محسن ایلچی- تمرکز معامله‌گران روی شمار اندکی از نمادها طی چند ماه اخیر نشان می‌دهد که ذائقه سرمایه‌گذاران در یک بازار ریسکی به شدت تغییر پیدا کرده است. مولفه‌ها یا فاکتورهایی نظیر «نمادهای پربیننده»، «حرکت روی چند سهم خاص از یک گروه خاص»، «وضعیت درصد نوسان» (سود سرمایه) و تمرکز روی ۲۰ تا ۳۰ نماد نشان می‌دهد که بازار از پتانسیل و ارزش قیمتی و ویژه ده‌ها سهم و نماد در بازار مغفول بماند و از سوی دیگر بسیاری از سهم‌ها از رشد غیرمنطقی برخوردار شده‌اند.

بارها در بازار طی روزهای اخیر این پرسش شنیده شد که آیا این سهم به این قیمت می‌ارزد؟

وقتی هم «سهم» تحلیل می‌شود، مشخص می‌شود که خالص ارزش دارایی سهم بسیار پایین‌تر از قیمت روی تابلو است.بسیاری از شایعه‌ها و خبرهای تایید نشده مورد علاقه بازار نیز مربوط به همین ۲۰ تا ۳۰نمادی است که نه تنها سهامداران حقیقی، بلکه بسیاری سرمایه‌گذاران نهادی نیز برای شناسایی سود، از تب جاری بازار تبعیت می‌کنند.تهاتر سهم‌ها درون پرتفوها برای جایگزین کردن ۲۰ تا ۳۰سهم رو بورس و تلاش برای جذب نقدینگی از مهم‌ترین نمودهای تصمیم‌گیری حقوقی‌ها در این بازار است.در واقع این بار فقط سهامداران حقیقی و جزء نیستند که خریدهای بدون تحلیل دارند، بلکه رفتار حقوقی‌ها نیز در شکل‌گیری یک بازار ناحیه‌ای، موثر است.

این تعداد سهم محدود که احیانا اگر حجم مبنا و دامنه دو درصدی نوسان نبود، رشد حبابی پیدا می کردند، گاه بدون آنکه به‌طور واقع عملیات فیزیکی و اقتصادی درون آن روی دهد، (استدلال بنیانی) با رشد قیمتی مواجه هستند.

این گفتار به این معنا نیست که تمام «سهم‌»های مورد معامله طی دو سه ماه اخیر ارزنده نیستند، بلکه گفتار اصلی این است که بازار در این مقطع به‌طور افراطی روی تعداد معدودی سرمایه‌گذاری می‌کند، بی‌آنکه به بسیاری از سهم‌ها توجه کند. بدون آنکه بخواهیم سهم خاصی را مورد خطاب قرار دهیم، پرداخت عایدی بالا نسبت به قیمت، وجود خالص دارایی بالا، وجود پتانسیل واقعی رشد فروش، تحقق درصد بالای پیش‌بینی سود، احتمال جدی تعدیل پیش‌بینی سود، به بهره‌برداری رسیدن طرح‌های توسعه شرکت‌ها و... در بسیاری از نمادها زمینه‌ساز و توجیه تغییر توجه خرید سایر سهم‌ها است، اما توجه معامله‌گران فقط به بخشی از پتانسیل بازار معطوف شده است. آیا این موضوع برای مدیر و سیاستگذار بازار قابل تامل نیست؟

آیا سیاست‌گذار نباید روی برخی از مکانیزم‌های محدودکننده بازار تجدیدنظر کند؟ آیا کار و اساس بازار سرمایه، جز ایجاد فرصت تامین سرمایه میان‌مدت برای همه شرکت‌های بورس است؟

ظاهرا مدیریت بازار، نسبت به چنین وضعی نگران نیست. چرا که توجه بازار به همین «دایره محدود» باعث شده است که شاخص‌ها فرو نریزد.

Mohsenilchi:@yahoo.com