موسسات رده‌بندی برای ارتقای ایمنی حمل‌ونقل

گواهینامه فنی و ایمنی که از طرف موسسات رده‌بندی صادر می‌شود، جواز تردد کشتی‌ها به نیابت از کشورهای صاحب پرچم در دریا است که حسب مفاد و مقررات هر موسسه رده‌بندی صادر می‌شود. برای تردد یک کشتی اقیانوس‌پیما حدود ۲۰ نوع گواهینامه صادر می‌شود که در آن حدود هزار فقره اطلاعات از هر کشتی گرفته می‌شود. تمامی اطلاعات شرکت راهبر و مدیریت کشتی به‌صورت جداگانه باید تایید صلاحیت شوند و گواهینامه برای آنها صادر شود. این خطر وجود دارد که در صورت استفاده از شرکت‌های رده‌بندی خارجی، اطلاعات کشتی‌ها فاش شود و با آدرس دقیق تحریم‌هایی اتفاق بیفتد. با وجود این، متاسفانه هنوز دربعضی موارد از موسسات رده‌بندی خارجی استفاده می‌شود. در عرصه حمل‌ونقل دریایی، بهترین سیستم‌های ایمنی وجود دارد. این سیستم‌ها توسط موسسات رده‌بندی داخلی و همچنین موسسات رده‌بندی خصوصی پیاده‌سازی شده و از نظر کیفیت تفاوتی با هم ندارند و در این زمینه خودکفا هستیم. موسسات رده‌بندی معمولا سازمان‌هایی مردم‌نهاد و غیرانتفاعی بوده و متشکل از دولت، سازندگان، طراحان و مالکان کشتی و تجار است که با کمک همدیگر هیات امنای یک موسسه را تشکیل می‌دهند و همگی درجهت حفظ ایمنی و جان اشخاص در دریا فعالیت می‌کنند. متاسفانه این موضوع در کشور ما نهادینه نشده و سازمان‌هایی در سطح کلان برای تضمین کیفیت ایجاد شده که بعضا دولتی هستند. موسسات رده‌بندی مجهز به سیستم و تکنولوژی تضمین ایمنی و کیفیت هستند. این موضوع در اکثر حوزه‌های صنعت حمل‌ونقل اتفاق می‌افتد. روال تضمین ایمنی جان افراد و سرمایه‌های مردم در حوزه هوانوردی هم شبیه به صنعت دریایی بوده، اما در کشور ما صدور گواهینامه‌های فنی و ایمنی در حوزه هوایی، توسط ارگانی دولتی صادر می‌شود. همچنین پایین بودن سطح ایمنی در جاده‌ها و خودروها در کشور ما نیز به این دلیل است که مرحله تضمین کیفیت و ایمنی سیستم‌های مختلف بومی‌شده، بعضا ناکارآمد هستند. مثلا در خودروسازی یک شرکت دولتی مسوول تضمین کیفیت و رتبه‌بندی صنایع خودرو بوده و شرکت دولتی دیگر وظیفه ساخت خودرو را به عهده دارد. مالکان کشتی‌ها حسب نظر خود از پرچم بعضی از کشورها به‌عنوان پرچم مصلحتی استفاده می‌کنند که متاسفانه در کشور، بخش خصوصی مانند موسسات رده‌بندی به بخش مصلحتی تبدیل شده‌اند؛ یعنی در زمان تحریم و شرایط سخت که بنا به مصلحت، بخش دولتی از خدمات این موسسات استفاده می‌کند، ولی در شرایط دیگر اوضاع به این صورت نیست. مثلا دولت قبل از برجام و در زمان تحریم‌ها از خدمات موسسات رده‌بندی داخلی استفاده می‌کرد، ولی در زمانی که برجام به نتیجه رسید از خدمات شرکت‌های رده‌بندی خارجی استفاده شد. البته خوشبختانه سازمان بنادر و دریانوردی پس از اتمام تحریم‌های اول به موسسات رده‌بندی داخلی وفادار بوده و قسمت عمده رده‌بندی کشتی‌ها را حتی در زمانی که تحریم‌ها هم برداشته شد بین موسسات رده‌بندی داخلی و خارجی به‌صورت کلاس دوگانه درآورد که تضمینی در حفظ و وجود موسسات رده‌بندی ایرانی است.