ترجمه: دکتر پرویز پیری

تنظیم: حافظ علی‌پور

بخش نخست

اعتماد عمومی به منصفانه بودن بازارها، کارآیی و نقدینگی را در بازار بالا می‌برد.

دستکاری بازار با استفاده از به هم زدن قیمت‌ها باعث آسیب به تمامیت بازار اوراق‌بهادار و مشتقه می‌شود که درنتیجه به فعالیت‌هایی که برای امنیت بازار اتخاذ می‌گردد، صدمه زده و اعتماد عمومی را کاهش داده و منجر به به‌وجود آوردن یک ظاهر مصنوعی از فعالیت بازار می‌گردد. بنابراین مسوولان در اقصی نقاط جهان باید ابزارهای لازم را جهت شناسایی تحقیق و تعقیب قانونی دستکاری در بازار، در اختیار داشته باشند.

هر چند شاخصه‌ها و آثار زیانبار دستکاری در بازار به خوبی شناخته شده هستند، ‌ولی انگیزه‌ها، ابزار و فرصت‌های جدید برای عملی ساختن طرح‌های دستکاری همچنان رو به پیشرفت هستند. همزمان با توسعه تکنولوژی، ارائه محصولات جدید و افزوده شدن به تعداد فعالان بازار و همچنین با توجه به رشد ادامه‌دار بازارهای مالی در جهان، خطر دستکاری‌های فرامرزی و فرابازاری افزایش می‌یابد.

به علاوه با رشد اوراق‌بهادار مشتقه، انگیزه دستکاری در دارایی‌های تحت قرارداد افزایش می‌یابد. به طور نمونه، جهت دستکاری در قیمت قرارداد مشتقه یا دیگر دارایی‌های مالی (مثلا سهام ممتاز قابل تبدیل) که با برخی از انواع آن اوراق ارتباط دارند می‌توان قیمت اوراق مذکور را دستکاری کرد. زمانی که چنین تحریفاتی صورت می‌پذیرد فعالان درگیر در معاملات مذکور با قیمت‌های دستکاری شده صدمه می‌بینند. فعالان درگیر در معاملات مذکور می‌توانند شامل شرکت‌های سهامی عام، صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری گروهی، بانک‌ها و قسمت‌های دولتی باشند.

همچنین اینترنت باعث افزایش فرصت‌ها برای دستکاری در بازار اوراق‌بهادار شده است. با توسعه و گسترش اینترنت به عنوان یک ابزار رایج جهت تبادل اطلاعات در مورد اوراق‌بهادار، ابزار مذکور مبدل به یک روش ساده و کم‌هزینه برای منتشر کردن همزمان اطلاعات غیرواقعی به گروه کثیری از مردم شده است.

اینترنت همچنین فرصت‌های نابرابری را برای انتشار اطلاعات غیرواقعی درباره یک سهم خاص با هدف تغییر قیمت آن یا حتی به وجود آوردن ظاهری ساختگی از معامله سهام مذکور فراهم می‌سازد.

وجود بازارهای به هم پیوسته و بین‌المللی، موجب افزایش فرصت‌ها برای دستکاری بازار شده و کار را برای یافتن و پیگیری دستکاری دشوار می‌سازد. ممکن است اوراق سهام عادی، اوراق مشتقه و دارایی‌های مالی دیگر در یک بازار یا کشور معامله شده و افراد دستکاری‌کننده در جای دیگری زندگی کنند.

به طور حتم، قیمت اوراق‌بهادار در یک بازار می‌تواند به قصد اثر گذاشتن بر قیمت آنها یا قیمت دارایی‌های زیرمجموعه در بازار دیگر دستکاری شود. به طور مثال، در حالتی که اوراق مشتقه معامله شده در یک کشور براساس شاخص اوراق‌بهادار مربوطه کشور خارجی باشد، محرک‌هایی جهت دستکاری در اوراق سهام تشکیل‌دهنده این شاخص وجود خواهد داشت.