برای ۳۰ ماه دیگر
کلید بورس نزد صالح‌آبادی ماند
گروه بورس- علیرضا باغانی: «علی صالح‌آبادی در ملاصدرا ماندگار شد» این خبری است که سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار در میانه ساعت معاملات روی خروجی خود قرار داد تا بهانه‌ای برای تشدید رونق معاملات بازار سهام و رشد ۳/۲ درصدی بورس پس از طی یک دوره افت بیش از ۴ هزار واحدی باشد. خبر این بود: «براساس مصوبه جلسه عصر روز دوشنبه شورای عالی بورس که به ریاست علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی و با حضور سایر اعضای شورا در محل وزارت اقتصاد برگزار شد، علی صالح‌آبادی در سمت ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار ابقا شد.»سایت رسمی بورس در ادامه تصمیمات شورای بورس را این طور گزارش کرده است: «وزیر امور اقتصادی و دارایی در این جلسه، با مثبت ارزیابی‌کردن عملکرد بازار سرمایه در سال‌های اخیر، این بازار را از مجموعه‌های مؤثر و کارآمد در عرصه اقتصادی کشور دانست و تأکید کرد: لازم است تیم مدیریتی فعلی با قدرت و نشاط بیشتر به خدمت‌رسانی در بازار سرمایه ادامه دهند.»علی طیب‌نیا همچنین بر لزوم برنامه‌ریزی برای ارتقای جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد ملی، به‌ویژه تقویت نقش این بازار در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی تاکید و خاطرنشان کرد: «لازم است به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که با تقویت بازار اولیه، نظام تامین مالی در کشور از بانک‌محوری به سمت تامین مالی از بازار سرمایه سوق پیدا کند.»
در این جلسه شورای عالی بورس که به ریاست دکتر علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی و رییس شورا در محل این وزارتخانه برگزار شد، سایر اعضای شورای عالی بورس شامل مهندس نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت، حجت‌الاسلام مرتضوی‌مقدم، معاون اول دادستان کل کشور، آقایان دکتر پورابراهیمی، مقدسی، دکتر ابوالحسنی، زال‌پور، معظمی، پاک‌بین و خانم دکتر فقیه‌نصیری حضور داشتند. در این جلسه، همچنین قائم‌مقام و معاونان وزیر صنعت، معدن و تجارت حضور پیدا کرده بودند.
بازار ابقای «دکتر» را چگونه تحلیل می‌کند؟
اما این خبر هرچند برای بازار سرمایه ایران به معنای ثبات مدیریت بورس و ادامه سیاست‌های توسعه‌ای موجود است، اما از زوایای گوناگون قابل بررسی و تحلیل است.
نخست اینکه ابقای دکتر علی صالح‌آبادی درخواست قاطبه اهالی بازار سرمایه ایران بود. چرا که همان طور که بارها در یادداشت‌های کارشناسی و اظهارنظر کارشناسان و بازیگران بازار سرمایه مطرح شده بود، نقش وی در توسعه بازار سرمایه انکارناپذیر است. او که به مدت کمتر از یک سال (از سال ۸۴ تا ۸۵) دبیرکل سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار بود، در ۳ دوره ۳۰ ماهه نیز اداره نهاد نظارتی بازار سرمایه را بر عهده داشت. در واقع صرف نظر از حدود یک سال دبیرکلی او حدود ۹۰ ماه سازمان بورس و اوراق بهادار را اداره کرد تا این بازار در کنار همه تهدیدهایی که در دولت نهم و دهم به ویژه از ناحیه تصمیمات خلق‌الساعه با آن مواجه بود، بتواند از نظر ثبات مدیریت رشد خوبی را تجربه کند.
به این ترتیب او برای ۵/۲ سال دیگر یعنی تا سال ۹۵، در سمت ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار ماندگار شد تا بتواند ایده‌های باقی مانده خود را برای توسعه بازار سرمایه ایران اجرایی کند.
بر این اساس به طور کلی بازار با ماندگاری صالح‌آبادی در ساختمان ملاصدرا موافق بود و از زمان روی کار آمدن دولت جدید رسانه‌ها، بازیگران بازار سرمایه و کارشناسان بارها و بارها بر ابقای وی تاکید داشتند تا دست‌کم یکی از ریسک‌های قابل اعتنای بازار سرمایه که در شرایط حساس کنونی خودنمایی می‌‌کرد، برطرف شود.اخبار رسیده حاکی از آن است که علی طیب‌نیا بعد از بررسی عملکرد سازمان بورس و اوراق بهادار و گفت‌وگو با کارشناسان خبره بازار سرمایه به این نتیجه رسیده که ابقای مدیریت بورس هم در راستای اعتدال‌گرایی دولت حسن روحانی است و هم در جهت عمل به خواسته عمده فعالان بازار سرمایه ایران. بر این اساس علی طیب‌نیا به یکی از درخواست‌های اصلی فعالان بازار سرمایه ایران عمل کرد.
از شورای بورس و رییس سازمان چه انتظاراتی وجود دارد؟
اما فعالان بازار ۳۳۰ هزارمیلیارد تومانی سرمایه ایران درخواست‌ها و مطالبات دیگری هم از وزیر جدید اقتصاد دارند و آن پایان اقدامات فراقانونی و مداخله‌های غیرمنطقی و بدون دلیل سازمان بورس و اوراق بهادار در بازار سهام است.
بدون شک با پایان دغدغه تغییرات مدیریتی در سازمان بورس و اوراق بهادار این مطالبات به شکلی جدی‌تر از سوی ارکان مختلف بازار سرمایه پیگیری و مطالبه خواهد شد.
عمده این مطالبات به تغییرات در بخش‌های نظارتی بازار سرمایه برمی‌گردد. به این معنی که همان طور که قاطبه بازار سرمایه موافق ماندگاری علی صالح‌آبادی در سمت ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار بود، به همان اندازه هم انتقاداتی جدی نسبت به بخش‌های نظارتی بورس داشت.
اقدامات مداخله‌جویانه نهاد نظارتی بورس در روند فعالیت بازار سرمایه، در کنار برخوردهای قهری با معامله‌گران و محدودیت‌های شدید رسانهای در سومین دوره مدیریت صالح‌آبادی در بورس سبب شد تا انتقادات شدیدی نسبت به عملکرد این سازمان مطرح باشد. از این رو فعالان بازار سرمایه از علی طیب‌نیا رییس شورای بورس و همچنین علی صالح‌آبادی رییس ابقاشده سازمان بورس و اوراق بهادار انتظار دارند که به شرایط نامناسب موجود پایان دهند و برای تغییر و تحولات بخش نظارتی بورس فکری اساسی نمایند.همان طور که بارها در گزارش‌های کارشناسی به آن اشاره شده در هیچ کجای دنیا بخش‌های نظارتی بورس‌ها بیش از ۳ سال در سمت خود نمی‌مانند، اما در سازمان بورس فعلی شاهد آن هستیم که برخی مدیریت‌ها ۹ سالی است در سمت خود حضور دارند!
همین موضوع هم سبب شده تا این بخش‌ها خود را در سمت‌های خود ماندگار دیده و با تفاسیری نادرست نسبت به اقداماتی فراقانونی دست زده و در نهایت خود را در مقام قیم بازار تصور کنند.مداخله در مجامع شرکت‌ها، برخوردهای سلیقه‌ای در توقف و بازگشایی نمادها، نگاه بالا به پایین بورس به ارکان فعال در بازار سرمایه، برخوردهای تبعیض‌آمیز در تایید صلاحیت مدیران نهادهای مالی، ایجاد انحصار در صنعت کارگزاری، محدودیت رسانه‌ها که نظارت برآنها بر عهده نهادی مثل وزارت ارشاد است، در کنار ده‌ها مصداق دیگر از جمله مواردی است که نیاز به خانه‌تکانی در بخش‌های نظارتی سازمان بورس و اوراق بهادار را ضروری کرده است.
در واقع اگر علی صالح‌آبادی می‌خواهد تا مثل ۹۰ ماه گذشته کارنامه قابل قبولی را در بازار از خود بر جای بگذارد باید تغییراتی عمده در سیستم نظارتی بورس رقم بزند و بخشی از این تغییرات بدون تردید با عزل برخی از مدیران اتفاق خواهد افتاد.
انتظار برای خانه‌تکانی اساسی در بورس
به تعبیری واضح‌تر مشکلات اخیر رخ داده در سازمان بورس و اوراق بهادار بیشتر مربوط به دو سال اخیر است و ریشه در ماندگاری برخی از مدیران در سمت‌هایشان دارد. اما باز هم این اقدامات فراقانونی و سلیقه‌ای سبب شده که بازار برای قضاوت درباره عملکرد صالح‌آبادی از جاده انصاف خارج نشود، بلکه همچنان او را به عنوان مدیری دارای سلامت نفس و کارآیی لازم برای اداره بازار قبول دارد، اما لزوم تغییراتی اساسی در حوزه نظارتی بورس و پایان اقدامات مداخله‌جویانه را ضروری می‌داند.
همچنین لازم است سازمان بورس و اوراق بهادار در دوره جدید فعالیت خود شرایط شفاف‌تری را از خود به نمایش بگذارد. به این معنی که شفافیت را در دو حوزه بازار و در حوزه فعالیت‌های خود رقم بزند و این کار می‌تواند از انتشار صورت‌های مالی سازمان بورس آغاز شود. به هر حال سازمان بورس و اوراق بهادار یک نهاد عمومی غیردولتی است که از محل کارمزدهای دریافتی اداره می‌شود، بنابراین این انتظار غیرمنطقی نیست که سازمان بورس صورت‌های مالی خود را منتشر کند تا عملکرد خود ناظر بازار سرمایه هم شفاف بشود. یا اینکه سازمان بورس اعلام کند که هر شخص حقیقی و حقوقی از این نهاد شکایت دارد می‌تواند به شورای بورس مراجعه کند. عدم شفاف‌سازی لازم درخصوص اینکه حتی سهامداری که یک برگه سهم دارد می‌تواند از سازمان بورس نزد شورای بورس شکایت کند سبب شد تا در ۸ سال گذشته، تنها ۳ فقره شکایت از این سازمان تسلیم شورای بورس شود.
تغییر و تحولات اساسی در راه است
اما درباره اولین مفاد جلسه شورای بورس با حضور وزیر اقتصاد به سراغ دکتر محمدرضا پورابراهیمی عضو حقیقی این شورا و نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی رفتیم.
او ضمن تایید ابقای صالح‌آبادی در سمت رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: در این نشست عملکرد سازمان بورس در دوره گذشته مناسب ارزیابی شد، اما تاکید شد که این سازمان باید در دولت تدبیر و امید با شکلی متفاوت و جدید در بازار سرمایه ایران ظاهر شود و تغییراتی اساسی در رویکردهای خود برای اداره بازار سرمایه داشته باشد.
وی با بیان اینکه سازمان بورس و اوراق بهادار باید به انتقادات موجود درخصوص اقدامات سلیقه‌ای و فراقانونی رخ داده در بازار سرمایه توجه کند، گفت: در این جلسه این دغدغه‌ها با علی صالح‌آبادی در میان گذاشته شد و او هم قول داد تا طی مذاکرات با ارکان مختلف بازار سرمایه از جمله کارگزاران، نهادهای مالی، نهادهای اجرایی و رسانه‌ها به نقاطی مشترک برسد.این عضو حقیقی شورای بورس با بیان اینکه به رییس ابقا شده سازمان اعلام شد که تغییرات مدیریتی در برخی از بخش‌های نظارتی این سازمان ضروری و لازم‌الاجرا است، گفت: در کنار خدمات قابل تقدیر انجام شده در سازمان بورس به آقای دکتر صالح‌آبادی اعلام شده، برای آنکه شکل جدیدی از نهاد نظارتی بازار سرمایه را با رویکردهای جدید در دولت دکتر حسن روحانی داشته باشیم، باید حتما تغییراتی را در بخش‌های نظارتی انجام دهد و البته ما هم در شورای بورس و هم در مجلس شورای اسلامی، حسن انجام این تغییرات را به طور جدی دنبال خواهیم کرد.
وی ابراز امیدواری کرد: تغییرات صالح‌آبادی در بخش‌های نظارتی بورس بتواند بر برخی از اقدامات ناروا، غیر ضابطه‌مند و در واقع فراقانونی تعدادی از مدیران و کارشناسان سازمان بورس در بازار پایان دهد و رضایت همه را جلب کند.
پورابراهیمی گفت: در این جلسه راهبردهای جدید و برنامه‌های عملیاتی خوبی ارائه شد و قرار شد تا مجموعه بازار سرمایه مشکلات اساسی موجود را برطرف کند.
عضو حقیقی شورای عالی بورس با بیان اینکه وزیر اقتصاد بر توجه بیشتر به بازار سرمایه تاکید کرده است، گفت: قرار شد تا بازار سرمایه در چارچوب‌های کلی متمرکز و برنامه‌های خود را در جلسات آینده ارائه کند تا در مورد آنان تصمیم‌گیری شود.
پورابراهیمی خاطرنشان کرد: یکی از مواردی که همواره پیگیر آن بودیم راه‌اندازی بورس ایده بود که رییس سازمان بورس در این باره قول داده تا ۲ ماه آینده آن را عملیاتی کند.
همه به جریان آزاد اطلاع‌رسانی تمکین کنند
وی گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار در دوره جدید باید از فرصت نقدینگی موجود در کشور برای جذب سرمایه استفاده کند، چراکه در حال حاضر عددی معادل ۶۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد وجود نقدینگی شناور در کشور وجود دارد و در شرایط اقتصادی موجود که دارای تورم توام با رکود است، به طور حتم نقش بورس حساس‌تر از گذشته است. این عضو شورای بورس از راه‌اندازی صندوق‌های زمین و ساختمان، صندوق‌های مخاطره‌پذیر و صندوق دارایی‌های وقفی به عنوان اقداماتی عنوان کرد که نهاد ناظر باید در دوره جدید برای عملیاتی کردن آنها توجه ویژه‌ای به آنها داشته باشد. وی ابراز امیدواری کرد: در دوره جدید، نفت به عنوان مهم‌ترین دارایی و کالای کشور بتواند در بازار شفافی مثل بورس قابل معامله باشد. او درباره جایگاه رسانه‌ها در رویکرد جدید شورای بورس هم گفت: یکی از دغدغه‌های موجود در بازار سرمایه جریان آزاد اطلاع‌رسانی است که باید به آن تمکین کرد، از این رو قرار شد تا رییس سازمان بورس شخصا در جلساتی با اهالی رسانه به عنوان بخش مهمی از بازار، دغدغه‌های رسانه‌ها را بشنود و از محدودیت‌های رسانهای در بازار سرمایه که نماد شفافیت است، جلوگیری کند.
صالح‌آبادی درباره این نشست چه گفت؟
اما علی صالح‌آبادی هم درباره جلسه روز دوشنبه شورای بورس گفت: در این جلسه، درخصوص محورهای کلی و اصولی بازار سرمایه که باید در سال‌های آینده به‌عنوان مبنای حرکت این بازار مدنظر قرار گیرد، صحبت‌های خوبی انجام شد.
وی با اشاره به اینکه یکی از نکات قوت جلسه روز دوشنبه، حضور شخص وزیر صنعت، معدن و تجارت به عنوان عضو شورا در این جلسه بود، گفت: با توجه به اینکه بسیاری از بنگاه‌های حاضر در بازار سرمایه، شرکت‌های تولیدی هستند که باید از این بنگاه‌ها حمایت مناسبی انجام گیرد، حضور مهندس نعمت‌زاده در نخستین جلسه شورا در دولت جدید اتفاق بسیار مثبتی بود.
سخنگوی سازمان بورس افزود: خوشبختانه بنگاه‌های صنعتی ما هم در بورس اوراق بهادار حضور دارند و هم محصولاتشان در بورس کالا عرضه می‌شود، بنابراین ما هم ازطریق سازوکارهای بازار سهام می‌توانیم به این شرکت‌ها کمک کنیم و هم از طریق سازوکارهای بورس کالا.
صالح‌آبادی در ادامه، اهم برنامه‌های آینده سازمان بورس و اوراق بهادار را مدنظر قرار داد و گفت: بازار اوراق بهادار و بازار کالا باید کارا باشد که این کارایی مؤلفه‌هایی دارد، ازجمله وجود ابزارهای مالی متنوع، کشف عادلانه قیمت، تخصیص بهینه سرمایه، تقارن و شفافیت اطلاعات، توزیع و مدیریت ریسک، حفظ و توسعه نقدشوندگی در بازار سرمایه، تامین مالی بنگاه‌های تولیدی در بازار سرمایه، فراهم‌کردن سازوکار مناسب برای واگذاری شرکت‌های دولتی، بسترسازی برای خصوصی‌سازی و کوچک‌کردن دولت؛ همچنین بازار سرمایه باید بتواند شرایط بازار رقابتی را فراهم و درمجموع به بخش واقعی اقتصاد کمک کند و این هم امکان‌پذیر نیست، مگر با نظارت و نظارت صحیح و درست و حمایت از سرمایه‌گذارانی که در این بازار سرمایه‌گذاری می‌کنند.
ابزارهای مالی جدید مهمان بازار می‌شوند
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به ضرورت توجه به سلایق مختلف سرمایه‌گذاری گفت: در این بازار باید سلایق مختلف سرمایه‌گذاری را مد نظر قرار داد، برخی ریسک‌گریز هستند و برخی ریسک‌پذیر، در نتیجه لازم است، ابزارهای متفاوتی طراحی شود که افراد با سلایق و علایق متفاوت بتوانند از این بازار بهره ببرند و به آن جذب شوند که این نیازمند طراحی‌های مختلف است. وی خاطرنشان کرد: البته فقط طراحی ابزارهای مالی جدید کفایت نمی‌کند، باید فرهنگ‌سازی مناسبی در جامعه در این خصوص این ابزارها انجام بگیرد. هم در جامعه سرمایه‌گذاری که خواهان سرمایه‌گذاری در این بازار هستند، هم در جامعه هدف که بنگاه‌هایی هستند که به تامین مالی از طریق بازار سرمایه نیاز دارند، بنگاه‌ها باید این رویکرد را داشته باشند که برای تامین مالی بنگاه‌های خود از طریق این بازار وارد عمل بشوند، پس لازم است در این خصوص هم فرهنگ‌سازی شده و بنگاه‌ها با این روش‌ها آشنا شوند تا بتوانند برای تامین مالی خود از بازار سرمایه استفاده کنند.
توصیه‌های طیب‌نیا برای توسعه بازار سرمایه
صالح‌آبادی درباره توصیه‌ها و انتظارات وزیر اقتصاد در جهت توسعه بازار سرمایه هم گفت: دکتر طیب‌نیا تاکید ویژه‌ای بر توسعه بازار به‌ویژه افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی ازطریق تقویت بازار اولیه دارد. وی اظهار کرد: بنگاه‌ها باید به سمتی حرکت کنند که احساس کنند تامین مالی خود را ازطریق بازار سرمایه انجام بدهند که برای این مهم باید طراحی‌های مختلفی انجام بگیرد تا بنگاه‌ها بتوانند وارد بازار سرمایه شوند و هم عرضه سهام کنند و از طریق فروش سهم تامین مالی کنند هم اینکه افزایش سرمایه بدهند و از ابزارهای جدید استفاده کنند، به‌علاوه در بورس کالا با عرضه‌های سلف بتوانند کالاهای خود را پیش فروش و تامین مالی کوتاه‌مدت کنند.
وی خاطرنشان کرد: ظرفیت‌های بازار سرمایه زیاد است و بازار سرمایه در حال حاضر توسعه خوبی پیدا کرده است، در گذشته ظرفیت بازار کوچک و حجم و ارزش معاملات کم بود، بنابراین این بازار نمی‌توانست در تامین مالی در خدمت بنگاه‌ها باشد، اما امروز خوشبختانه اقدامات زیادی ازجمله اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و ورود بنگاه‌های بزرگ به بورس صورت گرفته و ظرفیت بازار سرمایه را افزایش داده است و البته فرهنگ‌سازی خوبی برای ورود مردم به این بازار انجام گرفته است، بنابراین با توجه به اینکه بازار سرمایه به جایگاه مناسبی رسیده، می‌توانیم ماموریت‌های بزرگ‌تری برای بورس متصور باشیم.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: بنگاه‌های مختلف، دستگاه و وزراتخانه‌هایی که درگیر کار تولیدی هستند وارد بازار شوند و تامین منابع مالی خود را از این طریق انجام بدهند. این در واقع رویکرد جدی وزیر اقتصاد بود که باید به بنگاه‌های اقتصادی در مسیر پذیرش در بازار سرمایه و تامین مالی از این بازار کمک شود و البته بازار ثانویه هم مد نظر باشد، چون هر اندازه نقدشوندگی و شفافیت بازار ثانویه بیشتر شود و این بازار کاراتر عمل کند، به تقویت بازار اولیه کمک بیشتری می‌کند؛ لذا توسعه متوازن دو بازار اولیه و ثانویه مدنظر است.
ارسال نظر