آیا فضای تردید از بازار سهام رخت برمی‌بندد؟
مسیریابی بورس در خرداد
علی محمدی / دنیای اقتصاد
میانـــــگین ارزش روزانه معاملات خــــــرد نتوانــــست از سطح ۳هزار میلیارد تومان فراتر برود که در نوع خود می‌تواند ناامیدکننده باشد. فشار فروش از سوی معاملهگران بورس تهران درحالی ادامه دارد که تحلیلگران بازار سرمایه دلایل متعددی را در به وجود آمدن این وضعیت عنوان می‌کنند. برخی از تحلیل‌ها افت شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سهام در روزهای گذشته را نشانه تداوم بازگشت قیمت‌ها به مدار نزولی عنوان می‌کنند. انحراف شاخص از مسیر صعودی ابتدای سال و قرارگرفتن در دومینوی ریزش قیمت‌ها مجددا بر نگرانی اهالی بازار افزوده است.
استمرار این شرایط و بدتر از آن غیر‌قابل پیش‌بینی بودن چشم‌انداز قیمتی در بازار سهام این نکته را مطرح می‌کند که این وضعیت تا کجا می‌تواند ادامه داشته باشد و چه عواملی در ایجاد ریسک‌های بیشتر موثرند. به این ترتیب می‌توان گفت بازار سهام تا اینجا یکی از بدترین‌های خود را به نمایش گذاشته است.
شاخص هموزن نیز همانند نماگر اصلی بازار در سراشیبی سقوط قرار گرفت و تا مرز ۴درصد افول را ثبت کرد. تداوم این روند طبیعتا معاملهگران را وارد فاز فرسایشی توام با رویکردی محتاطانه‌تر خواهد کرد. کاهش حجم و ارزش معاملات توام با مخابره سیگنال منفی از انتظارات تورمی یکی از دلایلی است که کارشناسان بازار سرمایه در خصوص چرایی افت قیمت سهام در دومین ماه سال مطرح می‌کنند. برخی از فعالان بازار سهام بر این باورند که نوسانات کاهشی نرخ دلار نسبت به ماه قبل بیشتر شده است. این موضوع سبب شده اهالی دست به ماشه بورس آماده‌تر از قبل در صف فروش قرار بگیرند.
برخی از بورس‌بازان بر این باورند که افت نرخ دلار از منظر روانی نیز می‌تواند صنایع بورسی را تحت‌تاثیر منفی قرار دهد و بر کلیت بازار اثرگذار باشد. بنابراین عدم تقاضای خرید در هفته‌های اخیر می‌تواند همسو با سایر نااطمینانی‌ها، از این موضوع نشات گرفته باشد. بازار سهام روزهای منفی را می‌گذراند. با توجه به اینکه جریان معاملاتی اردیبشهت‌ماه به سمت حقوقی‌‌‌های بازار بوده است، کارشناسان بورسی وضعیت مبهمی را در خرداد متصور هستند. همه بازارها در وضعیت مبهمی قرار دارند. آن‌طور که به نظر می‌رسد شرایط جدید سیاسی کشور و برخی احتمالات نسبت به تغییر کابینه می‌تواند سناریوهای جدیدی را روی میز بازارها بگذارد. بر پیچیدگی‌های این وضعیت زمانی افزوده خواهد شد که نتوان وضعیت قابل پیش‌بینی را درخصوص قیمت دلار به تصویر کشید.
در روزهای آخر اردیبهشت گروهی از فعالان بازار با توجه به ارزندگی بورس معتقد بودند خرداد می‌تواند جذاب‌تر از اردیبهشت پیش رود. اما در حال حاضر مشخص نیست این سناریو بتواند رنگ واقعیت به خود بگیرد. بازار سهام هفته‌هاست که درگیر عدم‌قطعیت در موضوعات مختلف سیاسی و مباحث اقتصاد کلان است. قدر مسلم در چنین فضای غبارآلودی که همه بازارهای دارایی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، آیا انتظار رونق بورس تهران انتظاری نابجاست؟ قرار گرفتن در یک و بام دو هوای ریسک‌ها و دریافت گزارش‌های ضعیفی از عملکرد فصل زمستان صنایع بورسی بر اما‌و‌اگرهای داد‌و‌ستدهای سهامی خواهد افزود. در همین رابطه احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه، اظهار کرد: در روزهای گذشته نرخ سود اوراق اخزا که تا ۳۷هزار تومان رشد را تجربه کرده است و حواشی مربوط به آن مباحث زیادی را در بازار سهام ایجاد کرد و عایدی منفی برای بازار رقم زد.
اکنون نیز باید دید معاملات بازار از چه زمانی آغاز می‌شود؟ به نظر می‌رسد ریسک‌های قبل همچنان به قوت خود باقی است. با توجه به جایگاه محمد مخبر در مقام مدیریت قوه مجریه، احتمالا تغییراتی در تدابیر اقتصادی دولت روی نخواهد داد. بنابراین بعید است ریسک جدیدی به بازار اضافه شود. در‌حال‌حاضر بورس با ابهامات فراوانی مواجه است و در صورتی که ابهامات تداوم یابد، در خردادماه بورس مجددا با مخاطرات بسیاری همراه خواهد بود. در بازار موازی نیز نشانه‌هایی از ورود به مدار رکودی قابل‌مشاهده است. این مساله به نوبه خود بورس را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در‌عین‌حال وضعیت بازار سهام در سومین ماه سال می‌تواند متفاوت‌تر از وضعیت کنونی باشد. البته به شرطی که تغییراتی در سیاستگذاری‌های داخلی نسبت به نرخ بهره و قیمت دلار نیما شاهد باشیم؛ در این صورت امکان خروج نسبی از رکود وجود دارد.
به گفته این کارشناس، کماکان دو موضوع نرخ دلار نیما و نرخ بهره از ریسک‌های جدی بازار سرمایه هستند. از سوی دیگر با عنایت به اینکه گزارش فصل زمستان پالایشی‌ها از کاهش حاشیه سود این گروه خبر می‌دهد، انگیزه جدی برای ورود پول به بازار سهام وجود ندارد. مضاف بر این هنوز مشخص نیست چه سرنوشتی در انتظار نرخ اخزا قرار دارد. آیا نرخ اخزا در محدوده فعلی متوقف می‌شود؟ آیا ممکن است نرخ مذکور، سطوح بالاتری را به خود ببیند؟ این روند ابهام‌آمیز بر تردیدهای سهامداران افزوده است و باعث می‌شود احتیاط بیشتری بر فضای معاملات غلبه کند. در این خصوص بانک مرکزی نیز مواضع جدیدی را اعلام نکرده است. نرخ اوراق بدهی اثرات محسوسی بر بازار سرمایه دارد و نمی‌توان از این واقعیت به‌سادگی عبور کرد. برخی گمانه‌زنی‌ها در خصوص افزایش نرخ اخزا تا ۴۰درصد وجود دارد. در صورت اجرایی شدن، پولی وارد بازار سهام نخواهد شد.
او در پایان با اشاره به وضعیت رکودی بورس گفت: بهتر است معاملات بورس سه روز تعطیل شود تا تحت‌تاثیر بازارهای موازی، ارتفاعات قیمتی بیشتری را از دست ندهد. دور جدید پیش‌بینی تحلیلگران از روند بازار سهام نشان می‌دهد انتظارات از روند آتی معاملات این بازار همچنان نوسانی و رکودی است و حتی خوش‌بینانه‌ترین سناریوهای پیش رو همچنان از ادامه نزول شاخص کل بورس حکایت می‌کنند. برآورد کارشناسان حاکی از آن است بورس تهران به رغم ارزندگی، مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاری معرفی نمی‌کند. عموما در روزهای رکودی، بورس شاهد حضور بازیگران تازه‌وارد نیز نخواهد بود. این موضوع انتظار کسب بازدهی‌های قابل‌توجه در کوتاه‌ترین زمان را ناممکن می‌کند. نقش‌‌آفرینی این دسته از معاملهگران معمولا به‌عنوان یکی از عوامل ایجاد روندهای خوش‌بینانه در دادوستدها شناخته می‌شود اما این امر دور از انتظارات به نظر می‌رسد.
