افول لکوموتیوهای بخش خصوصی با عدم پرداخت مطالبات
سهم لکوموتیوهای خصوصی به ۳۸ درصد رسیده است
رئیس کارگروه لکوموتیو انجمن شرکت‌های حمل و نقل ریلی با اعلام این مطلب در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: مشکل نقدینگی در بخش لکوموتیو دولتی کمتر بوده اما در بخش لکوموتیو بخش خصوصی این مانع بزرگی است و به زودی اثرات مخرب این موضوع را روی بخش لکوموتیو شاهد خواهیم بود. امیدواریم شرکت راه‌آهن یک اقدام عاجل برای پرداخت به شرکت‌های مالک لکوموتیو در نظر بگیرد. اگر این مسیر تغییر نکند شاهد افول شدید لکوموتیوهای در سرویس بخش‌خصوصی و کاهش سهم حمل‌ونقل ریلی خواهیم بود.
مجتبی لطفی افزود: در سال گذشته حدود ۳۳درصد بار ریلی را لکوموتیوهای خصوصی و بقیه را لکوموتیوهای دولتی متعلق به راه‌آهن حمل کرده‌اند. در حال حاضر سهم لکوموتیوهای خصوصی به ۳۸ درصد رسیده و سهم لکوموتیوهای دولتی به حدود ۶۲درصد کاهش پیدا کرده است.
لطفی با تاکید بر حفظ لکوموتیوهای موجود گفت: کمبود لکوموتیو داریم و باید دغدغه حفظ لکوموتیوهای موجود را داشته باشیم. بدون شک برای تقویت بخش لکوموتیو باید نقدینگی تزریق شود، اما این کار انجام نمی‌شود. در جلسه اخیر شرکت‌های مالک لکوموتیو با مدیر عامل جدید راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران ایشان به درستی تاکید کردند که اگر راه‌آهن پول نیروی کشش را از صاحبان بار دریافت کرده باید مطالبات شرکت‌های مالک لکوموتیو را بپردازد. اما با گذشت یک ماه از آن زمان تاکنون پولی از راه‌آهن بابت مطالبات شرکت‌ها دریافت نکرده‌ایم. به شدت در آستانه توقف سریع لکوموتیوها به دلایل پیش پا افتاده جاری مانند نبود روغن، فیلتر، کفش ترمز و یاتاقان هستیم. این موارد به صورت طبیعی باید در اختیار تعمیرات باشد و چنین توقف‌هایی زمانی که اتفاق بیفتد خیلی سریع به تمام لکوموتیوها سرایت می‌کند. وی افزود: تقاضای ما این است که راه‌آهن به این موضوع با فوریت توجه کند. البته تغییرات مدیریتی راه‌آهن و آمدن مدیران جوان را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم انرژی جدیدی را به سیستم تزریق کنند و بوروکراسی را کاهش داده تا تصمیمات سریع‌تر گرفته شود.
باید لکوموتیوهای متوقف را به چرخه مصرف برگردانیم
رئیس گروه لکوموتیو انجمن شرکت‌های حمل و نقل ریلی با تاکید بر رعایت اولویت‌بندی در تامین و راه‌اندازی لکوموتیوهای موجود گفت: بزرگ‌ترین کاری که باید در بخش لکوموتیو انجام شود این است که باید اولویت‌بندی کرده و ابتدا لکوموتیوهای متوقف را مجددا به سرویس باز‌گردانیم. این لکوموتیوها اگر امروز به سرویس بازگردند هزینه‌ای به مراتب کمتر در مقایسه با سال آینده خواهند داشت. امروز با پول خرید یک لکوموتیو شاید بتوان چند دستگاه از این لکوموتیوهای موجود را به سرویس باز گرداند. بنابراین عقل سلیم حکم می‌کند که لکوموتیوهای متوقف موجود راه‌اندازی شوند.
وی افزود: عقیده دارم که حتی اگر شرکت‌های مالک لکوموتیو وجهی را طلبکار نبودند نیز باید به آنها وامی برای راه‌اندازی مجدد لکوموتیوهای متوقف می‌دادند چه برسد به اینکه شرکت‌ها همگی از راه‌آهن طلب هم دارند. صنعت لکوموتیو‌داری و تعمیر و نگهداری و بازسازی آن بالای ۶۰ تا ۷۰درصد هزینه‌های آن داخلی است و باعث گردش صنعت داخل کشور خواهد شد. بنابراین باید راه‌اندازی لکوموتیوهای موجود در مقایسه با خرید لکوموتیو جدید، در اولویت قرار گیرد.
لطفی با تاکید بر اولویت‌های بعدی گفت: در کنار این باید برای تعداد ۱۵۰ دستگاه لکوموتیو که بیش از یک سال است متوقف هستند پروژه‌های بازسازی تعریف شود تا با سرعت بالاتری به چرخه سیر بازگردند. اولویت سوم می‌تواند خرید لکوموتیو جدید باشد. متاسفانه اولویت‌ها دنبال نمی‌شود که به معنای هدر‌رفت منابع است. شنیده می‌شود که راه‌آهن قصد خرید لکوموتیو جدید را دارد.
وی افزود: خرید لکوموتیو توسط دولت در قوانین بودجه و دولتی سال‌ها است که منع شده و این کار باید توسط بخش خصوصی صورت بگیرد. در صورتی که قانون اصل ۴۴ حکم کرده که دولت لکوموتیوهای موجود خودش را نیز بفروشد و بازار لکوموتیو را در اختیار بخش خصوصی قرار دهد. حالا اینکه دولت دوباره بخواهد لکوموتیو اضافه کند، تعادل این صنعت و سرمایه‌گذاری در آن را به هم خواهد زد و امیدواریم روی این موضوع بیشتر بحث و بررسی صورت گیرد. تامین لکوموتیو راه‌های ساده‌تری دارد و باید برای بازگرداندن لکوموتیوهای خارج از سرویس طرح ارائه شود.
لطفی در ادامه گفت: خرید ۱۰۰ دستگاه لکوموتیو جدید مطابق تجارب قبلی حدود ۱۰ سال به طول خواهد انجامید. علاوه بر آن قانون حداکثر توان فنی مهندسی در کشور داریم که اجازه واردات لکوموتیو در تعداد بالا را نمی‌دهد. تولید مشترک داخلی با شرایط تحریمی که امروزه داریم اصولا برای تعداد بالا امکان‌پذیر نیست و حتی شرکای تجاری از چین و روسیه نیز نمی‌توانند در چنین طرح‌هایی شرکت کنند. بنابراین راهکاری که داریم این است که همه راه‌حل‌ها روی میز باشد و اولویت اول با راه‌اندازی لکوموتیوهای متوقف و بعد لکوموتیوهایی باشد که باید بازسازی شوند و بعد خرید لکوموتیو در بسته‌های کوچک‌تر و بهتر است که توسط بخش خصوصی انجام شود. اگر مطالبات پیمانکاران لکوموتیو راه‌آهن و شرکت‌های مالک لکوموتیو پرداخت شود، لکوموتیوهای متوقف سریعا راه‌اندازی خواهند شد و از این شرایط بحرانی کمبود لکوموتیو در سرویس خارج خواهیم شد.
خواسته ما از شرکت راه‌آهن بحث نرخ و پرداخت مطالبات است
رئیس کارگروه لکوموتیو انجمن شرکت‌های حمل و نقل ریلی با اشاره به توقعات شرکت‌های خصوصی از شرکت راه‌آهن گفت: خواسته ما از شرکت راه‌آهن بحث نرخ و پرداخت مطالبات است. در سال‌های گذشته موضوع اصلی شرکت‌های مالک لکوموتیو نرخ‌گذاری واقعی برای لکوموتیو بود و فاصله بین نرخ مورد نظر شرکت‌ها و نرخ مورد نظر راه‌آهن گاه تا حدود ۵۰درصد می‌رسید. در حال حاضر فاصله آنچه مطلوب شرکت‌ها است و آنچه مد نظر راه‌آهن است کمتر از ۱۰ درصد است. در نتیجه دیگر نرخ اولویت اول نیست، بلکه اولویت اول گرفتن به موقع مطالبات شرکت‌ها از شرکت راه‌آهن است. چون دیر گرفتن مطالبات قدرت خرید و تدارک شرکت‌ها را کاهش می‌دهد و خریدهای اعتباری از بین رفته و گردش نقدینگی در صنعت سریع‌تر شده است. گردش نقدینگی در لکوموتیوهای بخش خصوصی قفل شده و در لکوموتیوهای دولتی وضعیت بهتر است. وی افزود: قرار بود شرکت راه‌آهن هر ماه بخشی از عملکرد شرکت‌های مالک لکوموتیو را به همراه بخشی از مطالبات قبلی این شرکت‌ها به آنها پرداخت کند. تنها سه تا چهار ماه به این صورت پرداخت شد و بعد از آن پرداخت تناوبی به دلیل کمبود نقدینگی در راه‌آهن قطع شد. مطالبات شرکت‌های مالک لکوموتیو از راه‌آهن بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. این عدد در ابتدای امسال ۳۰۰ میلیارد تومان بود. تاکنون بیش از ۱۰۰ روز است که به شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو هیچ پرداختی صورت نگرفته است که از ابتدای شکل‌گیری شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو تاکنون مسبوق به سابقه نبوده است. خدمات لکوموتیو به شدت وابسته به ارز است که یا به صورت مستقیم به ارز وابسته است یا پایه ارزی دارد و به تناسب افزایش قیمت ارز و تورم قیمت قطعات مصرفی نیز به شدت افزایش پیدا کرده است.
لطفی در ادامه گفت: امیدوارم مدیران جدید راه‌آهن اولویت‌ها را در این حوزه کارشناسی کنند و تمامی راهکارها را برای تامین لکوموتیو کشور دنبال کنند. تامین لکوموتیوهای کشور دو راه‌حل کوتاه‌مدت و بلند‌مدت دارد؛ کوتاه‌مدت آن این است که از این شرایط بحرانی سریع‌تر خارج شویم که با تزریق نقدینگی و پرداخت مطالبات شرکت‌ها امکان‌پذیر است. راه بلند‌مدت نیز این است که از بازسازی لکوموتیوها حمایت شود و همزمان لکوموتیوهای جدید توسط بخش خصوصی سفارش داده شود.
