علی عمو چنین گفت

سیروس طاهباز در مقاله‌‌ای (که پس از درگذشت او در روزنامه نشاط، شماره ۱۰۰، ۱۷ تیر ۱۳۷۸ منتشر شد)، توصیه‌هایش را تکرار کرد: «رحیم چراغی که ... مدتی است سرگرم پژوهش در احوال و آثار علی- عمو (افصح المتکلمین؟) است و با این کار در واقع به کشفی نائل شده است که اهمیت بسیار دارد و ... همچنان که از نمونه‌ای [ماموریت] ... نمایان است، نشان‌دهنده آشنایی عمیق نویسنده آن [علی- عمو] با دستاوردهای داستان‌نویسی در اروپا، یا لااقل قفقاز و عثمانی است.» امیدوارم رحیم چراغی این پژوهش مهم را دنبال کند و هرچه زودتر اولا به‌طور دقیق موفق به دانستن این نکته شود که علی- عمو همان افصح‌المتکلمین یا فرد دیگری است و اگر چنین است شرح حال او چیست.  ثانیا مجموع این داستان‌ها را اعم از مکاشفات و گنجشک‌نامه‌ها و داستان‌های علی- عمو در مجموعه‌ای به چاپ برساند تا همگان با مقابله آنها با حکایت «یکی بود، یکی نبود» یقین حاصل کنند که پیشاهنگ و آغازگر داستان‌نویسی جدید ایران علی- عمو (افصح المتکلمین؟) است، نه سیدمحمدعلی جمال‌زاده.» اینک با جمع‌بندی پیشنهادهای رسیده، مجموعه‌ مکاشفات، گنجشک‌نامه‌ و داستان‌های علی- عمو را یک‌جا، برای چاپ دوم آماده کرده‌ام. همچنین برخی از یافته‌هایم را درباره متن‌ها و نویسندگان آنها: افصح المتکلمین و عمو، به کتابی دیگر: «سال‌های آغاز داستان کوتاه در ایران» افزوده‌ام. (این کتاب، هم‌زمان با چاپ دوم «علی عمو چنین گفت»، از سوی نشر گیلکان منتشر می‌شود.) برای پیشگیری از پژوهشی شدن کتاب و توجه به ارزش‌های هنری آن، از ایجاد تغییرات محتوایی در متن چاپ نخست و مربوط به داستان‌های علی- عمو پرهیز کرده‌ام. همچنین به دلیل استفاده از فرم‌های چاپی چاپ اول داستان‌های عمو (برای تعدیل هزینه‌ها) در چاپ دوم، تصحیح برخی اشتباهات و غلط‌های راه یافته در متن داستان‌های علی- عمو (در چاپ نخست)، ممکن نشد. پانزده سال از چاپ نخست مجموعه داستان «علی عمو چنین گفت» گذشته است. در این چاپ (چاپ دوم)، افزون بر واژه‌های گیلکی داستان‌های علی- عمو واژه‌های فارسی/  گیلکی داستان‌های او نیز به‌دلیل مشارکت نویسنده در نوسازی زبان و نثر فارسی در دوره قاجار و مشروطیت، با یادداشتی به واژه‌های پایانی کتاب اضافه شده است.