سندروم نتیجه فوری؛ یکی از خطاهای رفتاری رایج در بورس
تداوم بلاتکلیفی بورس
صبا طاهریان/ دنیای اقتصاد
ساعات ابتدایی معاملات با رشد نماگرهای سهامی پیگیری شد و توام با فشار تقاضا بود، اما هرچه که از شروع معاملات سپری شد، فروشندگان ابتکار عمل را در دست گرفتند و موجبات عقب‌نشینی شاخص‌های سهامی از قله را فراهم‌کردند. در جریان معاملات روز گذشته بورس تهران، شاخص‌کل بورس با رشد ۰.۳۹درصدی همراه شد و در سطح ۲میلیون و ۹۴هزار‌واحدی آرام گرفت. فشار عرضه در نمادهای کوچک بازار سبب شد تا شاخص هموزن با افت ۰.۰۹درصدی همراه شود. در فرابورس نیز شاخص‌کل این بازار با رشد ۰.۰۳درصدی در سطح ۲۲هزار و ۷۰۲واحدی به‌کار خود خاتمه داد.
بازار از دریچه آمار
دادوستد‌های روز گذشته بورس تهران توام با خروج ۱۸۰میلیارد‌تومان پول حقیقی بود. ارزش معاملات خرد بازار سهام که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، رقم ۲هزار و ۳۸۱میلیارد‌تومان را ثبت کرد. معاملات صندوق‌های اهرمی نیز در روز گذشته با افت قیمتی این صندوق‌ها همراه شد. دلار نیز در روز گذشته در کانال ۵۸هزار‌تومان به نوسان خود ادامه داد.
سندروم نتیجه فوری
قهر و غضب حقیقی‌‌‌‌‌ها و معامله‌گران خرد با بازار سهام نیز جزو اتفاقات قابل‌توجه ثبت‌شده در این ماه‌ها بوده‌است. از ابتدای سال تا پایان روز معاملاتی گذشته، بازار شاهد تغییر مالکیت ۸هزار و ۶۷۹میلیارد‌تومانی به نفع پرتفوی حقوقی‌‌‌‌‌ها بوده‌است.
به‌نظر می‌رسد که اعتماد بلندمدت به روند بورس تهران، همچنان حلقه مفقوده بازار است و سرمایه‌گذاران بورس تهران همچنان نسبت به تصمیمات لحظه‌‌‌‌‌ای و یک بام و دو هوای سیاستگذار بدبین هستند و با کمترین تکانه قیمتی، به‌سرعت راه خروج از تالار شیشه‌ای را در پیش می‌گیرند؛ در واقع خطای استراتژیک سیاستگذار در اعتمادبخشی به فضای بازار سهام موجب‌شده تا گروهی از مردم عادی به‌جای سرمایه‌گذاری به‌دنبال سفته‌‌‌‌‌بازی باشند و در قالب سفرهای کوتاه‌مدت، مهمان بازارهای مختلف دارایی باشند.
گاهی معاملات بازار آزاد ارز را با التهاب مواجه می‌‌‌‌‌سازند. در مواقعی شعله‌‌‌‌‌های آتش تقاضای آنها گریبان بازار سکه و طلا را می‌گیرد، روزهایی رهسپار بازار مسکن می‌شوند و قیمت‌های خرید خانه را به سطوح دست‌‌‌‌‌نیافتنی‌‌‌‌‌تری می‌‌‌‌‌رسانند، گاهی اوقات بازار خودرو را در مرکز توجهات خود قرار می‌دهند و نهایتا در زمان‌هایی که پتانسیل و ظرفیت رشد را در بازار سهام احساس می‌کنند، روانه این بازار می‌شوند و به دلیل عدم‌اعتماد به جریان این بازار و نگاه سفته‌‌‌‌‌بازانه و کوتاه‌مدت به معاملات سهام، با کوچک‌ترین نشانه‌های پایان روند صعودی، عطای بازار سهام را به لقای آن می‌‌‌‌‌بخشند و موجب کاهش ارتفاع نماگرهای سهامی می‌شوند، پس می‌توان در مقام جمع‌بندی چنین استنباط کرد که به‌رغم کلیه معضلاتی که نگاه کوتاه‌مدتی به مسائل مختلف در زندگی برای مردم ایران فراهم کرده‌است، متاسفانه نگاه به مقوله سرمایه‌گذاری در ایران نیز گرفتار آفت و سندروم خطرناک کسب نتیجه فوری شده‌است.
رویای یک‌شبه پولدار‌شدن درست به‌مثابه تبلیغات پرطمطراق و وسوسه‌انگیزی مثل موفقیت نامحدود در ۲۰ روز، چاقی و لاغری در سه روز، با شغل دوم و در کمتر از یک ساعت در روز‌میلیاردر شوید، یادگیری ۱۰زبان در ۱۰روز، ترک اعتیاد فوری در ۲ ماه، با ۶۸ثانیه تمرکز به آرزوهای خود برسید و... در قالب سندروم نتیجه‌فوری گریبان جامعه ما را گرفته‌است.
آنقدر گرفتار جنون سرعت و یک‌شبه ره صد‌ساله رفتن برای رسیدن به خواسته‌‌‌‌‌هایمان شده‌‌‌‌‌ایم که دوست داریم همه این تبلیغات عجیب را یکجا باور کنیم و با اینکه می‌دانیم با تکیه بر شواهد و داده‌های تاریخی بازار سهام در بلندمدت بهترین بازار به لحاظ سرمایه‌گذاری بوده‌است، اما همچنان به تفکرات مارکوپولویی و مهاجرت و کوچ از یک بازار به بازار دیگر علاقه‌‌‌‌‌مند هستیم، در حالی‌که می‌دانیم بازار سهام بهترین بازار به لحاظ ثبت بازدهی در بلندمدت است؛ در واقع برای جلوگیری از چنین خطاهای رفتاری در عملکرد سرمایه‌گذاری افراد توصیه می‌شود که افراد سبد دارایی از کلاس‌های مختلف دارایی برای خود تشکیل دهند تا در مواقعی که یک بازار با رشد مواجه می‌شود، به‌یک‌باره همه سرمایه خود را از بازاری خاص به مقصد بازاری که با رشد همراه شده، منتقل نکنند تا به بهترین نحو از رشدهای قیمتی در بازارهای مختلف بهره‌مند شوند.
