بلاتکلیفی در کشور ائتلاف‌ها

«کریستوفر شوتزه» و «جیم تانکرسلی» در گزارشی در نیویورک‌تایمز نوشتند، جنگ در اوکراین تشدید شده و روسیه تهدیدهای شدیدتری را روانه کی‌یف و حامیانش می‌کند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا قرار است در ایالات متحده کار خود را آغاز کند و حضور او می‌تواند پرسش‌های جدیدی را درباره روابط تجاری و دفاع نظامی اروپایی‌ها ایجاد کند. دولت فرانسه -شریک آلمان در اروپا– هم اوایل ماه جاری سقوط کرد و اکنون، بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا، پیش از انتخابات اوایل سال آینده، در دست یک دولت موقت خواهد بود. قانون‌گذاران آلمان روز دوشنبه با ۳۹۴رای موافق در مقابل ۲۰۷رای مخالف و ۱۱۶رای ممتنع به انحلال دولت شولتز رای دادند. این سقوط تنها ۹ماه قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی برنامه‌ریزی‌شده رخ داد و لحظه‌ای فوق‌العاده برای آلمان بود. انتخاباتی که برای ۲۳فوریه پیش‌بینی می‌شود، چهارمین انتخابات زودهنگام در ۷۵سال از زمان تاسیس دولت مدرن خواهد بود. این لحظه نشان‌دهنده دوران جدیدی از سیاست‌های متزلزل‌تر و بی‌ثبات‌تر در کشوری است که مدت‌هاست به‌خاطر «ائتلاف‌های بادوام بر پایه اجماع بی‌نتیجه» شناخته شده است. شولتز پس از انشعاب در ائتلاف سه‌حزبی‌اش در ماه نوامبر که به ماه‌ها کشمکش داخلی پایان داد و او را بدون اکثریت پارلمانی برای تصویب قوانین یا بودجه رها کرد، چاره چندانی نداشت جز اینکه گامی غیرمعمول را بردارد. اما بلاتکلیفی سیاسی این کشور احتمالا یک ماه یا بیشتر ادامه خواهد داشت و تا زمانی که احزاب بر سر یک ائتلاف به توافق نرسند، دولت دائمی جدید (احتمالا در آوریل یا مه) تشکیل نخواهد شد. بر اساس نظرسنجی‌ها، هفت حزب با شانس واقعی برای کسب کرسی‌ها وارد کارزار پارلمان خواهند شد و برخی در حاشیه‌های سیاسی – به‌ویژه در جناح راست - آماده نمایشی قوی هستند. انتظار می‌رود که شولتز از مقام صدراعظمی برکنار شود. نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که حزب «دموکرات مسیحی محافظه‌کار» در مقام اول قرار دارد و بسیار جلوتر از حزب «سوسیال دموکرات» شولتز است.

این کارزار احتمالا زیر سایه چندین موضوع است که در سال‌های اخیر اروپا را آزار داده است. آلمان و فرانسه هر دو در بحث‌هایی درباره بهترین راه برای احیای اقتصادهای درگیر خود، پر کردن شکاف‌های اجتماعی رو به رشد، کاهش نگرانی رای‌دهندگان درباره مهاجرت و حمایت از دفاع ملی غرق شده‌اند. آنها و شرکای اروپایی‌شان با احتیاط به روسیه می‌نگرند؛ جایی که رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین در بحبوحه جنگ در اوکراین، تهدیدات درباره استفاده از سلاح هسته‌ای را تشدید کرده است. آنها همچنین از رابطه اقتصادی خود با چین که به رقیبی سرسخت برای بسیاری از مهم‌ترین صنایع آنها تبدیل شده است، نگران هستند؛ اما [چین] به بازار مصرف‌کننده پررونق محصولات اروپایی که رهبران مدت‌ها تصور می‌کردند تبدیل نشده است. آنها در حال آماده شدن برای شروع دوره جدید ریاست‌جمهوری ترامپ هستند که تهدید به جنگ تجاری و پایان دادن به تعهد ایالات متحده به ناتو کرده که امنیت اروپا را برای ۷۵سال تضمین کرده است.

ترکیبی از چالش‌ها از نظر سیاسی ناامیدکننده بوده است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه روز جمعه چهارمین نخست‌وزیر خود را در یک سال گذشته معرفی کرد و تحت فشار فزاینده‌ای برای استعفا است. مکرون می‌گوید که در سمت خود باقی خواهد ماند و تلاش خواهد کرد شکاف‌های عمیق دولتش درباره بودجه۲۰۲۵ را ترمیم کند. دولت شولتز با چالش‌های بودجه‌ای مشابه، همراه با نگرانی‌های فزاینده درباره چگونگی بازسازی ارتش آلمان در مواجهه با روسیه متخاصم و انتقاد ترامپ از ناتو، مواجه بود.

اقتصاد آلمان دچار رکود شده و اختلاف نظر درباره چگونگی تعادل بودجه - و بر سر افزایش استقراض دولت یا اجرای اقدامات ریاضتی بیشتر - به عمیق‌تر شدن شکاف‌ها در دولت شولتز قبل از فروپاشی دولتش کمک کرد. زمان نامناسبی برای آلمان است که در یک کمپین انتخاباتی طاقت فرسای زمستانی و یک انجماد سیاسی که می‌تواند تا زمانی که یک دولت جدید قدرت را در دست بگیرد، غوطه‌ور شود. «جانا پوگلیرین»، از شورای روابط خارجی اروپا، با اشاره به آلمان و فرانسه گفت: «زمان‌بندی برای اتحادیه اروپا کاملا وحشتناک است. اساسا، این بحران‌های متعدد به اتحادیه اروپا در بدترین زمان ممکن ضربه می‌زند؛ زیرا موتور سنتی بلوک به خودش مشغول است.» جنگ در اوکراین و نیاز به تقویت ارتش آلمان -و هزینه آن- از جمله مسائل فوری خواهد بود که احتمالا بر مبارزات انتخاباتی مسلط خواهد شد. البته در کنار آن اقتصاد درهم ریخته، زیرساخت‌های شکست‌خورده، مهاجرت و افزایش افراط‌های سیاسی را هم باید لحاظ کرد.