میلیاردها پوندی که می‌تواند بورس لندن را متحول کند
چرا بریتانیایی‌‌‌‌‌‌‌‌ها سهامگریز هستند؟
لوک استیونس، شهروند ساسکس، بیش از ۱۰سال پسانداز خود را به‌صورت دارایی نقد نگه می‌داشت، اما او اخیرا تصمیم گرفته که به‌تدریج در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کند. تا پیش از این، او ترجیح می‌داد تا برای پوشش هزینه‌ها در دوره تورم بالا، به پول خود دسترسی آسانی داشته‌باشد. از طرف دیگر، او سود خوبی از حساب‌های پسانداز خود دریافت می‌کرد و عاقلانه بود که نقدینگی را در بورس پارک نکند، اما وقتی در تابستان نرخ بهره کاهش‌یافت، استیونس تصمیم گرفت حدود ۵هزار پوند در صندوق‌های قابل‌‌‌‌‌‌‌‌معامله طلا سرمایه‌گذاری کند. او می‌گوید، وقتی نرخ بهره کاهشی می‌شود، احتمال اینکه پول خود را وارد بازارهای مالی کند، بیشتر می‌شود. بسیاری از بریتانیایی‌‌‌‌‌‌‌‌ها مانند استیونس پول نقدی معادل بیش از ۶ ماه حقوق خود را در اختیار دارند. براساس داده‌های بانک بارکلیز، اشخاص در بریتانیا بیش از ۴۳۰میلیارد پوند پسانداز نقد دارند که می‌توانند از آن برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
این حجم عظیم پسانداز نمایانگر فرهنگ مردم بریتانیا است که پول نقد را به سرمایه‌گذاری در بازار سهام ترجیح می‌دهند؛ این در حالی است که مثلا اگر فردی ۱۰سال پیش هزار پوند در صندوق شاخصی iShares ۱۰۰ سرمایه‌گذاری می‌کرد، ارزش کنونی دارایی‌‌‌‌‌‌‌‌اش ۱۸۵۱ پوند بود و اگر پول خود را در «حساب پسانداز فردی» (ISA) با سود ثابت نگهداری می‌کرد، سرمایه فعلی‌‌‌‌‌‌‌‌اش ۱۱۳۷ پوند بود. بر اساس داده‌های «مرجع راهبرد امور مالی انگلستان» (FCA)، ۸.۶میلیون بریتانیایی بیش از ۱۰هزار پوند پول نقد دارند و نیمی از آنها مستعد بهره‌‌‌‌‌‌‌‌گیری از مزایایی سرمایه‌گذاری هستند. همچنین ۳میلیون نفر بیش از ۲۰هزار پوند در حساب‌های پسانداز فردی (ISA) با سود ثابت دارند، اما هیچ پولی در حساب‌های پسانداز فردی مبتنی بر سهام ندارند. سوال اینجاست که چرا بسیاری از بریتانیایی‌‌‌‌‌‌‌‌ها تمایل به نگهداری دارایی‌های نقد دارند؟
تحلیلگران به فضای نرخ بهره در سال‌های اخیر اشاره می‌کنند. استیونس می‌گوید هنوز بخش زیادی از نقدینگی‌‌‌‌‌‌‌‌اش در حساب ISA با سود ۵درصد که نرخ مناسبی محسوب می‌شود، قرار دارد. اشخاص ممکن است برای یک دوره کوتاه مبلغ قابل‌توجهی از سرمایه خود را به‌صورت نقد نگه دارند؛ مثلا وقتی قصد خرید خودرو یا مسکن دارند. برخی نیز سطح نقدینگی خود را در شرایط اضطراری مانند بیماری یا بیکاری بالا می‌برند. بخشی دیگر از افراد ممکن است انتظار داشته باشند که روند قیمت سهام نزولی شود یا سیاست‌های آتی دولت به ضرر سرمایه‌گذاری‌های پرریسک باشد (مانند احتمال افزایش مالیات برعایدی سرمایه در بودجه‌آتی دولت).
به گفته اندرو هگر، موسس پلتفرم مالی مانی‌کامز، «حتی با اینکه ثابت شده‌است که در بلندمدت بازده سرمایه‌گذاری (در بازارهای مالی) از بازده دارایی‌های نقد بیشتر است، اما حضور در این بازارها ریسکی دارد که بسیاری از مردم حاضر به پذیرش آن نیستند.» عوامل دیگری نیز در عدم‌تمایل اشخاص به سرمایه‌گذاری نقش دارند. مطالعات نشان می‌دهد دانش ناکافی، پیچیدگی سازوکارها، ترس از دست‌دادن سرمایه، هراس از نوسانات بازار و عدم‌اعتمادبه‌نفس برای چینش سبد سرمایه‌گذاری از جمله دلایلی هستند که اشخاص را از بازارهای مالی گریزان می‌کنند. تحلیلگران مالی هشدار می‌دهند که دارایی‌های نقد ممکن است آن «پناهگاه امنی» که بسیاری از مردم گمان می‌کنند، نباشند و مهم است که مردم نسبت به «اثر فرساینده» تورم بر دارایی‌های نقد آگاهی پیدا کنند.
راه‌‌‌‌‌‌‌‌حل چیست؟
اکنون این پرسش مطرح می‌شود که راه‌‌‌‌‌‌‌‌حل برای کسانی که دانش یا اعتمادبه‌نفس لازم برای ورود به بازارهای مالی را ندارند، چیست؟ برای بسیاری از مردم، هزینه استفاده از خدمات تخصصی مشاوره مالی بالا است. همچنین مشاوران مالی معتقدند که هزینه ارائه خدمات مشاوره به اشخاصی که سبد سرمایه کوچکی دارند، صرفه اقتصادی ندارد. سازمان FCA در حال طراحی برنامه‌هایی است که از طریق آن شرکت‌های مشاوره بتوانند به‌جای خدمات تمام‌‌‌‌‌‌‌‌عیار مشاوره مالی (که مبتنی بر ارزیابی دقیق وضعیت مالی مشتری است)، دستورالعمل‌های راهنما برای جامعه هدف علاقه‌‌‌‌‌‌‌‌مند به سرمایه‌گذاری تهیه کنند. این دستورالعمل‌های راهنما شامل «حمایت هدفمند» می‌شود و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد که محصولات و استراتژی‌هایی را با توجه به نیازهای جامعه هدف (و نه شرایط ویژه اشخاص) معرفی کنند.
در عین‌حال، بی‌‌‌‌‌‌‌‌علاقگی بریتانیایی‌‌‌‌‌‌‌‌ها به بورس از هنجارهای اجتماعی و فرهنگی این کشور نیز ناشی می‌شود. نسبت کسانی که در انگلستان در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند به کل جمعیت حدود ۲۳درصد است؛ درحالی‌که این نسبت در ایالات‌متحده ۶۱درصد است. یکی از دلایل آن است که سیستم آموزشی، درمانی و بازنشستگی کمتر حمایتی در آمریکا، اشخاص را به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی تشویق می‌کند. به گفته یکی از مدیران شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری فیدیلتی اینترنشنال، یکی دیگر از مسائل، بازار سهام بی‌‌‌‌‌‌‌‌رمق بریتانیا است که سال‌ها است عملکرد مطلوبی در مقایسه با سایر بورس‌های مطرح جهان، از جمله آمریکا نداشته‌است. عوامل زیادی برای توضیح این عملکرد ضعیف مطرح می‌شود. برای نمونه، یکی از دلایل آن است که اقتصاد قدیمی بریتانیا شاهد رشدی مبتنی بر توسعه فناوری مانند آنچه در آمریکا و چین دیده می‌شود، نبوده‌است.
دولت برای تشویق سرمایه‌گذاری توسط اشخاص در حال بررسی ابتکاراتی از جمله بازسازی کامل حساب‌های پسانداز فردی رایج در بریتانیا است. متولیان پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری در بریتانیا خواستار تسهیل سازوکارهای پیچیده حاکم بر حساب‌های پسانداز ISA هستند تا پول بیشتری به سمت این ابزارهای سرمایه‌گذاری معاف از مالیات هدایت شود. یکی از پیشنهادات آن است که محصولی مبتنی بر مکانیزم ISA طراحی شود که امکان جابه‌‌‌‌‌‌‌‌جایی آسان پول میان دارایی‌های نقدی و سهام را برای مشتریان فراهم سازد.
