پیامدهای چشم‌پوشی اروپا از مناسبات تجاری با ایران
تهدید فرصت‌های اقتصادی و سیاسی
به گزارش تسنیم روزنامه «تاگس شاو» آلمان در گزارشی نوشت: «از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران، شرایط اقتصادی در این کشور به‌صورت روزافزونی بدتر می‌شود. تنها راه چاره برای ایران تشکیل ائتلاف‌های جدید است. به این ترتیب آمریکا با این رویکرد تنها به خود آسیب می‌رساند.» نویسنده در بخش دیگری از این مطلب با اشاره به آن‌چه «شرایط اقتصادی بد این روزهای ایران» نامیده، نوشت: «دلایل بد شدن اوضاع اقتصادی ایران پیچیده و گوناگون است.» این روزنامه آلمانی در ادامه نوشت: «حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران سه‌شنبه گذشته خطاب به ملت ایران گفت که رئیس‌جمهوری آمریکا از طریق جنگ روانی، اقتصادی و احتمالا نظامی هرگز نمی‌تواند ملت ایران را به زانو درآورد.»
اواسط هفته جاری ترامپ فشارهای خود بر ایران را افزایش داد و اولین تحریم‌های معلق مجددا آغاز شد. دولت آمریکا همچنین از متحدان خود درخواست کرد که از ۴ نوامبر سال‌جاری دیگر هیچ نفتی را از ایران خریداری نکنند و کسی که این درخواست آمریکا را اجابت نکند قربانی اقدامات تنبیهی آمریکا خواهد شد. ترکیه در همان روز اعلام کرد که همچنان به واردات نفت خود از ایران ادامه می‌دهد. این روزنامه آلمانی در ادامه نوشت: «ایران درحالحاضر حدود ۷/ ۲ میلیون بشکه نفت در هر روز صادر می‌کند. فروش نفت البته مهم‌ترین منبع تامین ارز خارجی جمهوری اسلامی ایران است، اما صنعت نفت تنها حدود ۱۳ درصد به تولید ناخالص داخلی این کشور کمک می‌کند. اقتصاد ایران نسبتا گسترده است و به همان میزان عواقب خروج ترامپ از توافق هسته‌ای برای ایران دردناک است.»
بعد از انعقاد توافق هسته‌ای بین ایران و غرب در سال ۲۰۱۵ و لغو بسیاری تحریم‌ها، تهران انتظار داشت که دوباره بخشی از اقتصاد جهانی شود. ایران امیدوار به یک سرمایه‌گذاری خارجی بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار در سال و انتقال تکنولوژی به‌خصوص از اروپا به کشورش بود که درحالحاضر تنها کمی از این توقعات برآورده شده است. یک کارشناس مسائل اقتصادی ایران بر این باور است که بهبود این اوضاع کمتر پیش‌بینی می‌شود. شرکت‌های بزرگ اروپایی که با ایران مناسبات تجاری داشتند و هم زمان مناسبات تنگاتنگی با آمریکا هم داشتند، به ایران نخواهند آمد. این خطر بسیار بالا است که آنها قربانی تحریم‌های آمریکا شوند. این روزنامه آلمانی در ادامه نوشت: «قدرت اجرایی ترامپ بر تغییر رژیم در ایران تاکید دارد. مهم‌ترین اهرم برای تحقق این هدف تحریم‌های اقتصادی است.» خواجه‌پور از کارشناسان اقتصادی ایران بر این باور است که این محاسبه که نظام ایران این‌گونه به زانو درآید به احتمال ضعیفی قابل اجرا است. او اشاره می‌کند که طی سال‌های تحریم ایران از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ همواره تاکید کرده که این تحریم‌ها اثراتی دارند اما موثر نیستند.
یکی از عواقب این شرایط می‌تواند این باشد که تهران به‌صورت تنگاتنگ‌تر به سوی پکن و مسکو رویگردان شود. چین با بیش از ۱۲ میلیارد دلار مهم‌ترین شریک تجاری و همزمان بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است. روسیه نیز با توجه به موضع محتاطانه اروپا حضور بیشتری در بازار ایران دارد. به گفته خواجه‌پور، تولیدکنندگان هواپیماهای روسی می‌توانند به‌صورت گسترده از این اقدام شرکت‌های ایرباس و بوئینگ که نمی‌خواهند به توافقات خود با ایران برای تحویل هواپیما به این کشور پایبند باشند، سود ببرند. روسیه همچنین می‌تواند بخش بزرگی از نفت ایران را خریداری کرده و در مقابل کالاهای فناوری و خدمات به این کشور پرداخت کند.
ایران و روسیه بزرگ‌ترین منابع گاز دنیا را در اختیار دارند. مسکو بسیار علاقه‌مند است که ایران گاز خود را به مشتریان در آسیای جنوب‌شرقی بفروشد. اما تهران به بازار سودآور اروپایی علاقه‌مند است. اگر اتحادیه اروپا به‌دلیل سیاست‌های تحمیل شده از طرف ترامپ منافع شخصی خود در مناسبات با ایران را دنبال نکند، نه‌تنها فرصت‌های سیاسی بلکه فرصت‌های اقتصادی خود را در معرض تهدید قرار می‌دهد.
ارسال نظر