چرا بورس اقبال عمومی را به رمز ارز باخت؟
چنانچه بخواهیم این مساله را در کشور خودمان با توجه به رویکردی که جامعه نسبت به آنها داشته بررسی کنیم، باید گفت در حال‌حاضر با افرادی در کشور مواجهیم که از نظر فنی، معاملات و شناخت این بازار به مهارت خاصی دست پیدا کرده‌اند وتعداد آنها روزبه‌روز در حال افزایش است و این یعنی جامعه‌ای که در حال گسترش است. این مساله می‌تواند آسیب‌ها و مزیت‌هایی داشته‌باشد، مزیت آن می‌تواند به‌عنوان آشنایی با یک بازار نوپا در سطح جهانی باشد و ما در این موضوع کشوری هستیم که ظرفیت‌های بالایی در بخش مردمی داریم و بر اساس آنچه مشخص است آگاهی مردم نسبت به این مساله افزایش پیدا کرده اما آسیب‌هایی که می‌تواند داشته‌باشد به اقتصاد ما بستگی دارد.
به دلیل شرایط خاص و تحریمی که ایران با آن دست‌به‌گریبان است یا حتی می‌توان گفت نبود پروژه‌هایی که در داخل کشور ما تعریف‌شده باشد (هیچ‌کدام از این پروژه‌های بزرگ از داخل کشور ما طرح‌ریزی نشده و این رمزارزها اکثرا ناشرانی دارند که در خارج از مرزها هستند.) کارکردن کاربران ایرانی می‌تواند در صورت عدم‌همراهی و برنامه‌ریزی از سوی سیاستگذار حتی به خروج ارز از کشور هم منتهی شود و این مساله واقعیتی غیرقابل کتمان است اما در مواردی هم می‌تواند به ارزآوری منتهی شود که این مساله بسته به عملکرد و تدبیر سیاستگذار است.
در هفته‌های گذشته و پس از انتشار یک بازی بر بستر تلگرام (کوینی که تحت‌عنوان نات‌کوین در جامعه شناخته شد و رواج پیدا کرد) با توجه به سودآوری که برای استخراج‌کنندگان خود که خیلی از آنها تحت‌عنوان یک بازی با آن رفتار می‌کردند، داشت و توانست درآمدزایی خوبی داشته‌باشد، این مساله توجهات را به این حوزه جلب کرد و این موضوع باعث شد تا بازی‌های مشابه نیز در جامعه رونق پیدا کند و فارغ از انگیزه‌های درآمدزایی به یک مساله اجتماعی هم تبدیل شده که قطعا نهادهای مربوطه و جامعه‌شناسان باید در مورد آن بررسی‌های کافی را داشته باشند.
فارغ از این قضایا وقتی یک مساله‌ای در جامعه پایه اقتصادی پیدا می‌کند، باید تاثیرات آن بر بازارهای موازی سنجیده شود و یکی از این بازارهای موازی بازار سرمایه است که نگاه به‌عملکرد چهارساله آن نشان‌دهنده عدم‌اطمینان و اعتمادزدایی است که نسبت به این بازار به دلیل عملکردی که نهاد ناظر یا مسوولان داشتند، شده و ما شاهد خروج نقدینگی از بازار سرمایه بودیم. بازار سرمایه مکانی است که سیاستگذار به‌راحتی می‌تواند در آن دخالت کند، برعکس بازار رمزارزها که یک بازار غیرمتمرکز است و دولت‌ها و سیاستگذار عملا نمی‌توانند دخالت چندانی در آن داشته باشند. قاعدتا پول هم از جایی‌که زیر دستور باشد یا ریسک‌های خاصی در انتظار آن باشد، فرار می‌کند و در کشورمان می‌بینیم که با توجه به دریافت نام کاربری‌هایی که از صرافی‌های رمزارز می‌شود اقبال جامعه به آن بازار بیشتر شده و این در حالی است که بازار سرمایه با خروج نقدینگی کاهش فعالان خود مواجه است و کدهای فعالی که معاملات روزانه دارند، کاهش محسوسی داشته‌اند.
بنابراین اگر بخواهیم یک بررسی از عملکرد بازار و اقبال عمومی جامعه ایرانی داشته باشیم بازار رمزارز توانسته اقبال عمومی را به‌دست بیاورد و بازار سرمایه در این وادی ناکام مانده و فعالان خود را فراری داده‌است که اگر این موضوع ادامه یابد ما با یک مشکل اساسی مواجه خواهیم بود، یعنی تامین مالی که شرکت‌ها از طریق بورس ودر واقع از طریق مردم برای رونق تولید و توسعه زیرساخت‌ها انجام می‌دهند با مشکل اساسی مواجه خواهد شد. در شرایطی که تامین مالی از بانک‌ها با نرخ سود و بهره‌های بالایی صورت می‌گیرد این مساله که تامین مالی در بازار سرمایه هم با مشکل وعدم‌اقبال عمومی سهامداران مواجه‌شده، می‌تواند تعمیق یابد و برای شرکت‌های تولیدی یک مشکل بزرگ ایجاد کند؛ چراکه سرمایه‌ها ترجیح می‌دهند به سمت بازار رمزارزی که عملا تحت‌کنترل دولت نبوده، یک پدیده جهانی و یک بازار غیرمتمرکز است بروند که این موضوع برای اقتصاد کشور ما و حتی در بعد جهانی برای اقتصاد سایر کشورهای دنیا می‌تواند آسیب‌زا باشد.
مساله جدیدی که به آن وارد شدیم بازی‌هایی است که رمزارز استخراجی آن تحت‌عنوان میم‌کوین‌ها شناخته می‌شود. استخراج رمزارز روش‌های مختلفی دارد، یکی از روش‌های AIRDROPها، انجام و تایید تراکنش‌هاست و یکی دیگر از حالت‌ها استخراج است. در شرایطی که الان می‌بینیم پدیده‌هایی مثل همستر و... رونق گرفته به‌نوعی شبه بخت‌آزمایی و امتحان شانس هم شده ولی اینکه این راه یکی از راه‌های استخراج رمزارز هم هست، غیرقابل‌انکار است و اینکه این مساله تا چه حدی رونق پیدا می‌کند و می‌تواند چه اثراتی در آینده داشته‌باشد؛ موضوعی است که باید بررسی جامعی درخصوص آن انجام شود. در عین‌حال باید دقت داشته باشیم که تلگرام بستری است که در برخی از کشورها مانند آسیا و اروپای‌شرقی گسترش پیدا کرده و انجام این کار (استخراج) نیازمند این است که فردی که تب را فشار می‌دهد، زمان صرف کند، یعنی باید درنظر گرفت که هزینه فرصت زمان است، حال اینکه در نهایت درآمد فرد از این محل چقدر خواهد بود و آیا هزینه فرصت برای فرد جذاب خواهد بود یا نه، عاملی است که در آینده مشخص می‌شود و مشخص‌شدن این موضوع تعیین می‌کند که آیا این بازی‌ها یا این نحوه استخراج رمزارز ادامه و گسترش می‌یابد یا نه، اما قطعا وضعیت اقتصادی کشور هم در اقبال نسبت به این بازی‌ها بی‌تاثیر نبوده‌است.
