مسوولیت طرفین برجام برای رفع تحریم‎ها

اوهمچنین گفت: مطمئنا آمریکا عکس العمل دیگران نسبت به خروج خود از برجام را رصد کرده و عدم پاسخ نسبت به این اقدام را به منزله بی‌هزینه بودن یکجانبه‌گرایی قلمداد می‌کند که نتیجتا آثار بسیار زیانباری برای جامعه جهانی در بر دارد. از سوی دیگر «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه نیز درسخنرانی خود در نشست سازمان همکاری شانگهای با اشاره به اینکه خروج آمریکا از برجام عامل بی‌ثباتی است، اظهار کرد: «روسیه خواهان آن است که برجام بدون هیچ انحراف و بالا و پایینی اجرا شود.» به گزارش «ایرنا» پوتین افزود: ما تمام تعهدات خودمان را در مورد برجام اجرا خواهیم کرد و از کشورهای دیگر نیز می‌خواهیم به تعهدات خود پایبند باشند. رئیس‌جمهوری روسیه تاکید کرد که تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا، مبنی بر خروج از برجام می‌تواند «وضعیت منطقه را بی‌ثبات کند.» در کنار روسیه، «شی‌جین‌پینگ» رئیس‌جمهوری چین، هم درسخنرانی خود از تصمیم یکجانبه آمریکا مبنی بر خروج از برجام اظهار تاسف کرد و گفت که حاضر است با روسیه و دیگر کشورها برای حفظ این توافق همکاری کند. همچنین «نورسلطان نظربایف» رئیس‌جمهوری قزاقستان ضمن اعلام حمایت آستانه از برجام، از همه کشورها خواست تا به این توافق بین‌المللی احترام بگذارند. درهمین حال اعضای سازمان همکاری شانگهای در بیانیه مشترکی خواستار عمل همه طرفین به تعهداتشان در برجام شدند.

فرصت محدود

هجدهمین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از روزشنبه به مدت دو روز (۱۹ و ۲۰ خرداد) در شهر ساحلی «چیندائو» در استان شاندونگ واقع در شرق چین برگزار شد. حسن روحانی رئیس‌جمهوری نیز جمعه شب به منظور شرکت در این نشست و البته گفت‌وگو و رایزنی در مورد برجام با همتایان روسی و چینی خود به‌عنوان اعضای سابق گروه ۱+۵ راهی چین شد. هر چند موضوع اصلی هجدهمین اجلاس سران عضو سازمان همکاری شانگهای مسائل امنیتی و مبارزه با تروریسم بود اما با توجه به خروج یک طرفه آمریکا از برجام و تاکید اروپا، چین و روسیه برماندن در این توافق بین‌المللی، بخش مهمی از گفت‌وگو‌هایی که در حاشیه این اجلاس صورت گرفت به برجام اختصاص داشت. در همین راستا حسن روحانی رئیس‌جمهوری روز گذشته در سخنرانی‌اش در اجلاس سران عضو سازمان همکاری شانگهای تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران فرصت محدودی را در اختیار کشورهای باقی‌مانده در برجام قرار داده تا چنانچه در عمل بتوانند نسبت به اجرای تمامی موارد توافق شده در برجام تضمین لازم را ارائه کنند، به حضور خود در این توافق ادامه دهد.

به گزارش «ایسنا» او در بخش دیگری از سخنرانی‌اش گفت: اینجا لازم است تاکید کنم که تحریم‌های یکجانبه نه‌تنها با قوانین و مقررات بین‌المللی مغایرند، بلکه در روند تجارت مشروع بین‌المللی نیز خدشه وارد می‌کنند. در این زمینه، امنیت انرژی و برخورد غیرسیاسی با آن از الزامات توسعه منطقه‌ای و جهانی است و ضرورت دارد جامعه بین‌المللی در برابر سوءاستفاده ابزاری از موضوع انرژی ایستادگی کند. وی افزود: بی‌تردید یکجانبه‌گرایی اقتصادی، سیاسی و حقوقی در مسیر تضعیف همگرایی منطقه‌ای است. در این زمینه، تلاش ایالات‌متحده برای تحمیل سیاست‌های خود بر دیگران، خطری درحال گسترش است. نمونه اخیر یکجانبه‌گرایی و بی‌اعتنایی آمریکا به نظرات جامعه بین‌المللی، تصمیم آن کشور به خروج از برجام است. جمهوری اسلامی ایران تاکنون به تمامی تعهدات خود طبق برجام عمل کرده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون ۱۱ مرتبه پایبندی کشورم به تعهدات برجامی را تایید کرده است.

گسترش همکاری‌های اقتصادی

روحانی در بخش دیگری ازسخنانش گفت: موقعیت راهبردی ایران در پیوند شرق و غرب از یک سو و شمال و جنوب از سوی دیگر، موقعیت مناسبی را به‌وجود می‌آورد تا با بهره‌گیری از امکانات بندری در خلیج‌فارس و دریای عمان و شبکه حمل‌ونقل ریلی در کشور، زمینه اتصال شرق آسیا به آسیای میانه و اروپا از طریق کریدور شمال- جنوب و جنوب - غرب فراهم آید. ایران به نقش خود در برقراری صلح و ثبات و توسعه منطقه‌ای واقف بوده و با توجه به ظرفیت‌های فراوان خود همچون جمعیت جوان و تحصیلکرده، منابع غنی انرژی، معادن بی‌شمار و موقعیت سوق‌الجیشی، به‌عنوان شریکی مستقل و مطمئن آماده گسترش همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی است.

عوامل افراط‌گرایی درمنطقه

روحانی در ادامه گفت: فقر و توسعه نیافتگی از عوامل ناآرامی، بی‌ثباتی و گسترش تروریسم و افراط‌گرایی در منطقه است. در عین حال، توسعه فراگیر و مشارکتی و جلوگیری از خدشه‌دار شدن روند تجارت جهانی و روابط مشروع اقتصادی براساس ملاحظات غیرمرتبط سیاسی ضرورت قطعی برای دستیابی به این هدف مشترک توسعه متوازن و پایدار است.

روحانی در ادامه اظهار کرد: طی چند سال اخیر، تروریسم، جدایی‌طلبی و افراط‌گرایی مناطق مختلف جهان و به‌ویژه مناطق پیرامونی ما شامل آسیای مرکزی و غرب آسیا را تحت‌تاثیر قرار داده است. گروه‌های تروریستی با سوءاستفاده از خلأ اطلاعاتی موجود بین کشورهای منطقه دست به شبکه‌سازی و جذب نیروهای جدید می‌زنند، از این‌رو افزایش مبادلات اطلاعاتی بین کشورهای منطقه می‌تواند در تضعیف شبکه‌سازی منطقه‌ای گروه‌های تروریستی موثر واقع شود. در این راستا، تدوین سازوکارهای مناسب منطقه‌ای و ارائه راهکارهای حقوقی لازم جهت مقابله بهتر با این گروه‌ها راهگشا خواهد بود. رئیس‌جمهوری همچنین اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران آماده همکاری با سازمان همکاری شانگهای در زمینه مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی، جدایی‌طلبی و موادمخدر است.

چالش‌های جامعه جهانی

روحانی همچنین گفت:هجدهمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در زمانی برگزار می‌شود که جامعه جهانی با چالش‌های فراوان و بی‌سابقه‌ای روبه‌رو است؛ در سطح بین‌المللی، چالش یکجانبه‌گرایی، تروریسم، افراط‌گرایی، تقلیل نقش سازمان‌ها و معاهدات بین‌المللی؛ در سطح منطقه‌ای چالش دخالت‌های بازیگران فرامنطقه‌ای و تضعیف سازوکارهای تعامل و به هم پیوستگی براساس منافع مشترک و بالاخره در سطح ملی، چالش دخالت‌ها و تهدیدات داخلی که هرازچند گاهی زیرساخت‌های امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشورها را مورد هجوم قرار می‌دهند.

تاکید هند برگسترش روابط با ایران

در کنار این سخنرانی، رئیس‌جمهوری روز گذشته در حاشیه اجلاس سران عضو سازمان همکاری‌های شانگهای در «چینگدائو» چین با نخست‌وزیر هند دیدار و گفت‌وگو کرد. حسن روحانی و «نارندرا مودی» در این دیدار علاوه بر تاکید بر تقویت و توسعه همکاری‌های اقتصادی و سیاسی، در مورد موضوعات مورد علاقه دوطرف نیز بحث و گفت‌وگو کردند. حسن روحانی روز یکشنبه در این دیدار که در حاشیه اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در شهر چینگدائو چین برگزار شد، با ابراز خرسندی از روند رو به توسعه روابط تهران - دهلی‌نو، از مشارکت فعال هندوستان در طرح توسعه بندر چابهار استقبال کرد و گفت: بندر چابهار به‌عنوان پل ارتباطی هند به افغانستان و آسیای مرکزی تا اروپای شرقی می‌تواند روابط تاریخی و تجاری دو کشور و منطقه را بیش از پیش مستحکم سازد.  به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، رئیس‌جمهوری با اشاره به اهمیت نقش همکاری‌های بانکی در توسعه روابط اقتصادی بر تسریع در اجرای توافقات اخیر سران دو کشور در دهلی نو تاکید کرد و اجرای این طرح‌ها را گامی در مسیر توسعه بیش از پیش روابط دو کشور دانست. نارندرا دامورداس‌مودی نخست‌وزیر هندوستان نیز در این دیدار با اشاره به شتاب در روند توسعه مناسبات تهران - دهلی‌نو گفت که کشورش مصمم به توسعه همه‌جانبه روابط با ایران است. نخست‌وزیر هندوستان همچنین در این دیدار اهمیت و جایگاه ویژه بندر چابهار برای توسعه همکاری‌های منطقه‌ای را مورد تاکید قرار داد.

اوایل ماه جاری نیز محمدجواد ظریف وزیرامورخارجه در راس یک هیات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی به هند رفت تا درخصوص شرایط پس از خروج آمریکا از برجام و در راستای توسعه روابط اقتصادی تجاری دوطرف، با مقامات هندی رایزنی کند. ظریف قراربود در آن سفر با مودی نخست‌وزیر هند هم دیدار داشته باشد که به دلیل سفر نخست‌وزیر هند به کشوری دیگراین دیدارانجام نشد. با این حال دهلی درجریان سفر ظریف،حمایت قاطع خود را از تداوم اجرای برجام اعلام کرد و به تحریم‌های آمریکا علیـه ایـران پاسخ منفی داد.

دیدار با رئیس‌جمهوری چین

همچنین رئیس‌جمهوری در ادامه دیدارهای خود با سران و رهبران کشورهای مختلف در حاشیه اجلاس سران عضو سازمان همکاری‌های شانگهای در «چینگدائو» چین با رئیس‌جمهوری چین دیدار و گفت‌وگو کرد. به گزارش «ایرنا» «حسن روحانی» و «شی جین‌پینگ» در این دیدار بر تقویت و توسعه همکاری‌های اقتصادی و سیاسی میان تهران و پکن تاکید کردند. روسای‌جمهوری دو کشور همچنین زمینه‌های همکاری دوجانبه و موضوع برجام را مورد بحث و بررسی قرار دادند. همچنین تهران و پکن چهار سند همکاری نیز امضا کردند.

دیدار با رئیس‌جمهوری مغولستان

از سوی دیگر رئیس‌جمهوری روز گذشته در دیدار با «خالتما باتولگا» رئیس‌جمهوری مغولستان گفت: توسعه روابط اقتصادی مورد تاکید ما و به نفع ملت‌های دو کشور است و ما بخش‌خصوصی و بازرگانان ایرانی را برای مشارکت در طرح‌های توسعه‌ای مغولستان تشویق می‌کنیم. رئیس‌جمهوری در این دیدار که در حاشیه اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در شهر چینگدائو چین برگزار شد، با اشاره به نقش روابط بانکی برای تقویت همکاری‌های اقتصادی مشترک، اظهار کرد: سرمایه‌گذاران ایرانی قادرند در زمینه‌های دامی در مغولستان سرمایه‌گذاری کنند. رئیس‌جمهوری مغولستان نیز در این دیدار روابط ایران و مغولستان را رو به توسعه دانست و تاکید کرد که کشورش مصمم است روابط خود را با ایران در همه زمینه‌ها و به‌ویژه اقتصادی بیش از پیش تقویت کند. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری به دعوت «شی‌جین‌پینگ» رئیس‌جمهوری خلق چین در هجدهمین اجلاس سران عضو سازمان همکاری شانگهای حضور داشت. علاوه بر ایران، روسای جمهوری روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، ازبکستان، پاکستان، بلاروس، مغولستان و نخست‌وزیر هند نیز به‌طور رسمی در این نشست شرکت کرده بودند. روحانی رادراین سفر، هیاتی بلندپایه از مقامات سیاسی و اقتصادی شامل محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه، بیژن نامدارزنگنه وزیر نفت، مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد، محمد نهاوندیان معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری و ولی‌الله سیف رئیس‌کل بانک مرکزی، همراهی می‌کردند. با اتمام نشست سران عضو سازمان همکاری‌های شانگهای در چینگدائو چین، ریاست دوره‌ای این سازمان برای سال آینده به قرقیزستان رسید.