رحیم کریمی

رحیم کریمی، کارشناس بازار سرمایه به وضعیت فعلی و چشم‌انداز کوتاه‌مدت پرداخت و گفت: در شرایط فعلی بورس تهران در محدوده بین 3 میلیون  و 260 هزار واحد تا 370 هزار واحد نوسان می‌کند. در نگاه بلندمدت‌تر، شاخص بورس تهران در سال جاری رشد قابل‌توجهی داشته و نسبت به سال گذشته حدود ۵۸ درصد افزایش یافته است. همچنین افزایش نرخ دلار بازار آزاد و رسیدن آن به محدوده ۱۲۰هزار تومان منجر به تاثیر دوگانه‌ای در اقتصاد کشور می‌شود، از طرفی درآمد اسمی(ریالی) شرکت‌های صادرات‌محور را افزایش داده و از طرف دیگر به هزینه واردات شرکت‌ها فشار می‌آورد. تجربه نشان داده که تحریم‌های اقتصادی در بسیاری موارد تاثیر منفی مستقیمی بر بورس نداشته و برخی مواقع با رشد شاخص همراه بوده است. در روزهای اخیر با وجود رشد هفتگی حدود 2.97درصدی شاخص، خروج نقدینگی حقیقی در پی ورود نقدینگی به صندوق‌های طلا مشاهده شد که نشان‌دهنده احتیاط سرمایه‌گذاران است.

وی به بررسی تاثیر سیاست انقباضی بانک مرکزی بر بازار سهام پرداخت: افزایش نرخ بهره به افزایش نرخ تنزیل جریان‌های نقدی آینده منجر شده و ارزش فعلی سهام را کاهش داده است. این مهم‌ترین کانال اثرگذاری مستقیم سیاست پولی بر بازار محسوب می‌شود. علاوه بر این، کمبود شدید نقدینگی در سیستم بانکی، دسترسی شرکت‌های بورسی به تسهیلات بانکی را برای تامین سرمایه در گردش بسیار دشوار کرده است. افزایش هزینه‌های مالی در نتیجه نرخ بهره بالاتر، کاهش ارزش فعلی جریان‌های نقدی خالص آینده را به دنبال داشته و بسیاری از طرح‌های توسعه‌ای را از نظر اقتصادی غیرقابل توجیه می‌نماید. همچنین، کاهش قیمت سهام در نتیجه اثر ثروت بر مصرف تقاضای کل و تولید کل را کاهش داده که این امر به نوبه خود بر درآمد و سودآوری شرکت‌های بورسی تاثیر منفی گذاشته است. نرخ بهره بالا و بازدهی جذاب اوراق بدهی دولتی، نقدینگی را از بازار سهام به سمت بازارهای با ریسک کمتر و طلا (فیزیکی و صندوق‌های طلا) هدایت کرده است. ترکیب نرخ بهره بالا، نرخ ارز بازار آزاد و قیمت‌گذاری دستوری تاثیر زیادی بر بورس داشته و ریسک سیستماتیک را در بازار افزایش داده است.

کارشناس بازار سرمایه به سایر مولفه‌های کلیدی اثرگذار بر بازار سهام اشاره کرد: نرخ تورم و سیاست پولی به عنوان سنتی‌ترین عامل اقتصادی نقش محوری در جهت‌گیری بازار سهام به عنوان پوشش تورمی دارد. همچنین در کنار این عامل کلان اقتصادی،‌ عوامل سیاسی مانند مذاکرات هسته‌ای و تحریم‌های اقتصادی بر انتظارات سرمایه‌گذاران اثر مستقیم دارند. در ادامه، کریمی به عوامل بنیادی و ساختاری در بورس پرداخت: سودآوری شرکت‌ها مهم‌ترین عامل در ارزش‌گذاری سهام است. عملکرد فصلی شرکت‌ها، نرخ رشد سود و چشم‌انداز آینده صنایع، جذابیت سهام را تعیین می‌کنند. نقدینگی بازار و حجم معاملات نیز نشان‌دهنده قدرت خریداران و فروشندگان است و ورود یا خروج نقدینگی می‌تواند روندهای قوی ایجاد کند. 

قوانین و مقررات بورسی شامل دامنه نوسان، محدودیت‌های معاملاتی و سیاست‌های خلق الساعه سازمان بورس بر رفتار بازار تاثیر می‌گذارند. در سال‌های گذشته به وضوح نقش دولت در بازار سرمایه ایران بسیار پررنگ بوده و عرضه سهام شرکت‌های دولتی و سیاست‌های حمایتی می‌تواند موج‌های صعودی ایجاد کند.

برای بازار در کوتاه‌مدت احتمالا نوسانی با تمایل صعودی محتاط انتظار می‌رود. ریسک‌های سیاسی و تنش‌های منطقه‌ای می‌تواند موجب نوسانات هیجانی شود. فرصت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های صادرات‌محور در صنایع پتروشیمی و معدنی، شرکت‌های با نسبت P/E پایین و سودآوری پایدار و صنایع با تکیه بر بازار داخلی مانند غذایی، دارویی و سیمان می‌توانند مورد توجه باشند. وی در پایان توصیه به تنوع‌بخشی سبد بین گروه‌های مختلف صنعتی، مدیریت ریسک و مدیریت ابهام با تعیین حد ضرر مشخص کرد.

امیرحسین قزوینیان

امیرحسین قزوینیان، کارشناس تحلیل بازار سرمایه گفت: بازارها طی چند ماه گذشته روند متفاوتی را دنبال کرده‌اند، بازار سهام از شهریور ماه با موج صعودی همراه بوده و توانسته از سقف تاریخی خود عبور کند. از سمت دیگر دلار و طلا در این مدت روند خنثی را دنبال کردند، سپس با توجه به انتظارات تورمی، دلار و به تبع آن طلا با رشد قیمتی همراه شدند. برای بررسی شرایط بازارها در آینده باید متغیرهای موثر بر هر بازار را تحت بررسی قرار داد. با توجه به رشد قابل‌توجه بازار سهام طی این مدت، تداوم رشد با کیفیت بازار، نیازمند بهبود متغیرهای اثرگذار بر بازار است که نرخ دلار نیما و شرایط نرخ‌بهره از مهم‌ترین عوامل به شمار می‌رود. شکاف میان دلار آزاد و دلار نیما در هفته گذشته به بالاترین سطح تاریخی خود رسیده است و سرمایه‌گذاران انتظار افزایش دلار نیما از سوی سیاستگذار را دارند. همین موضوع می‌تواند چشم‌انداز مثبتی برای بازار ایجاد کند. از سوی دیگر با توجه به سیاست بانک مرکزی در عملیات بازار باز و همچنین حجم باقی مانده اوراق دولتی، چشم‌انداز نرخ‌بهره بدون ریسک صعودی بوده و همین موضوع می‌تواند باعث ایجاد اثر منفی بر بازار سهام شود.

در بازارهای دلار و طلا با توجه به شکل‌گیری انتظارات تورمی قوی در سطح اقتصاد و به تبع آن رشد قیمت دلار، روند بازارهای دلار و طلا صعودی است. البته در خصوص بازار طلا، شرایط اونس جهانی طلا نیز اثرگذار است. موضوع مهم دیگر برای بررسی بازار دلار، افزایش شتاب رشد نقدینگی است. نقدینگی مطابق آخرین گزارش بانک مرکزی در مرداد‌ به 12 هزار و 400همت رسیده است که رشد 36.6 درصدی را نشان می‌دهد.

وی به چشم‌انداز کوتاه‌مدت پرداخت و گفت: بازار سهام با توجه به متغیرهای مورد بررسی در شرایط فعلی در سطوح نسبتا متعادلی قرار دارد و می‌تواند با روند خنثی و نزولی همراه شود. با توجه به چشم‌انداز سودآوری شرکت‌ها، می‌توان اثر افزایش دلار نیما را تا حدی در قیمت سهام منعکس شده بدانیم. از سمتی، رشد نرخ‌بهره بدون ریسک می‌تواند جذابیت بازار را کاهش دهد و اثر منفی روی بازار داشته باشد. البته خریدهای حمایتی صندوق توسعه بازار سرمایه نیز در روند بازار سهام موثر بوده و می‌تواند شرایط دیگری را رقم بزند. اما برای روند بلندمدت، در صورتی که ریسک سیاسی جدید ایجاد نشود، روند بازار صعودی بوده و می‌تواند به سطوح بالاتری برسد.

نرخ ارز و طلا تا پایان سال می‌تواند با روند صعودی همراه باشد، همچنین با افزایش شتاب رشد نقدینگی و انتظارات تورمی، روند صعودی بلندمدت این دو با شیب تند‌تری ادامه خواهد یافت. در مجموع و با توجه به موارد گفته شده، ایجاد پرتفوی متشکل از دارایی‌ها و تقسیم‌بندی آنها متناسب با ریسک‌پذیری هر فرد مهم‌ترین عامل برای بقا در شرایط ابهام است.