گزارش بانک مرکزی از نقدینگی ۱۴۹۰ هزار میلیارد تومانی در بهمن ماه ۹۶ خبر می‌دهد. براساس گزارش منتشر شده، نقدینگی در ۱۱ ماه رشدی معادل ۸/ ۱۸ درصد داشته است. آمارها نشان می‌دهد که مبلغ نقدینگی در بهمن ماه ۹۵، حدود ۱۲۱۱ هزار میلیارد تومان بوده و در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ماه ۹۵، رشد ۱/ ۱۹ درصدی را تجربه کرده است. در واقع اگرچه نقدینگی در بهمن ماه ۹۶ فاصله کمی با ۱۵۰۰ میلیارد تومان دارد و حدود ۲۷۹ هزار میلیارد تومان در یک سال (معادل ۲۳ درصد) رشد داشته، اما در مقایسه با سال قبل از آن، از سرعت رشد آن کاسته شده است. به‌این معنا که رشد نقطه به نقطه در بهمن ماه ۹۵، حدود ۱/ ۲۴درصد بوده که در بهمن ماه ۹۶ حدود ۱/ ۱ واحد درصد کاهش داشته است. البته رشد نقطه به نقطه نقدینگی در دی ماه ۹۶، ۳/ ۲۲ درصد بوده است که در بهمن ماه حدود ۷/ ۰ واحد درصد رشد را تجربه کرده است. رشد بی‌سابقه نقدینگی به دو دلیل عمده افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی رخ داده است. این حجم بالای نقدینگی به یکی از مشکلات کنونی اقتصاد تبدیل شده است که سیاست‌گذار پولی سعی می‌کند با بالانگه داشتن نرخ بهره از خروج این منابع به سمت بازارهای دارایی مانند بازار ارز جلوگیری کند و همزمان سیاست‌های لازم را برای اصلاح نظام بانکی و کاهش رشد نقدینگی اجرایی کند.

نقدینگی دارای دو جزء اساسی «پول» و «شبه‌پول» است. پول مجموع اسکناس و مسکوکات در دست اشخاص و حساب‌های دیداری است و شبه‌پول همان حساب‌های غیردیداری شبکه بانکی است که از دو جزء حساب‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری‌های مدت‌دار تشکیل شده است. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در بهمن ماه بخش پول به حدود ۱۸۵ هزار میلیارد تومان رسیده و بخش شبه‌پول ۱۳۰۴ هزار میلیارد تومان را تشکیل می‌دهد. از این آمارها می‌توان محاسبه کرد که در بهمن ماه سهم پول از کل نقدینگی ۴/ ۱۲ درصد و سهم شبه پول ۶/ ۸۷ درصد بوده است. آمار منتشر شده نشان می‌دهد که کمترین مقدار سهم پول از نقدینگی در مهر ماه ۹۶ رخ داده که حدود ۷/ ۱۱ درصدی را تجربه کرده بود. اما پس از آن در دو ماه آبان و آذر ماه با ۳/ ۰ واحد درصد افزایش به ۱۲ درصد رسیده و در بهمن ماه سهم ۳/ ۱۲ درصدی را تجربه کرده است. در نتیجه با توجه به رشد مثبت سهم پول از مهر ماه تا پایان بهمن ماه، می‌توان گفت اسکناس و مسکوک در دست اشخاص با افزایش روبه‌رو بوده است. محاسبات نشان می‌دهد این افزایش حدود ۵/ ۲۱ هزار میلیارد تومان بوده که احتمالا در بازارهای دیگر سرمایه‌گذاری شده است. البته گزارش‌ها نشان می‌دهد که اسکناس و مسکوک در دست اشخاص در پایان بهمن ماه به حدود ۶/ ۳۶ هزار میلیارد تومان رسیده است که رشد ۱۱ ماهه آن منفی ۱/ ۷ درصد بوده است. این در حالی است که رشد ۱۱ ماهه پول حدود ۷/ ۱۳ درصد بوده که در نتیجه در بازه مورد بررسی بر حجم سپرده‌های دیداری که شامل سپرده جاری و خالص چک است بیشتر از اسکناس در دست اشخاص افزوده شده است. در ماه‌های اخیر با شدت گرفتن نوسانات بازار ارز این تاکید وجود داشت که سرگردانی نقدینگی و حجم بالای آن موجب شده تا یکی از راه‌های ورود، بازار ارز و تقاضا برای خرید دلار باشد. از این‌رو بانک مرکزی سیاست‌هایی همچون پیش فروش سکه و انتشار اوراق سپرده با سود ۲۰ درصد را از بهمن ماه در دستور کار قرار داد.

 علاوه براین آمارها نشان می‌دهند که رشد ۶ماهه پول در بهمن ماه ۸/ ۱۱ درصد بوده است که به نسبت دی ماه ۱/ ۱ واحد درصد کاهش داشته است. با این وجود روند رشد ۶‌ماهه پول نشان می‌دهد که در دی و بهمن به نسبت ماه‌های پیش از آن رشد قابل‌ملاحظه‌ای رخ داده است. این اتفاق در آمارهای نقطه به نقطه نیز قابل مشاهده است. در حالی که رشد نقطه به نقطه پول در آذرماه ۶/ ۱۲ درصد بوده است، در دی و بهمن به ترتیب به ۳/ ۱۹ درصد و ۷/ ۲۱ درصد رسیده است. از سوی دیگر میزان شبه‌پول نیز در بهمن   به حدود ۱۳۰۴ هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال ۹۵ رشد ۲/ ۲۳ درصدی داشته است. روند رشد نقطه به نقطه شبه‌پول نشان می‌دهد که این شاخص از شهریور تا بهمن در بازه ۷/ ۲۲ درصد تا ۳/ ۲۵درصد نوسان داشته و رشد آن در ۶ ماهه منتهی به بهمن حدود ۷/ ۸ درصد بوده است.

 

06-02