آرین پاک

هفته پیش مدیریت بورس تهران در یک اقدام متهورانه نماد فولاد مبارکه را بدون محدودیت قیمت باز کرد. کاری بود بی‌‌سابقه، چراکه همواره مدیریت بورس تهران متهم به کنترل و دستکاری شاخص بود که با ابزار حجم مبنا و محدودیت قیمت سعی می‌‌‌‌کند شاخص را بالا نشان دهد. حال این رفتار اخیر، نشان می‌‌‌‌دهد که مدیریت بورس سعی می‌‌‌‌کند با واقعیات روبه‌رو شده و حقیقت را کتمان نکند؛ چرا که پرده پوشی در آمار واقعی شاید جامعه را در رویای زیبایی فروبرد، اما دیر یا زود از خواب بیدار می‌‌‌‌شویم و علاوه بر زیان‌‌‌‌های وارده، افسوس فرصت‌‌‌‌های از دست رفته را می‌‌‌‌خوریم.بازگشایی فولاد مبارکه که به نظر می‌‌‌‌رسد اتفاق عادی نبوده عکس العمل نامناسبی را از طرف کارشناسان و منتقدان بازار سرمایه داشته است که جای شگفتی دارد؛ چرا که مدت‌ها است منتقدان بازار از عدم نقد شوندگی می‌‌‌‌نالند، اما بازگشایی نماد فولاد را تخلف در آیین‌نامه می‌‌‌‌بینند. این رفتار نشان می‌‌‌‌دهد که انتقاد در جامعه ما بدون هدف است. بعضا کسانی می‌‌‌‌خواهند از هر فعلی انتقاد کنند فارغ از آنکه چه هدفی را پیگیری می‌‌‌‌کنند. مقصود از انتقاد هدف دار این است که علاوه بر شناسایی نواقص، راه‌حلی برای حل مشکلات ارائه شود. در این مورد خاص صحیح است که به جای ذکر تخلف آیین نامه، اصلاح آیین‌نامه را مورد بررسی قرار داد. از طرفی عکس العمل جامعه نسبت به تغییرات شاخص غیرمنطقی است. تصور مسوولان، فعالان بازار و مردم عادی از کاهش شاخص این است که تغییرات شاخص نمایانگر تلاش مدیریت بورس است غافل از آنکه نوسانات شاخص نشان دهنده پویایی بازار است و بسان حسگری مطمئن در شناسایی وضعیت اقتصادی کشور به مسوولان کمک می‌‌‌‌کند. تصوری که در حال حاضر از شاخص بورس بر جامعه حاکم است نشان از عدم آگاهی افراد از اهداف و فعالیت‌‌‌های بازار سرمایه دارد. همانطور که اخیرا شاهد بودیم شاخص بورس‌‌‌های دنیا در یک روز حتی بیش از ۱۰ درصد نوسان داشته است. این بدان علت است که در بورس‌‌‌های دنیا، قیمت‌‌ها بدون محدودیت تغییر قیمت و حجم مبنای من درآوردی، می‌‌‌‌توانند تغییرات آزادی داشته باشند تا نقدشوندگی سهام را خدشه دار نکنند درحالی‌که در بورس تهران جلوی نوسانات گرفته می‌‌‌‌شود و شرایطی پیش می‌‌‌‌آید که سهام در صف‌‌های طویل خرید و فروش‌ گیر کند و قابل نقد شدن نباشد. این واقعه سبب تصنعی شدن قیمت‌‌های سهام و شاخص می‌‌‌‌شود و بسان هشداردهنده‌‌‌‌های خراب می‌‌‌‌ماند که وقوع سونامی‌ ‌‌‌را اعلام نمی‌‌‌‌کند و سونامی‌‌‌‌ می‌‌‌‌آید و تخریب می‌‌‌‌کند بدون اینکه هشداری به جامعه بدهد. شکی بر این نیست که با وجود صف‌‌های فروش فعلی، قیمت‌‌های واقعی سهام (قیمتی که عرضه و تقاضا متعادل باشد) پایین تر از قیمت‌‌های فعلی است. در این شرایط اعلام تصنعی شاخص در اعداد بالا دردی از مشکلات اقتصادی را درمان نمی‌‌‌‌کند، بلکه اعتبار بورس را بین سرمایه‌‌‌گذاران کم می‌‌‌‌کند و ریسک بازار را افزایش می‌‌‌‌دهد. بنابراین باید در ارائه شاخص واقعی از هیچ کوششی فروگذار نکنیم. حرکت مدیریت بورس برای بازگشایی نماد فولاد مبارکه در جهت شفاف‌‌‌سازی قیمت و افزایش نقدشوندگی و افزایش کارآیی بورس بود، اما عکس‌العمل منفی منتقدان و برداشت ناآگاهانه جامعه در مورد شاخص سبب دلسردی مدیران بورس شد تا اینکه نماد سایر شرکت‌‌ها بدین‌گونه باز نشود. اگر فعالان بازار و جامعه عکس‌العمل مثبتی نسبت به این تحول داشتند، شاید مدیران دلگرم می‌‌‌‌شدند که در جهت افزایش نقدشوندگی گام بردارند همان‌طور که در طی یکسال اخیر با بازگشایی سریع نمادها، انتقال شرکت‌‌ها از تابلوی غیررسمی ‌‌‌‌به تابلوی رسمی ‌‌‌‌بورس، آیین‌نامه رفع گره معاملاتی سعی در رفع نواقص بورس داشتند. این یک وظیفه ملی است که با هوشیاری به تحولات جامعه بنگریم و احساسی برخورد نکنیم.