«دنیای‌اقتصاد» از وضعیت نامناسب خدمات‌‌‌رسانی در بزرگ‌ترین کریدور ورود توریست به ایران گزارش می‌‌‌دهد
باند نارضایتی فرودگاه بینالمللی
مدیرکل ارتباطات شهر فرودگاهی امام خمینی، طرح بازسازی ترمینال شماره یک را تشریح کرد
البته موضوع نارضایتی از سطح خدمات این فرودگاه موضوع جدیدی نیست و وزرای سابق راه و شهرسازی نیز از وضعیت آن گلایه کرده بودند. به گونه‌‌‌ای که رستم قاسمی، وزیر سابق راه و شهرسازی در دولت سیزدهم از وضعیت نامطلوب آن انتقاد کرده و گفته بود: «بنده به دلیل وظایف کاری خود به ۶٠ کشور دنیا سفر کرده‌‌‌ام و واقعا وقتی از فرودگاه کشورهای خارجی وارد فرودگاه امام می‌‌‌شوم گویی از یک شهر بزرگ وارد یک روستا شده‌‌‌ام.»
وی افزوده بود: «این فرودگاه‌‌‌ها در شأن جمهوری اسلامی ایران نیست و در کنار مهمانان خارجی در حین عبور از تونل فرودگاه امام واقعا خجالت می‌‌‌کشم و این وضعیت فرودگاهی کشور در شأن مردم و جمهوری اسلامی ایران نیست.»
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در دولت یازدهم نیز در دوره مسوولیت خود از وضعیت نابسامان فرودگاه امام خمینی انتقاد کرده بود.
«دنیای‌اقتصاد» این موضوع را در گفت‌و‌گو با مدیران شهر فرودگاهی امام خمینی و یک کارشناس صنعت هوایی پیگیری کرده که مشروح آن را در ادامه می‌‌‌خوانید.
برنامهریزی برای احداث ابر‌ترمینال
مدیرکل ارتباطات، اطلاع‌‌‌رسانی و امور بین‌‌‌الملل شهر فرودگاهی امام خمینی ضمن پذیرش وضعیت نامناسب خدمات‌‌‌رسانی در این فرودگاه به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: وضعیت ترمینال شماره یک فرودگاه امام خمینی در شأن مردم نیست. ترمینال یک فرودگاه امام یک ترمینال بینالمللی بوده و باید در شأن مردم باشد. و برای رفع مشکلات آن اقداماتی را به صورت کوتاه‌مدت در برنامه داریم. طبیعتا نمی‌‌‌توان سطح رضایتمندی مسافران را به سرعت افزایش داد.
جواد صالحی‌آرتیمانی افزود: این نیاز در شهر فرودگاهی امام خمینی دیده شده، اما به علت اینکه صنعت هوایی در ایام کرونا به مدت دو سال، شرایط خوبی را تجربه نکرده، طبیعتا در این مدت نتوانستیم اقدامات مناسبی انجام دهیم. اما اکنون شهر فرودگاهی امام خمینی یک عزم جدی برای تحول خود دارد و اتفاقات مطلوب به زودی در آن رقم خواهد خورد.
وی با اشاره به احداث یک ابر‌ترمینال در این شهر فرودگاهی گفت: در حال حاضر ترمینال شماره یک و ترمینال شماره ۲(ترمینال سلام) در این شهر فرودگاهی وجود داشته و در حال برنامهریزی برای احداث ترمینال شماره ۳ (ابر‌ترمینال) با استفاده از تکنولوژی‌‌‌های روز دنیا هستیم.
وی افزود: شهر فرودگاهی امام خمینی دارای یک طرح جامع مطلوب بوده و پروژه احداث ترمینال شماره ۳ در همین راستا در دو یا سه فاز انجام خواهد شد. فاز اول آن در مدت ۵ سال انجام و فازهای بعدی در ادامه انجام خواهد شد که بعد از آن قابل رقابت با فرودگاه‌‌‌های منطقه خواهد بود.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، مدیرکل ارتباطات، اطلاع‌‌‌رسانی و امور بین‌‌‌الملل شهر فرودگاهی امام خمینی با تاکید بر اینکه باید خدمات فرودگاهی در شأن مسافران باشد، اظهار کرد: به همین منظور برای ساخت یک ترمینال بزرگ همسطح فرودگاه‌‌‌های منطقه برنامهریزی کرده‌‌‌ایم که بزرگ‌ترین پروژه صنعت هوایی کشور محسوب میشود. طرح جامع این پروژه توسط شرکت‌‌‌های بینالمللی انجام و مصوب شده است. حدود ۱۰ ماه است که درباره این پروژه با یک کنسرسیوم ایرانی و خارجی در حال مذاکره هستیم و در این مذاکرات تفاهم‌‌‌نامه‌‌‌های مختلفی به امضا رسیده است.
وی افزود: مراحل احداث یک ترمینال و سطوح پروازی جدید مانند احداث یک فرودگاه جدید بوده و نیازمند این است که تمام جزئیات با گروه‌‌‌های فنی متعدد با تخصص‌‌‌های مختلف مذاکره شده و روی آنها تفاهم انجام شود. این کار انجام شده و به زودی قرارداد احداث ترمینال شماره ۳ شهر فرودگاهی امام خمینی به امضا خواهد رسید و کلنگ‌‌‌زنی آن نیز انجام خواهد شد.
صالحی‌آرتیمانی درباره مختصات این پروژه گفت: این ترمینال در قسمت جنوبی مسیر ترددی فرودگاه امام و در نزدیکی هتل‌‌‌های این فرودگاه احداث خواهد شد. این ترمینال برای ظرفیت حدود ۱۰۰ میلیون مسافر در سال طراحی شده که با مجموع دو ترمینال دیگر می‌‌‌تواند حدود ۱۱۰ میلیون مسافر در سال پذیرش داشته باشد. طراحی‌‌‌های صورت‌گرفته برای این ترمینال به روز است.
وی افزود: مساحت این ترمینال در فاز اول ۴۱۰ هزار متر مربع و در فاز نهایی بیش از ۹۰۰ هزار متر مربع خواهد بود. مدت زمان احداث فاز اول آن حدود ۵ سال زمان می‌‌‌برد. به زودی امضای قرارداد و مراسم کلنگ‌‌‌زنی این ترمینال انجام خواهد شد. طرح جامع این ترمینال جدید به طور کامل انجام شده و مطالعات پایه آن انجام شده و مطالعات طراحی مفهومی، پایه و فنی آن پیش رفته است و طرف مقابل در این ۱۰ ماه مشغول طراحی و انجام کار بوده است.
صالحی‌آرتیمانی با اشاره به زمان‌بر بودن احداث این ترمینال گفت: سعی میشود سطوح پروازی و بسیاری از امکانات این ترمینال زودتر عملیاتی شده و در دولت سیزدهم به بهره‌‌‌برداری برسد. این موضوع باعث میشود که بتوانیم در زمینه‌‌‌های مختلفی از جمله حمل بار تجاری، احداث طرح‌‌‌های توسعهای شهر فرودگاهی مانند آشیانه‌‌‌های تعمیر و نگهداری هواپیما، انبارها و بسیاری از موضوعات دیگر به موازات این کار پیش برویم و آنها را بسیار زودتر از افتتاح ترمینال جدید به نتیجه برسانیم. البته کلنگ‌‌‌زنی احداث ترمینال ۳ و طرح‌‌‌های سطوح پروازی، برج مراقبت آن و موضوعات دیگر آنقدر متنوع است که به مثابه یک فرودگاه جدید بوده و تمامی امکانات یک فرودگاه جدید را دارا خواهد بود. وی با اشاره به اینکه باندهای فعلی شهر فرودگاهی نیازمند تعمیر و نگهداری هستند، گفت: ترمیم آنها را تا حدودی آغاز کرده‌‌‌ایم، اما اضافه شدن باندهای جدید باعث میشود که سطح ایمنی پروازها افزایش یابد و امکان همزمان نشست و برخاست پروازهای متعدد فراهم شود که در نهایت امکانات شهر فرودگاهی برای ارائه خدمات بهتر را افزایش می‌‌‌دهد.
طرح بازسازی اساسی ترمینال یک
به غیر از احداث ترمینال جدید، برای ترمینال یک فرودگاه امام نیز برای یک طرح بازسازی برنامهریزی شده که بر این اساس طرح ترمینال یک کاملا تغییر خواهد کرد.
مدیرکل ارتباطات، اطلاع‌‌‌رسانی و امور بین‌‌‌الملل شهر فرودگاهی امام خمینی با اعلام این مطلب به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: از سال ۱۳۸۴ که ترمینال یک این فرودگاه آغاز به کار کرده به دلیل اینکه یک ترمینال عملیاتی بوده، طبیعی است که داخل آن عملیات عمرانی جدی نمی‌‌‌توان انجام داد و عمدتا اقدامات صورت‌گرفته به صورت مقطعی و برای رفع یک مشکل بوده است.
وی افزود: مساله دیگر این است که این مدل از ترمینال دیگر پاسخگوی نیاز کشور نیست. این ترمینال بازسازی خواهد شد و طراحی آن نیز تغییر خواهد کرد. به این صورت که چون دارای دو بال است، یک بال مسدود شده و بازسازی آن آغاز و عملیات انجام شده و بعد از آن بال دوم زیر کار عمرانی و اجرایی خواهد رفت.
صالحی‌آرتیمانی درباره زمان آغاز این پروژه گفت: این طرح بازسازی تا قبل از پایان امسال آغاز خواهد شد. البته زمان دقیق آن بستگی به فرآیند مناقصات انتخاب پیمانکار ذی‌صلاح و شرایط پیشبرد آن خواهد داشت. طرح‌‌‌های آن توسط مشاوران بررسی شده و طراحی‌‌‌های آن کامل بوده و امکان اجرای آن در حال حاضر وجود دارد. در این طرح بازسازی سهولت روند اعزام و پذیرش مسافران دیده شده است. اجرای بازسازی ترمینال یک به زودی آغاز میشود و تمامی مطالعات آن انجام شده و در فرآیند انتخاب پیمانکار قرار دارد که بعد از عملیات آن بلافاصله آغاز خواهد شد.
وی افزود: اما آن چیزی که قبل از آن انجام میشود شامل بازسازی‌‌‌های مقطعی است. مثلا هر ۶ ماه یک بار دستشویی‌‌‌ها بازسازی مجدد میشود. اما به واسطه نوع فضا و شرایط موجود ترددی بسیار زود مستهلک می‌‌‌شوند. اما این طرح جدید بازسازی که قرار است در آن یک کار کامل اتفاق بیفتد باعث میشود که سطح رضایتمندی مسافران افزایش یابد.
رضایتمندی ۹۷ درصدی مسافران از ترمینال سلام
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، مدیرکل ارتباطات، اطلاع‌‌‌رسانی و امور بین‌‌‌الملل شهر فرودگاهی امام خمینی، درباره بازگشایی ترمینال سلام بعد از ایام کرونا گفت: در اولین قدم، ترمینال سلام این شهر فرودگاهی را که بعد از مدت دو سال شیوع بیماری کرونا به یک ترمینال غیر‌عملیاتی تبدیل شده بود برای ایام حج سال گذشته بازگشایی کردیم.
وی افزود: زمانی که یک ترمینال غیر‌عملیاتی میشود، برای بازگشایی آن باید موضوعات متعددی در نظر گرفته شود. برای بازگشایی ترمینال سلام حدود ۲۵۰ پروژه تعریف شد و این ترمینال در ایام حج سال گذشته بازگشایی شد. بر اساس نظرسنجی‌‌‌های صورت‌گرفته رضایتمندی ۹۷ درصدی مسافران را از خدمات این ترمینال داشتیم. در این ترمینال همه جوانب مانند فضاها، رنگ‌‌‌ها، نور، سرویس‌‌‌های بهداشتی و بسیاری از مسائل دیگر مورد توجه مسافران قرار گرفته و این رضایتمندی را در مسافران ایجاد کرد.
تامین هزینه از محل اعتبارات داخلی
بودجه دولتی شهر فرودگاهی بسیار ناچیز بوده و برای امور عمرانی کافی نیست. اما شهر فرودگاهی امام خمینی، یک شرکت درآمد-هزینه‌‌‌ای بوده و برای پروژه‌‌‌های توسعهای از آنها استفاده میشود.
مدیرکل ارتباطات، اطلاع‌‌‌رسانی و امور بین‌‌‌الملل شهر فرودگاهی امام خمینی با اعلام این مطلب به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: البته برخی از پروژه‌‌‌ها سرمایه‌‌‌گذار نیز دارد و سرمایه‌‌‌گذار برای آنها درخواست سرمایه‌‌‌گذاری بر اساس مدل‌‌‌های مختلفی از قراردادها بر مبنای نوع پروژه‌‌‌ها کرده است. مثلا در بازسازی ترمینال یک، پروژه‌‌‌های متعددی در این بازسازی وجود دارد که هر پروژه می‌‌‌تواند یک مدل قرارداد داشته باشد و سرمایه آن تامین شود. وی افزود: خوشبختانه هم دولت و هم مقام عالی وزارت راه و شهرسازی به موضوع طرح‌‌‌های توسعهای شهر فرودگاهی امام خمینی نظر ویژه‌‌‌ای داشته و خود آنها مستقیما نظارت ویژه دارند. عمده مطالبه‌‌‌گری‌‌‌هایی که از این شهر فرودگاهی صورت میگیرد از طریق خود وزیر راه و شهرسازی است و نسبت به جزئیات اطلاعات کامل دارند و پشتیبان طرح‌‌‌های توسعهای این شهر فرودگاهی هستند.
انجام امور زیربنایی در بخش منطقه آزاد
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، مدیرکل ارتباطات، اطلاع‌‌‌رسانی و امور بین‌‌‌الملل شهر فرودگاهی امام خمینی، درباره بحث توسعه سرمایه‌‌‌گذاری در بخش منطقه آزاد و ویژه این شهر فرودگاهی گفت: در بخش امور طرح‌‌‌های توسعهای شهر فرودگاهی امام خمینی، مذاکرات دقیقی انجام شده و در بخش منطقه آزاد و ویژه این شهر فرودگاهی در حال انجام زیرسازی هستیم و ماشین‌‌‌آلات در حال انجام کار هستند.
صالحی‌آرتیمانی افزود: این امور زیرسازی برای رساندن حامل‌‌‌های انرژی (شامل برق، آب و گاز) به زمین‌‌‌های مورد نظر بوده تا زمینه استقرار شرکت‌‌‌های تولیدی در منطقه آزاد شهر فرودگاهی مهیا شود. حدود ۱۰ ماه است که این کار در حال انجام است و به محض آماده‌‌‌سازی و تحویل زمین، سرعت ساخت‌و‌ساز در این بخش چشمگیر خواهد شد.
وی افزود: بعد از آن سوله‌‌‌های جدید برای صنایع های‌‌‌تک احداث خواهد شد. بر مبنای اساسنامه موجود صنایع های‌‌‌تک که آلایندگی زیست محیطی نداشته باشند، می‌‌‌توانند درخواست داده و شرکت ثبت کرده و زمین دریافت کنند و از تمامی ظرفیت‌‌‌های مناطق آزاد و ویژه بهره‌‌‌مند شوند.
مدیریت غیر‌تخصصی و جناحی
حمید نجف، کارشناس صنعت هوایی، درباره علل عدم توسعه و سطح نامطلوب خدمات در شهر فرودگاهی امام خمینی به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: یک بی‌‌‌ثباتی مدیریتی به واسطه استقرار دولت‌‌‌های مختلف رخ داده که این بی‌‌‌ثباتی مدیریتی علت اصلی سوء مدیریتی است که اتفاق افتاده است.
وی افزود: به این شکل که به صورت سلیقه‌‌‌ای مدیریت شده است؛ در نتیجه بعضی از مدیران توجه بیشتری به وضعیت فرودگاه داشته و برخی توجه کمتری داشته‌‌‌اند. این فرودگاه طی سال‌‌‌ها و در دولت‌‌‌های مختلف، بیشتر در حاشیه بود و بعضا مدیران غیرمتخصص برای آن منصوب می‌‌‌شده است. این موارد بخشی از علل مشکلات فعلی در این فرودگاه است.
این کارشناس صنعت هوایی گفت: در طول دولت‌‌‌های مختلف کم و بیش شاهد نگاه جناحی بودیم و افراد غیرمتخصص در بخش مدیریتی در این فرودگاه منصوب شده‌‌‌اند. در صورتی که فرودگاه یک بخش تخصصی بوده و اگر در انتصابات مدیریتی آن نگاه جناحی وجود داشته باشد، شاهد هستیم که با گذشت حدود ۲۵ سال از افتتاح این فرودگاه، وضعیت آن به شکل کنونی است. فرودگاه امام خمینی که قرار بود هاب منطقه باشد و ویترین اصلی ورود به کشور محسوب شود نباید به وضعیت کنونی دچار شود.
عدم پیروی از مدیریت واحد
ارگان‌‌‌ها و نهادهای متعددی در فرودگاه در شهر فرودگاهی مستقر هستند که این موضوع دلیل بعدی نابسامانی وضعیت موجود است.
حمید نجف، کارشناس صنعت هوایی، با اعلام این مطلب به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: درست است که این فرودگاه دارای مدیر عامل بوده، اما ارگان‌‌‌ها و نهادهای متعددی مانند پلیس، گمرک و... در آن مستقر هستند که عدم فرمانبرداری آنها از یک مدیریت واحد در مواقع خاص وجود دارد. وی افزود: تمامی این نهادها و ارگان‌‌‌های مختلف دولتی، غیردولتی و خصوصی باید از یک مدیریت واحد پیروی کنند که متاسفانه این موضوع در عمل وجود ندارد. به علت تردد ارگان‌‌‌های مختلف و نظرات متعدد آنها شاهد صدای یکنواختی از داخل آن مجموعه نیستیم که مانعی برای امور توسعهای محسوب میشود.
عدم تخصیص بودجه مناسب
بحث اختصاص بودجه مناسب در فرودگاه‌‌‌ها، موضوع مهمی است. حجم نقدینگی و اعتباری که به فرودگاه‌‌‌های کشورهای اطراف (مانند فرودگاه دبی و ترکیه) به عنوان ویترین آن کشورها اختصاص پیدا می‌‌‌کند به مراتب بیشتر بوده و قابل مقایسه با فرودگاه امام نیست.
حمید نجف، کارشناس صنعت هوایی، با اعلام این مطلب به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: در حال حاضر این فرودگاه بودجه دولتی اندکی داشته و به صورت درآمد-هزینه اداره میشود. اما نکته اینجاست که این مجموعه یک شرکت با مدیریت دولتی است. به عنوان مثال شرکت فرودگاه‌‌‌های کشور از طریق اجاره دادن اماکن خود به شرکت‌‌‌های هواپیمایی، کسب درآمد می‌‌‌کند. این در حالی است که شرکت فرودگاه‌‌‌ها حدود میلیارد‌‌‌ها تومان از شرکت‌‌‌های هواپیمایی مطالبات دارند که پرداخت نشده است. زیرا شرکت‌‌‌های هواپیمایی مختلف نیز باید به اندازه کافی درآمد کسب کنند تا توان پرداخت اجاره را داشته باشند.
وی افزود: شرکت‌‌‌های هواپیمایی نیز به علت تحریم‌‌‌ها و مشکلاتی که دارند در مضیقه هستند. این فرآیند یک زنجیره بوده که اقتصاد کل صنعت هوایی را در‌بر میگیرد. به عنوان مثال هتل‌‌‌های شهر فرودگاهی امام خمینی طی سال‌‌‌های اخیر درآمد مطلوبی نداشته و بعضا بدون مسافر هستند.
نجف با اشاره به اثرات کمبود بودجه گفت: پروژه فرودگاه امام زمانی که افتتاح شد قرار بود چهار فاز داشته باشد، اما در همان فاز اول و دوم تقریبا زمین‌‌‌گیر شده است. دولت باید برای احداث فازهای بعدی آن سرمایه‌‌‌گذاری کند، زیرا خود شرکت فرودگاهی نمی‌‌‌تواند به تنهایی فازهای بعدی را احداث کند. شرکت فرودگاهی در بهترین حالت می‌‌‌تواند از پس هزینه‌‌‌های خودش برآمده و هزینه پرسنل و بازسازی‌‌‌های جزئی را تامین کند. در نتیجه به علت کمبود بودجه نمی‌‌‌تواند فازهای بعدی را اجرا کند و مانند یک کشتی به گل نشسته شده است.
وی افزود: دولت و مجلس باید ردیف بودجه‌‌‌ای برای احداث فازهای بعدی آن تعریف کرده و کمک کنند تا به حالت یک شهر فرودگاهی توسعه یابد. این فرودگاه با حالت اقتصاد درآمد- هزینه تنها می‌‌‌تواند امورات خود را بگذراند، اما نمی‌‌‌تواند آن را توسعه دهد و برای این منظور نیازمند سرمایه‌‌‌گذاری بیشتر است.
