حسین موسویان دیپلمات پیشین پاسخ داد
برجام به کدام سو می‌رود؟
به گزارش «ایسنا» مذاکره‌کننده پیشین هسته‌ای ایران در پاسخ به این پرسش که آیا خروج ترامپ از برجام، موجب تعجب ایرانی‌‌ها شد، ضمن رد این موضوع توضیح داد: «از ابتدای مذاکرات هسته‌ای، ایران در مورد پایبندی آمریکا به تعهداتش مظنون بود. رهبر ایران از همان ابتدایی که با مذاکرات موافقت کردند، مکرر اعلام کردند که به آمریکا نمی‌شود اعتماد کرد و آمریکا اهل عمل به تعهداتش نیست. مقامات دولت آمریکا مکرر تاکید می‌کردند که موضوع هسته‌ای ایران، تهدید اول امنیت ملی آمریکاست. با این وجود آمریکا درحالی توافق هسته‌ای را نقض کرد که برای اولین بار مذاکرات در سطح وزرای خارجه ایران و آمریکا صورت گرفت، توافق جامعی برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران حاصل شد، همه قدرت‌‌های جهانی در این توافق حضور داشتند و ایران هم طبق گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تمام تعهداتش عمل کرد.»
مذاکره با بدبینی
او در پاسخ به اینکه به چه دلیل با وجود بدبینی‌‌هایی که ایران نسبت به آمریکا داشت وارد مذاکره شد، توضیح داد: «مذاکرات هسته‌ای ایران از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳ یعنی به مدت ۱۰ سال با سه کشور اروپایی انجام شد. علاوه بر اروپا، ایران با سایر قدرت‌‌های جهانی مثل روسیه و چین هم مذاکره می‌کرد اما نهایتا هیچ نتیجه‌ای حاصل نشد چون ایران و آمریکا گفت‌وگو نمی‌کردند. هر نوع توافقی هم باید به تصویب شورای امنیت سازمان ملل می‌رسید که بدون موافقت آمریکا ممکن نبود. بنابراین ایران ضمن بدبینی به پایبندی آمریکا به توافق احتمالی، تصمیم گرفت که با همه اعضای دائم شورای امنیت از جمله آمریکا گفت‌وگوی مستقیم سطح بالا داشته باشد.»
برجام، سرمایه جهانی
این دیپلمات پیشین در رابطه با تداوم حفظ برجام با حضور اروپا، چین و روسیه منهای آمریکا گفت: «برجام جامع‌ترین توافق تاریخ عدم اشاعه سلاح‌‌های هسته‌ای است که بعد از ۱۳ سال مذاکره بیش از ۲۰۰ دانشمند برجسته اتمی و ده‌ها دیپلمات ارشد جهان در۱۷۰ صفحه تعریف شده است. کاربرد برجام بسیار فراتر از موضوع ایران و یک سرمایه جهانی برای عاری‌سازی خاورمیانه و جهان از بمب هسته‌ای است. بنابراین جامعه جهانی باید یکپارچه از آن حمایت کند.»
او در پاسخ به اینکه آیا با این تفاسیر ایران و سایر پنج قدرت جهانی نباید به برجام متعهد بمانند، با برشمردن نکاتی گفت: «نکته اول اینکه ایران با رفتار خود در مورد برجام به جهان نشان داد که برای رفع اختلافات اولا آماده گفت‌وگو است؛ ثانیا انعطاف‌پذیر عمل می‌کند تا مسیر دیپلماسی موفق باشد و ثالثا اگر توافقی حاصل شود آن را کامل و درست اجرا می‌کند. »
میراث بزرگ ترامپ
موسویان با اشاره به اینکه جامعه جهانی باید از برجام با قدرت تمام حمایت کند چون بهترین امکان برای تحقق خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای است، افزود: «بیش از ۵۰ سال است که قدرت‌‌های جهانی در اجرای مصوبات سازمان ملل برای عاری‌سازی خاورمیانه از سلاح کشتار جمعی شکست خورد‌ه‌اند. اما آنها اکنون با اجرای اصول برجام در کل خاورمیانه می‌توانند این مهم را تحقق بخشند. نکته دیگر اینکه برجام برای ترامپ فرصتی ایجاد کرده که میراثی بزرگ‌تر از اوباما از خود به جا بگذارد. اگر ترامپ برای اجرای اصول برجام توسط سایر کشور‌های خاورمیانه اقدام کند، تئوری خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای تحقق خواهد یافت که میراثی به مراتب بزرگ‌تر از میراث اوباما خواهد بود.»
سیستم حکومتی آمریکا قابل اعتماد نیست
عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران درخصوص تاثیر این شرایط بر وضعیت منطقه به‌ویژه با توجه به تقابل ایران و اسرائیل هم توضیح داد: «در ایران مقام معظم رهبری تصمیم گیرنده نهایی است همان‌طور که در آمریکا ترامپ تصمیم‌گیرنده نهایی است. با این تفاوت که اختیارات رئیس‌جمهور آمریکا بیش از اختیارات رهبر ایران است. در جریان مذاکرات هسته‌ای، رهبری اعلام کرد که اگر توافقی صورت گیرد و آمریکا به تعهداتش عمل کند، زمینه برای گفت‌وگو راجع به سایر مسائل همچون موضوعات منطقه باز خواهد شد. اگر آمریکا واقعا مایل به گفت‌وگو با ایران است باید برجام را اجرا می‌کرد، اما اکنون با نقض برجام برای جامعه جهانی ثابت شد که اصولا سیستم حکومتی آمریکا قابل اعتماد نیست چون هر رئیس‌جمهوری می‌تواند توافقات و تعهدات بین‌المللی رئیس‌جمهور قبلی را لغو کند.»
امکان مذاکره مجدد
موسویان در پاسخ به این سوال که آیا ایران حاضر به مذاکره مجدد خواهد بود، افزود: «اگر آقای ترامپ واقعا خواستار گفت‌وگو است باید ابتدا برجام را کامل اجرا کند و احترام به قطعنامه سازمان ملل نشان دهد. این مسیر ممکن است راه گفت‌وگو در مورد مسائل منطقه را باز کند. گفت‌وگو و همکاری این دو قدرت می‌تواند به صلح و ثبات وحل بحران‌‌های منطقه کمک کند. بحران جنگ و تروریسم و کشور‌های به گل نشسته، گریبانگیر خاورمیانه شده و منطقه را در آستانه سقوط قرارداده است. چه بخواهیم یا نخواهیم ایران به‌عنوان قدرت منطقه‌ای و آمریکا به‌عنوان قدرت جهانی در مورد مسائل منطقه نقش مهمی دارند و همکاری آنها می‌تواند به صلح و ثبات کمک کند. البته فراموش نکنیم که بخش مهمی از بحران‌‌های منطقه حاصل جنگ عربی -عربی است. کشور‌های عربی و ناتو مشترکا به لیبی حمله و آن را بی‌ثبات کردند. عربستان و امارات با کمک آمریکا به یمن حمله نظامی کردند. صدام به کویت حمله کرد. عربستان و امارات دنبال ساقط کردن حکومت قطر هستند. بنابراین واقعیت این است که کشور‌های عربی باعث ایجاد بحران و بی‌ثباتی در کشور‌های عربی هستند اما ایران را متهم می‌کنند.» وی درباره تاثیر تقابل بین ایران و اسرائیل به‌عنوان عامل بحران در منطقه نیز تاکید کرد: «تقابل بین اسرائیل و ایران از بعد از انقلاب ایران وجود داشته و هر دو دولت هم متقابلا یکدیگر را تهدید کرد‌ه‌اند. نتانیاهو شب و روز دنبال حمله نظامی و تغییر رژیم در ایران است. منتها مشکل رسانه‌‌های غرب این است که تهدیدات ایران علیه اسرائیل را بزرگ می‌کنند اما به تهدیدات اسرائیل علیه ایران اهمیتی نمی‌دهند.» سفیر سابق ایران در آلمان درخصوص اینکه آیا اروپا اراده حفظ برجام را دارد یا خیر، با اشاره به اینکه برجام مهم‌ترین دستاورد سیاست خارجی اروپا در دو دهه گذشته است، افزود: «من شک ندارم که اروپا اراده سیاسی محکمی برای حفظ برجام دارد اما در مورد ظرفیت اقتصادی اروپا برای تامین منافع اقتصادی برجامی ایران تردید دارم.»
سیاست تحریم و فشار ترامپ شکست خواهد خورد
این پژوهشگر دانشگاه پرینستون درباره تاثیر تحریم‌‌های جدید آمریکا بر ایران نیز گفت: «تحریم‌‌های جدید آمریکا مطمئنا به ایران خسارت خواهد زد اما این تحریم‌‌های آمریکا عامل همه مشکلات اقتصادی امروز ایران نیست. ناکارآمدی‌‌های بزرگ سیستم داخلی ایران همچون فساد عامل اصلی مشکلات اقتصادی ایران است. در عین حال سیاست تحریم‌‌های آمریکا موجب تغییر رژیم در ایران نخواهد شد. تحریم‌‌های آمریکا در چهل سال گذشته با هدف تغییر رژیم در ایران بوده و شکست خورده ضمن اینکه ایران امروز از متحدان آمریکا در منطقه باثبات‌تر و قدرتمندتر است. لذا سیاست ترامپ در مورد تحریم و فشار هم همچون سیاست دولت‌‌های آمریکا در چهل سال گذشته شکست خواهد خورد. بهتر است که آقای ترامپ از برجام به‌عنوان مدل دیپلماسی برای حل سایر بحران‌‌های منطقه استفاده کند.»
گفت‌وگو‌های پشتپرده
معاون سابق شورای‌عالی امنیت ملی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا گفت‌وگو‌های پشتپرده بین ایران و آمریکا وجود دارد، گفت: «وزیر خارجه ایران چند روز قبل گفت که کشور‌های عمان و سوئیس تمایل به میانجیگری دارند اما تا آنجایی که من مطلع هستم، گفت‌وگوی پشت‌پرد‌ه‌ای وجود ندارد.»
آمریکا باید اسرائیل را مجازات کند
همچنین موسویان در توضیح اینکه چرا پاکستان و اسرائیل بمب هسته‌ای دارند و نمی‌پذیرند که خلع‌سلاح شوند، توضیح داد: «پاکستان در خاورمیانه نیست. اسرائیل هم قطعنامه عاری‌سازی خاورمیانه از سلاح هسته‌ای را نپذیرفته است. اسرائیل، ایران را در موضوع هسته‌ای متهم می‌کند درحالی‌که ایران هم عضو ان‌پی‌تی است، هم بمب هسته‌ای ندارد، هم برجام را کامل اجرا کرده و هم آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تایید کرده است. متقابلا، اسرائیل تنها دولت دارنده سلاح هسته‌ای در خاورمیانه است که در پنجاه سال گذشته قطعنامه‌‌های مکرر سازمان ملل در مورد عاری‌سازی خاورمیانه از سلاح هسته‌ای را زیر پا گذاشته است. آمریکا به‌جای تحریم ایران، باید اسرائیل را برای عدم اجرای قطعنامه‌‌های سازمان ملل مجازات کند، نه ایرانی که عضو معاهده ان‌پی‌تی است و بمب هسته‌ای ندارد.»
ارسال نظر