پیشنهادهای اروپا در سطح کلان معقول است عکس: حمیدرضا راهل/ icana

او روز پنج‌شنبه در سفر به استان قم گفت: اروپایی‌ها در مذاکرات پیشنهادهایی درباره فروش نفت، ساماندهی امور بانکی و مسائل صادرات مطرح کردند که مقرر شد قوانین و مقرراتی را در داخل اتحادیه اروپا وضع کنند تا کار تجار و خرید و فروش تسهیل شود، در سطح کلان، پیشنهادهای اروپایی‌ها معقول است و باید جزئیات این پیشنهادها به دستورالعمل اجرایی تبدیل شود که در این زمینه مذاکرات در حال پیگیری است. به گزارش خبرگزاری مهر، لاریجانی افزود: علی‌القاعده به‌زودی تکلیف اینکه چه میزان از دستورالعمل‌ها به جزئیات تبدیل خواهد شد، مشخص می‌شود تا پس از بررسی بتوان در این خصوص تصمیم‌گیری کرد. رئیس مجلس همچنین تاکید کرد که مذاکرات با اروپایی‌ها در حال پیگیری است و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند مذاکرات از طریق وزارت خارجه پیگیری می‌شود.

اشاره لاریجانی به بسته‌ای است که اروپا ماه گذشته پس از نشست وزرای خارجه ۱+۴ در وین اتریش به ایران پیشنهاد داد. روزنامه «دنیای‌اقتصاد» در تاریخ ۱۹ تیرماه در گزارشی به بررسی این پیشنهادها پرداخت و از محورهای مهم این بسته رونمایی کرد. براساس این گزارش، بسته اروپا حول دو محور عمده است. محور اول به نقل‌وانتقال مالی و روابط بانکی اختصاص دارد و محور دوم بر پایه تجارت و به‌طور خاص فروش نفت ایران استوار است. بر پایه این گزارش، در حوزه نقل‌وانتقال مالی، اروپا به‌دنبال ایجاد کانالی است که از طریق آن امکان ارتباط بانکی فراهم باشد. با توجه به تحریم‌های ایالات‌متحده و محرومیت ایران از نقل‌وانتقال دلاری، کانال طراحی شده باید به‌گونه‌ای باشد که مشمول تحریم‌های آمریکا نشود. گفته می‌شود، اروپا این کانال را از طریق یک حساب مخصوص که نزد یک یا چند بانک مرکزی اروپایی قرار دارد و درآمدهای ایران در آن به‌صورت متمرکز نگهداری می‌شود،ایجاد خواهد کرد. همچنین براساس این گزارش ظاهرا در حوزه نقل‌وانتقال مالی و بانکی دیدگاه‌های طرف ایرانی و اروپایی تا حدودی به هم نزدیک بوده و مذاکرات رضایت‌بخش گزارش شده است. ازسوی دیگر اگر چه اروپا دربسته پیشنهادی‌اش ضمانت کمّی درمورد فروش نفت ایران نداده است، اما بر تعهد برای حفظ خرید نفت از ایران در سطح کنونی موافقت کرده است.

روزنامه وال‌استریت ژورنال نیز ۲۷ تیرماه در گزارشی تایید کرد که اتحادیه اروپا درصدد ایجاد حساب‌ مخصوص برای بانک مرکزی ایران در بانک‌های عضو این اتحادیه، با هدف حفظ برجام است. وال‌‌استریت ژورنال این حرکت را نخستین اقدام ملموس اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای توصیف کرده است. گفته می‌شود اتریش و سوئد در حال بررسی ایجاد این نوع حساب‌ها هستند. البته این روزنامه اجرای FATF را پیش‌شرط انجام این اقدام خوانده است. در همین حال اتحادیه اروپا درکنار این اقدام‌ها در تلاش است با فعال‌سازی «مقررات انسداد» شرکت‌های اروپایی را در مقابل تحریم‌های آمریکا مصون نگه دارد. «مقررات انسداد» که در دهه ۹۰ میلادی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه کوبا شکل گرفت، اگرچه هرگز به‌صورت رسمی به مرحله اجرا درنیامد، اما درواقع می‌تواند شرکت‌های اتحادیه اروپا را از رعایت تحریم‌های آمریکا منع ‌کند و حکم هیچ دادگاهی را برای اجرای مجازات‌های آمریکا، به‌رسمیت نمی‌شناسد. به گفته صاحب‌نظران هر چند با این قوانین شرکت‌های بزرگ اروپایی همچنان به‌دلیل بیم تحریم‌های آمریکا با ایران همکاری نخواهند کرد، اما این قوانین می‌تواند راه را برای همکاری شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی برای کار با ایران هموار کند.

پیش ازاین نیز عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در نهمین همایش تجلیل از کارآفرینان و مدیران اشتغال‌زای کشور با اشاره به تبعیت شرکت‌های بزرگ از تحریم‌های آمریکا به‌دلیل بازار و سهامی که در آمریکا دارند، گفته بود میزان کارآفرینی بنگاه‌های کوچک و متوسط با شرکت‌های بزرگ قابل‌مقایسه نیست؛ به‌طوری که در اروپا ۷۰ درصد اشتغال‌زایی توسط شرکت‌های کوچک و متوسط صورت می‌گیرد؛ ضمن اینکه این بنگاه‌ها هیچ ارتباط تجاری و کاری با آمریکا ندارند و می‌توانند نگران تحریم‌ها نباشند. به گزارش «ایرنا» عراقچی تاکید کرده بود که ما حتما باید به این سمت برویم چه با برجام و چه بدون برجام؛ از عوامل کلیدی در این زمینه توجه به شرکت‌های کوچک و متوسط است. با این توصیف در صورت همکاری شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی با ایران در دوران تحریم‌های جدید آمریکا اقتصاد ایران با مشکل بزرگی روبه‌رو نخواهد شد. به هر حال آن طور که عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه چند روز پیش درگفت‌وگو با شبکه العالم اعلام کرده است مذاکرات بر سر بسته پیشنهادی اروپا ازجمله مذاکره در مورد یک سازوکار عملی برای ادامه فروش نفت ایران و بازگشت پول نفت ادامه دارد.

عراقچی با اشاره به بسته پیشنهادی اروپا به ایران نیز گفت «این بسته در حوزه‌های مختلف نفت و گاز، بیمه و بانکی و همه مواردی را که خواسته‌های ایران از برجام است، شامل می‌شود که ما کماکان منتظر این هستیم تا راه‌حل‌های عملیاتی برای اجرای این تعهدات به ما داده شود و این موضوع هنوز در حال مذاکره است.» به گفته عراقچی، مهلت اروپا برای ارائه پیشنهادهای عملی خود به ایران، همان تاریخ ۱۵ مرداد است که شروع بخش اول تحریم‌های آمریکا علیه ایران خواهد بود که طبیعتا تا قبل از تاریخ مذکور باید به مکانیزم‌های عملی رسیده باشیم تا خواسته‌های ایران تامین شود. عراقچی همچنین تاکید کرد: اولین خواسته ما فروش نفت ایران و بازگشت پول نفت است و مذاکرات با اروپایی‌ها برای این است که ما به یک سازوکار عملی برای ادامه فروش نفت خود برسیم.

هشدار ۱۰ سناتور آمریکا به اروپا

اما در شرایطی که گفت‌وگو‌های ایران و اتحادیه اروپا بر سر رسیدن به راهکاری برای زنده نگه داشتن برجام پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای ادامه دارد، تعدادی از سناتورهای آمریکایی مخالف برجام به انگلیس، فرانسه و آلمان درباره پیامدهای تضعیف تحریم‌های واشنگتن علیه تهران هشدار دادند. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس ۱۰ سناتور جمهوری‌خواه در نامه‌ای خطاب به سفرای انگلیس، فرانسه و آلمان به این کشورها هشدار دادند که اگر بخواهند در مسیر بازگشت تحریم‌های واشنگتن علیه تهران مانع‌تراشی یا آن را تضعیف کنند با دردسر روبه‌رو خواهند شد. این سناتورها در نامه خود آورده‌اند که چنین تلاش‌هایی از سوی اروپا ممکن است با اقدام کنگره مواجه شود.

این سناتورهای آمریکایی که شامل افرادی چون تد کروز، مارکو روبیو و تام کاتن هستند، در ادامه نامه‌شان تاکید کردند که تحریم‌ها مساله‌ای مربوط به قانون آمریکا است و تنها به‌دلیل توافقی که دولت قبلی انجام داده بود کاهش یافته بودند. در این نامه آمده است: ما این نامه را می‌نویسیم تا از شما بخواهیم که با تمام تحریم‌های آمریکا همکاری کنید و به‌علاوه تاکید کنیم که اگر برای تضعیف یا فرار از قوانین آمریکا تلاش کنید به دردسر خواهید افتاد. این قوانین توسط کنگره تصویب و به امضای رئیس‌جمهور اوباما رسید و توسط رئیس‌جمهور ترامپ اجرا خواهد شد. آنها همچنین آورده‌اند: هر تلاشی برای فرار یا از بین بردن این تحریم‌ها می‌تواند منجر به اقدامی ازسوی کنگره، در هماهنگی با دیگر عناصر دولت آمریکا برای تضمین درستی آن شود. اولین سری از تحریم‌های آمریکا علیه ایران ۱۵ مردادماه و دومین سری آنها ۱۳ آبان‌ماه از سرگرفته خواهد شد. این تحریم‌ها به‌واسطه توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ لغو شده بود.

شرایط متفاوت کشور

اما علی لاریجانی در کنار سخنانش در مورد پیشنهادهای اخیر اروپا به ایران و معقول توصیف کردن آنها، بر لزوم اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تامین مایحتاج مردم تاکید کرد. به گزارش «ایسنا» او در نشست با هیات‌رئیسه اتاق اصناف قم گفت: «شرایط کشور نسبت به گذشته مقداری متفاوت شده که بخشی از این موضوع به‌دلیل رفتار نابهنجار آمریکایی‌ها است؛ البته آمریکایی‌ها برای همه دنیا از جمله ایران مزاحمت ایجاد کردند.» وی ادامه داد: باید در زمینه مدیریت نقدینگی گام‌های درستی برداشته می‌شد، در هر صورت کارها در این رابطه انجام نشده و باید در ادامه نقدینگی به سمت آبادانی و تولید حرکت کند البته در بودجه نیز برای اشتغال‌زایی و سرمایه‌گذاری مشوق‌هایی در نظر گرفته شده که می‌توان به اختصاص بخشی از منابع درآمدی از واردات برای رونق صادرات اشاره کرد. همچنین برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام مشوق‌هایی ارائه شده تا مردم سرمایه‌گذاری کنند.

استقبال از تغییر در دولت

همچنین لاریجانی در سومین جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استانداری قم گفت: برای سهولت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، برخی از قوانین باید بازنگری و موانع برداشته شود. رئیس مجلس در ادامه گفت: برخی از سرمایه‌گذاران مجبورند برای اخذ مجوزهای لازم به چندین جا سر بزنند و بوروکراسی‌ها را بپیمایند که فرآیند سرمایه‌گذاری را با مشکلاتی مواجه می‌کند. می‌توان در این باره به دستگاه‌های اجرایی اختیارات موقت داد و این موانع را برداشت تا بتوان سرمایه‌گذاران را جذب کرد. به گزارش خبرگزاری مهر، رئیس مجلس چهارشنبه شب نیز گفت: برخی از مدیران در بخش‌های اجرایی باید تغییر می‌کردند حتی باید زودتر تغییرات انجام می‌شد تا نیروهای توانمند و باانگیزه کارها را انجام دهند. از تغییراتی که در دولت آغاز شده استقبال می‌کنم؛ به شرط اینکه افراد با برنامه و با فکر و با کار حرفه‌ای سرکار بیایند. مجلس شورای اسلامی نیز از تغییرات خوب استقبال می‌کند؛ مخصوصا در بخش‌هایی که می‌تواند برنامه‌ریزی و ساماندهی اقتصادی کشور را شکل دهد، ضرورت دارد مردانی مسوولیت را برعهده بگیرند تا بتوانند خواسته‌های مقام معظم رهبری و مسوولان کشور را برای هدایت امور به‌درستی در زمان مناسب انجام دهند.

 

08-01