در فرمت آستانه شکل گرفته است، به این موضوع بپردازند.
۴. بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری برای نابودی نهایی داعش، جبهه‌النصره و تمامی دیگر افراد، گروه‌ها، تشکل‌ها و موجودیت‌های وابسته به القاعده یا داعش در سوریه که از سوی شورای امنیت سازمان‌ملل شناسایی شده‌اند، تصریح کردند. روسای‌جمهور تاکید کردند در جنگ علیه تروریسم، جداسازی بین گروه‌های تروریستی مذکور و گروه‌های معارض مسلح که به رژیم آتش‌بس پیوسته‌اند یا خواهند پیوست، از جمله با توجه به جلوگیری از تلفات غیرنظامی، بسیار حائزاهمیت خواهد بود.
۵. بر این باور خود تصریح کردند که منازعه سوریه هیچ راه‌حل نظامی نمی‌تواند داشته باشد و تنها از راه طریق یک فرآیند سیاسی -مذاکراتی می‌توان به آن پایان داد. روسای‌جمهور بر اراده خود جهت ادامه همکاری فعالانه به منظور پیشبرد فرایند سیاسی همسو با تصمیمات کنگره گفت‌وگوی ملی سوریه در سوچی و قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل تاکید ورزیدند.
۶. بر اراده خود به منظور استمرار تلاش‌های مشترک با هدف پیشبرد فرایند با راهبری سوری و مدیریت سوری به منظور دستیابی به حل‌وفصل سیاسی تصریح کردند و بر تعهد خود در کمک به ایجاد و آغاز کار کمیته قانون‌اساسی تاکید کردند. روسای‌جمهور نسبت به رایزنی‌های مفید بین مقامات ارشد خود و فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه ابراز رضایت کردند.
۷. بر ضرورت حمایت از تلاش‌ها برای کمک به تمامی سوری‌ها به منظور اعاده به زندگی عادی و صلح‌آمیز و نیز تسکین آلام آنها تاکید کردند. در این ارتباط، روسای‌جمهور از جامعه بین‌المللی، بهویژه سازمان ملل و نهادهای بشردوستانه آن خواستند تا کمک‌های خود به سوریه را از طریق ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه بیشتر، تسهیل مین‌زدایی انسان‌دوستانه، احیای امکانات زیربنایی اصلی از جمله تاسیسات اجتماعی و اقتصادی و حفظ میراث‌تاریخی افزایش دهند.
۸. بر اراده خود به منظور استمرار تلاش‌های مشترک با هدف حمایت از شهروندان و بهبود وضعیت انسانی از طریق تسهیل دسترسی‌های سریع، ایمن و بدون مانع به تمامی سوری‌های نیازمند تاکید کردند.
۹. بر ضرورت ایجاد شرایط لازم به منظور بازگشت ایمن و داوطلبانه آوارگان و اشخاص بی‌خانمان شده داخلی به اقامتگاه‌های اصلی خود در سوریه تاکید کردند. به این منظور، روسای‌جمهور بر ضرورت هماهنگی میان تمامی طرف‌های ذی‌ربط از جمله دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان‌ملل‌متحد و دیگر آژانس‌های تخصصی بین‌المللی تاکید ورزیدند. روسای‌جمهور موافقت کردند تا ایده برگزاری یک کنفرانس بین‌المللی درخصوص مهاجران و اشخاص بی‌خانمان شده داخلی سوری را بررسی کنند.
۱۰. از پیشرفت امور انجام شده در کارگروه آزادی بازداشت‌شدگان/ ربوده‌شدگان و تحویل اجساد و شناسایی مفقودان با مشارکت کارشناسان سازمان ملل و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ استقبال کردند.
۱۱. بنا به دعوت جناب آقای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری فدراسیون روسیه، تصمیم گرفتند نشست بعدی خود را در فدراسیون روسیه برگزار کنند.
۱۲. روسای‌جمهور فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه تشکر صمیمانه خود را به جناب آقای حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به منظور میزبانی نشست سه‌جانبه سران در تهران ابراز کردند.
ارسال نظر