روایت ایرانی از یک شاهکار

محمد قاسمی کارگردان «مده آ» که یک شاهکار تراژیک جهانی است دو شخصیت دارد که کمتر به آن پرداخته و از آنها صحبت شده است.

این دو شخصیت پسران جوانی هستند که مده‌آ آنها را می‌کشد. زمانی‌که سال‌ها پیش این نمایشنامه را می‌خواندم مدام ذهنم درگیر آن بود که چگونه می‌شود نگاه و برداشتی متفاوت از این نمایشنامه داشت و از این رو با رخ دادن حادثه‌ای در شهرک آزادی که زنی به دنبال قتل همسرش دو پسرش را نیز به قتل رساند، تصمیم گرفتم تا نمایشنامه «سرزمین پدری» را با ایده‌ای از این اتفاق و نگاهی به دو شخصیت جوان نمایشنامه «مده‌آ» بنویسم. داستان نمایش از این قرار است که ندا با همان قساوت مده‌آ (اوریپید) دو فرزند دوقلویش و همسرش را سر می‌برد، نده‌آ برگرفته از مده‌آ اوریپید از نگاه یک پیانیست با فرم و موسیقی روایت می‌شود. در این نمایش از بازیگر چهره استفاده نکرده‌ام هر چند ابتدا در نظر داشتم این کار را انجام دهم، اما به دلایلی از این کار منصرف شدم. چهار بازیگر این نمایش همگی تحصیل‌کرده رشته کارگردانی و بازیگری هستند که به اعتقاد من با بازی درخشانی که دارند نفس را در سینه مخاطب حبس می‌کنند. متاسفانه این روزها با این فضای نابسامان اقتصادی تئاتر، نبود مخاطب نیز اضافه شده است و مردم علاقه‌مند آن هستند که تا به تماشای آثار نمایشی با حضور بازیگران چهره سینما و تلویزیون بنشینند و کمتر به دنبال تئاترهای مفهومی هستند و به نظرم ذائقه مخاطبان نازل شده است. از آنجا که در نظر داشتم تا یک جنگ قبیله‌ای را نشان دهم در صحنه خیمه‌ای دیده می‌شود. فضای سفیدی با پارچه‌های سفید در صحنه است که دو منظوره است و در بخشی از نمایش خون به آن پاشیده می‌شود و در بخشی دیگر تصاویر ویدئو پروژکتور روی آن نمایش داده می‌شود. فضای صحنه تداعی‌گر محصور شدگی انسان‌ها در دل خودشان است.

تمرینات این نمایش حدود ۴ ماه طول کشید و در این اثر فرم و موسیقی غالب بر اجراست. به دلیل لازمان و لامکان بودن این اثر از فضای موسیقیایی استفاده شده که به نظرم هماهنگی خاصی با این نمایش دارد و سازهای پیانو، هنگ درام، هارمونیکا، دمام، بینگو بانگو و سازهای افکتی به‌صورت زنده نواخته ‌می‌شوند. نوازندگان بازیگران نمایش هستند و با موسیقی نیز همخوانی می‌کنند.متاسفانه این روزها فضای تئاتر به فضای بورژوا و سینمای بدنه نزدیک شده و این موضوع بسیار خطرناک و تهدید‌کننده است. در آثار نمایشی مفاهیم انسانی گم شده است و نمایش‌ها تنها به دنبال آن هستند تا با قصه‌ای مخاطب را بخندانند. در این نمایش طنزها و شوخی‌هایی وجود دارد اما این شوخی‌ها مفهوم اصلی نمایش را خدشه‌دار نکرده است.  پری بارانی، محمد قاسمی، مجتبی شجاعی، ملینا قدیمی، شکیلا سماواتی، امیر یوسفی و محمد علی رحمانی بازیگران این نمایش هستند. این نمایش هر روز ساعت ۱۸ در سالن سایه مجموعه تئاترشهر روی صحنه می‌رود.