شرایط بازگشت به مدار صعودی بررسی شد
ایستگاه بزرگان
علی محمدی / دنیای اقتصاد
در روز گذشته سرانجام ترمز همه شاخص‌های سهامی به طور جدی کشیده شد. اما با نگاهی به روند دو شاخص اصلی این بازار می‌توان دریافت که شاخص هموزن در وضعیت بهتری به سر می‌برد. در سه روز ابتدای هفته، دماسنج اصلی بورس ۴درصد از ارتفاع خود را از دست داده، اما شاخص هموزن در همین سه روز ۰.۲۸درصد کاهش یافته است. به این ترتیب معاملات دیروز بازار سهام با ریزش بیش از ۴۲هزار واحدی (معادل ۱.۵۴درصد) شاخص کل و افت این نماگر به سطح دومیلیون و ۷۳۴هزار واحد به پایان رسید.
ضمن آنکه پیش‌بینی می‌شود نزدیک شدن به زمان حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید (اول بهمن‌ماه) نیز منجر به احتیاط سهامداران شود. این مهم می‌تواند شرایطی را رقم بزند که در نهایت شاخص سهام را به سطوح پایین‌تر سوق دهد. در مقابل تحرکاتی که قرار بود در برخی صنایع (جامانده‌ها از رونق اخیر بورس) مشاهده شود به تاخیر افتاد. البته در این میان عواملی وجود دارند که باید درباره تحقق این جابه‌جایی و آینده صنایع مزبور در نظر گرفت.
دوراهی سهامداران
قرار گرفتن بازار سهام در دالان استراحت و اصلاح و از دست رفتن کانال مهم ۲.۸میلیون‌واحدی سبب شده بار دیگر گمانه‌‌‌زنی‌ها از وضعیت بورس در صدر گفت‌وگوی فعالان این بازار قرار گیرد. در این میان برخی از اصلاح موقت و بازگشت سریع قیمت‌ها به مدار صعودی بعد از استراحتی کوتاه‌مدت سخن می‌‌‌گویند و برخی دیگر با ارائه استدلال‌‌‌های تکنیکال، سناریوی مذکور را باطل می‌دانند.
اما شاید درست‌‌‌ترین تحلیل در وضعیت کنونی که از سوی کارشناسان بازار سهام نیز بارها تکرار شده، این باشد که در صورت تغییر روند سیاستگذاری‌ها، مجددا برای مقطع طولانی شاهد اصلاح بازار و در نتیجه عدم رشد قیمت سهام باشیم. البته این موضوع در میان‌‌‌مدت و بلندمدت با توجه به شرایط جدید مناسبات بین‌المللی کشور بعد از حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید و سناریوهای سختگیرانه علیه ایران می‌تواند باز هم وضعیتی ریزشی را برای بازار سهام رقم بزند؛ شرایطی که در صورت تشدید تحریم‌ها جهش قیمت‌ها را خنثی می‌کند و طبیعتا زیانی چندجانبه به اقتصاد، بورس، سهامداران و بنگاههای بورسی تحمیل خواهد کرد.
در روزهای اخیر، قیمت دلار وارد کانال ۸۰هزار تومان شده و در عمل می‌بینیم که سیاستگذار توان چندانی برای مدیریت این بازار ندارد. همین امر سبب می‌شود با تشدید انتظارات تورمی، سود شرکت‌ها به سبب کاهش مقدار فروش نتواند آن‌طور که باید خود را با افت ارزش پول ملی تطبیق بدهد. از طرفی در شرایطی که دولت کسری بودجه بالایی دارد، اضافه شدن تحریم‌های بیشتر راه را برای رشد نرخ ارز و انتظارات تورمی باز می‌کند.
حرکت تدریجی به سمت تعادل
تجربه نشان می‌دهد بنگاههای اقتصادی در رویارویی با چنین شرایطی، دچار افزایش هزینه‌های مالی و کاهش سودآوری می‌شوند. این مساله می‌تواند یک گام فراتر رود و بحران نبود سرمایه در گردش لازم، تولید آنها را با چالش جدی مواجه کند. حال پرسش مهمی مطرح می‌شود.
با توجه به وضعیت متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام، «شانس بورس برای صعود دوباره» چگونه ارزیابی می‌شود؟ در همین رابطه فردین آقابزرگی با اشاره به نوسان نرخ دلار در بازار آزاد و نقش این متغیر اثرگذار بر رفتار بورس تهران اظهار کرد: روند صعودی دلار آزاد در حالی ادامه دارد که همه بازارها تحت‌تاثیر نوسانات اسکناس آمریکایی قرار دارند. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد شاخص کل بورس از محدوده یک‌میلیون و ۹۷۰هزار واحدی تجربه‌شده در دوم آبان، تاکنون رشد ۳۷درصدی را به ثبت رسانده که بازدهی مطلوبی محسوب می‌شود. این وضعیت حتی سبب شد توجه سرمایه‌گذاران به سمت بازار سهام جلب شود. این موضوع را می‌توان در افزایش ثبت‌نام سهامداران در سامانه سجام در فصل پاییز نیز مشاهده کرد که در مقایسه با فصل تابستان در بخش ثبت‌نام با رشد ۱۰۴درصدی و در بخش احراز هویت با رشد ۸۵درصدی همراه بوده است. بنابراین نزول سه‌روزه اخیر شاخص کل را در مرحله نخست باید به استراحت کوتاه‌مدت بازار نسبت داد. کما اینکه بورس‌بازان در انتظار استراحت این بازار در هفته نخست زمستان بودند، اما نماگر اصلی بازار سرمایه در هفته گذشته نمایش خیره‌کننده‌ای را نشان داد و با قدرت وارد کانال دومیلیون و ۸۰۰هزار واحد شد.
به گفته این کارشناس، اکنون بازار سهام متاثر از افت دسته‌جمعی بزرگان تالار شیشه‌ای قرار دارد. در معاملات روز گذشته همین اتفاق رخ داد و بعد از توقف نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز، سایر گروه‌ها نیز سرخ‌پوش شدند. به این ترتیب همان‌طور که مشاهده کردیم، عایدی بورس تهران در سه روز ابتدای هفته، عقبگرد ۴درصدی شاخص کل، همراه با خروج پول بیش از ۴همتی حقیقی‌ها از گردونه داد‌وستدهای سهامی بوده است. اما این موضوع به منزله تداوم روند نزولی نخواهد بود.
آقابزرگی معتقد است: بورس در جست‌وجوی تعادل است. به گفته او، بازار سرمایه در قیاس با رقبایش، وضعیت باثباتی را می‌گذراند. افزون بر آن، حمایت سیاستگذار را نیز با خود به یدک می‌کشد. قبل از «نزول سه‌روزه بورس در هفته دوم زمستان» سهامداران خرد درگیر چرایی عقب‌نشینی سهام کوچک بودند. اما اکنون به‌صراحت می‌توان دریافت که سناریوی ریزش در این مقطع محلی از اعراب ندارد و شاخص هموزن عقب‌نشینی خود را جبران خواهد کرد.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه «حتی با وجود ریسک حضور ترامپ برای بازارها، به نظر می‌رسد ریسک مذکور در کوتاه‌مدت اثرات جدی به دنبال نخواهد داشت»، توضیح داد: البته در صورت سختگیری‌های ایالات متحده علیه ایران در بازه بلندمدت سودآوری بنگاههای بورسی خدشه‌دار خواهد شد. اما آنچه اکنون حائز اهمیت است این است که بازار سهام به دنبال متعادل شدن است و شاخص کل به‌زودی به روند هفته‌های گذشته باز خواهد گشت. در شرایط کنونی محتمل‌ترین سناریو «فتح قله ۳میلیون‌واحدی» تا پایان سال است.
