فرصت دوهفته‌ای «متغیرها» به بازار سهام؛
تحریک دوسویه بورس
علی محمدی/ دنیای اقتصاد
بازار سهام روز گذشته بر مدار صعودی حرکت کرد و درحالی‌که هفته گذشته کانال ۲.۸میلیون واحد را از دست داد، امروز با قدرت این کانال را پس گرفت تا از نگرانی حاکم بر فضای معاملاتی تالار شیشه‌ای کاسته شود. البته صعود شاخص در روزهای پایانی هفته گذشته تا حدودی بر انتظارات کاهشی حاکم بر بازار به‌طور موقت خط بطلان کشید. با بررسی رفتار معامله‌گران در روز شنبه می‌توان این‌طور استنباط کرد که سهامداران خرد با کمترین واهمه در سمت خرید قرار گرفتند. این مهم منجر به مانور دسته‌جمعی شاخص‌ها در این بازار شد. شواهد حاکی از آن است که عامل فشار تقاضای موثر سهامی در گام نخست به رشد ادامه‌دار دلار توافقی (نیمای سابق) بازمی‌گردد. به‌خصوص اینکه برخی پیش‌بینی‌ها از توقف رشد دلار توافقی خبر می‌داد. با این اوصاف دلار توافقی با ورود به کانال ۶۶هزار تومان نشان داد این محرک نیز به نفع بورس‌بازان در حرکت است.
چرا صعود؟
شاخص کل مجددا توانست به روند صعودی خود ادامه دهد؛ به‌طوری‌که در نخستین روز معاملاتی هفته، این نماگر مجدد به بالای محدوده دومیلیون و ۸۰۰هزار واحد تکیه زد. بدون شک صعود دماسنج اصلی بازار در سه روز معاملاتی اخیر را می‌توان یکی از بهترین اتفاق‌های ممکن برای بورس تهران در روزهای اخیر دانست. اهمیت این مساله مخصوصا آنجا روشن می‌شود که دریابیم تداوم ریزش شاخص کل چگونه رفتار معامله‌گران را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. همان‌طور که می‌دانیم، ریزش شاخص کل و به‌تبع آن ایست رشد قیمتی در نمادهای بزرگ بر کلیت بازار اثرگذار است. افزون بر آن به نظر می‌رسد برای رشد پایدار در بورس باید شاهد رشد ملایم نماگر اصلی در بورس باشیم. ضمن آنکه همزمان با این موضوع ضرورت دارد شاخص هموزن با سرعت بالاتری روند صعودی را پیگیری کند. این امر هم به افزایش اعتماد عمومی و هم افزایش ورود پول حقیقی به بازار خواهد انجامید. بنابراین وضعیت شاخص کل و اثرات آن بر روند کلی بازار سهام از منظر روانی بسیار مهم ارزیابی می‌شود.
درحالحاضر بسیاری از کارشناسان بر این باورند که با توجه به بهبود عملکرد شاخص طی روزهای گذشته و «کاهش انتظارات در بازارهای رقیب به‌خصوص دلار آزاد» همراه با «نبود اخبار منفی» به‌طور کلی انتظار می‌رود بازار سهام با اصلاح جدی مواجه نشود. در صورت تداوم رشد قیمت ارز توافقی، بازار سهام می‌تواند روزهای بهتری را نسبت به آنچه در دو هفته گذشته رخ داد شاهد باشد.
بررسی دقیق‌تر تحولات بازار سرمایه طی هفته‌های اخیر مشخص می‌کند که متغیر دلار هم به‌عنوان محرک و هم به‌عنوان سرعت‌گیر بازار سهام نقش‌آفرینی کرده است. این متغیر مهم از آن جهت تاثیر شگرفی بر بازار سرمایه دارد که به‌دلیل نوسانات تورمی این بازار، یکه‌تاز تعیین ارزش ریالی درآمد شرکت‌ها و قیمت سهام آنهاست.
ریسک‌های محتمل
همان‌طور که در گزارش‌های پیشین نیز به طور مفصل این مساله شرح داده شد، از آنجا که انتظار می‌رود حصول گفت‌وگوهای مثمرثمر در حوزه سیاست خارجی کشور (که به کاهش ریسک‌های انتظاری می‌انجامد) در کوتاهمدت میسر نباشد، همین مساله انتظارات جدیدی را در بازارها ایجاد می‌کند. برخی از سناریوها بر این موضوع تاکید می‌کنند که بازار سهام تا اول بهمن‌ماه، مصادف با آغاز به کار رسمی دونالد ترامپ، با خطر ریزش جدی مواجه نیست. علاوه بر این موضوع، نوسانات دلار در بازار آزاد می‌تواند اثر روانی در بورس ایجاد کند. این مسیر برای بورس‌بازان بسیار حائز اهمیت است. اما نوسانات کاهشی در بازار ارز طی روز شنبه نشان داد بورس در دو هفته آینده نسبت به بازارهای رقیب می‌تواند عملکرد بهتری را به نمایش بگذارد.
از طرفی یک سناریوی ناخوشایند نیز همچنان مطرح است. برخی احتمالات مبنی بر کم‌رنگ شدن حصول توافق و سناریوهای سختگیرانه از سوی ترامپ علیه ایران، با توجه به کسری بودجه سنگین دولت و نیاز شدید به نقدینگی، انتظارات تورمی جدیدی را ایجاد خواهد کرد. این موضوع با توجه به تغییر ریل سیاستگذاری‌های اقتصادی، تغییر مسیر قیمت‌ها در بورس را رقم خواهد زد.
اما درحالحاضر می‌توان بی‌خبری از آینده سیاست خارجی کشور بعد از مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، را به‌عنوان مهم‌ترین عامل معکوس در جهت انتظارات صعودی در این بازار در نظر گرفت و انتظار داشت که بازار سهام با یک شوک احتمالی و کوتاهمدت جذابیت سرمایه‌گذاری را از دست بدهد؛ به این صورت که حداقل در کوتاهمدت نمی‌توان انتظار افزایش قیمت در آن را داشت. ازاین‌رو کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند تا زمان باقیمانده تا آغاز به کار رسمی ترامپ، بورس هیچ مانعی برای ریزش و بازماندن از صعود پیش روی خود ندارد.
در همین رابطه فردین آقابزرگی معتقد است: «وضعیت متغیرهای اثرگذار بر روند قیمت سهام همگی به نفع بازار سهام است. اما موضوع مهم این است که نوسانات کاهشی روز گذشته دلار آزاد را نباید محرک منفی در جهت رشد بورس تلقی کرد. در یک ماه گذشته دلار در بازار آزاد بازدهی بیش از ۱۴درصدی را ثبت کرده است. بنابراین از دست رفتن کانال ۸۰هزار تومان در این بازار احتمالا در کوتاهمدت خواهد بود. وقتی دلار محدوده ۸۲هزار تومان را تجربه کرده، طبیعی است که وارد فاز استراحت شود. شاید سیاستگذار برخی سیاستگذاری‌ها به‌ویژه «استراتژی ارزپاشی» برای کنترل بازار ارز را در دستور کار قرار دهد، اما به هر روی اسکناس آمریکایی در ماه‌های اخیر مقاومت بسیاری برای تنزل قیمتی نشان داده است.»
به گفته این کارشناس، در روزهای آینده بازار نمادهای کوچک و متوسط داغ‌تر از شاخص‌سازها خواهد بود. در برخی روزها ممکن است خروج پول را مشاهده کنیم. در این خصوص ارزندگی بورس در روزهای آینده منجی این بازار خواهد شد. رصد رفتار شاخص‌های سهامی حاکی از آن است که بورس تا پایان سال می‌تواند حداقل ۲۰درصد دیگر بر بازدهی خود بیفزاید.
باید گفت شاخص کل بورس تهران روز گذشته در ادامه روند افزایشی خود در روزهای اخیر به سطح دومیلیون و ۸۴۹هزار واحد رسید. با توجه به حجم بالای سفارشات خرید در روز شنبه و ارزش بیش از ۳هزار میلیارد تومانی صفوف خرید، می‌توان انتظار داشت که سناریوی «تداوم سبزپوشی بورس» محقق شود. با توجه به فاصله کمتر از یک‌درصدی نماگر اصلی تالار شیشه‌ای با قله ۵د‌ی‌ماه (کانال دومیلیون و ۸۷۰هزار واحد) روز یکشنبه برای بازار سهام بسیار مهم است. بر اساس اظهارات تحلیلگران، ریسک‌پذیرترها که در شرایط فعلی اقدام به خرید سهام می‌کنند، می‌توانند بزرگ‌ترین برنده بورس در ماه‌های آینده باشند.
