بازگشت جنگ به یمن و دغدغه امنیت خلیج فارس
در همین زمینه طارق صالح، از اعضای شورای ریاستی که به امارات نزدیک است، به وبسایت الخلیج آنلاین گفت: «اتاق عملیات مشترک برای متحد کردن نیروهای مخالف حوثی‌ها همزمان با فشار بین‌المللی علیه رفتارهای این گروه تشکیل شده است.»
این پیام به‌روشنی نشان می‌دهد که همزمان با حملات هوایی آمریکا و انگلیس به تاسیسات نظامی انصارالله و حملات رژیم صهیونیستی به زیرساخت‌های یمن، آغاز حمله زمینی با مشارکت شبه‌نظامیان امری قریب‌الوقوع باشد. ازسرگیری جنگ داخلی در یمن توسط شبه‌نظامیان منجر به بر هم خوردن آتش‌بس مارس ۲۰۲۲ در این کشور خواهد شد که پس از مذاکرات متعدد به دست آمده بود. احتمالا پس از بر هم خوردن توافق مارس ۲۰۲۲ درگیری داخلی در یمن به خارج از مرزهای این کشور نیز کشیده شود و انصارالله در واکنش به ورود شبه‌نظامیان مورد حمایت عربستان و امارات به این جنگ، اقدام به حملاتی عیله این دو کشور کند.
دور از انتظار نخواهد بود که در نتیجه این تحولات، روابط تازه‌احیا‌شده ایران با عربستان دوباره لطمه ببیند و همزمان روابط ایران با امارات نیز که کمی زودتر از سعودی روابط با تهران را بهبود بخشیده بود، آسیب ببیند. البته چشم‌انداز جاری در یمن تنها مربوط به روابط جمهوری اسلامی ایران با عربستان سعودی و امارات عربی متحده نخواهد بود و تحولات یمن بازیگران دیگری نیز خواهد داشت.
برخلاف تصویر سطحی از یمن، این کشور بیش از هرجا عرصه رقابت‌های داخلی درون شورای همکاری خلیج فارس است. حزب اصلاح که شاخه اخوان‌المسلمین یمن محسوب می‌شود و در تحولات سال ۲۰۱۱ نقش مهمی در زمینه‌سازی برای سرنگونی حکومت علی عبدالله صالح داشت، در سایه موفقیت تحریرالشام در سوریه خونی تازه در رگ‌هایش به جریان افتاده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که رسانه‌های نزدیک به این جریان در یمن بعد از سقوط بشار اسد کمپین تبلیغاتی پرسروصدایی در شبکه‌های اجتماعی علیه انصارالله به راه انداختند. البته امور تنها رسانه‌ای نبود و نیروهای «اصلاح» طی عملیاتی در بامداد ۵دی‌ماه به مواضع انصارالله در شمال تعز حمله کردند که این حمله دفع شد.
هرچند این حمله ناکام بود ولی زنگ خطر را برای دولت نجات ملی در صنعا به صدا درآورد و در سایه همین تحولات دولت و نیروهای نظامی مجموعه‌ای اقدامات نظامی و امنیتی را به کار بسته‌اند تا در صورت وقوع هرگونه درگیری غافلگیر نشوند. نکته مهم‌تر این است که در سایه تحولات سریع منطقه، امارات و عربستان از پیروزی احتمالی اخوانی‌های یمن هم نگرانی‌هایی دارند. اگرچه به نظر می‌رسد که عربستان سعودی نگرانی کمتری نسبت به «اصلاح» دارد و در گذشته نیز همین همکاری نزدیک ریاض با اخوانی‌های یمن در درون شورای ریاستی مایه انتقادات اماراتی‌ها و شورای انتقالی جنوب بود.
در سایه این تحولات و افزایش تحرک حزب اصلاح، احتمالا ترکیه نیز در تحولات یمن فعال‌تر خواهد شد و همسو با قطر در این زمینه عمل می‌کند. برای تشریح بهتر شرایط پیچیده یمن کافی است وضعیت کنونی در استان حضرموت را که بزرگ‌ترین استان این کشور است مورد نظر قرار دهیم. همزمان با تلاش‌ها برای متحد کردن نیروهای شبه‌نظامی یمنی برای مقابله با انصارالله، گروه‌های عشایری در حضرموت علیه شورای انتقالی جنوب دست به اقدام زده و کنترل مناطقی در این استان را به دست گرفته‌اند.
شبه‌نظامیان حضرمی به فرماندهی عمر بن حبویش، کنترل برخی مناطق استان حضرموت را به دست گرفته و خواستار کنترل بر منافع نفتی این استان هستند که تا پیش از این در اختیار شورای انتقالی جنوب بود. روزنامه‌های نزدیک به امارات که حامی شورای انتقالی هستند، تاکید دارند که نیروهای قبایل حضرمی با حمایت لجستیک و تسلیحاتی حزب اصلاح، موفق به کنترل اوضاع در حضرموت شده‌اند.
وضعیت در دیگر استان‌ها نیز غالبا سیال است و گروه‌های مسلح ائتلاف‌های شکننده‌‌ای با هم دارند که این ظرفیت را دارد که به‌سرعت علیه یکدیگر وارد منازعه شوند و اوضاع یمن به «جنگ همه علیه همه» تبدیل شود. از این رو دور از انتظار نیست که اقدامات آمریکا در راستای دامن زدن به جنگ داخلی در یمن، دامن همه کشورهای منطقه خلیج فارس را بگیرد و بیش از صرفا یک نبرد ائتلافی منسجم علیه دولت نجات ملی صنعا را شاهد باشیم.
آمریکا در تله تکرار تجربه سوریه و نقش‌آفرینی تحریرالشام در به دست گرفتن کنترل اوضاع است و این در حالی است که در یمن شرایط متفاوتی است. بر کسی پوشیده نیست که حمایت بی‌محابای واشنگتن از شبه‌نظامیان مسلح می‌تواند کل منطقه را دچار بحران کند. این در شرایطی است که کشورهای خلیج فارس در یک سال و اندی که از جنگ غزه گذشته، تلاش کرده‌اند تا مانع از سرایت این بحران به این منطقه شوند. با‌این‌حال آمریکا با وجود کشتار ۵۰هزار غیرنظامی در غزه و ویرانی کامل این منطقه، هنوز حاضر نیست به رژیم صهیونیستی برای توقف در جنگ غزه که منبع اصلی تنش جاری در منطقه است، فشار وارد نماید. در راستای همین سیاست‌های آمریکا در قبال رژیم صهیونیستی کل منطقه غرب آسیا و خلیج فارس در آستانه بحرانی قرار گرفته که می‌تواند بازیگران موثر منطقه‌ای را درگیر خودش کند.
* کارشناس مسائل خلیج فارس
