صادرات می‌‌‌تواند مازاد عرضه و دلاری شدن هزینه انرژی را جبران کند
راز بقای شیشه‌‌‌سازان
سرانه مصرف هر ایرانی 7 تا 8کیلو شیشه در سال است که در مجموع حدود 700 تا 750هزار تن مصرف کل شیشه ایران است. این در حالی است که مجموع تولیدات این صنعت با احتساب طرح‌‌‌توسعه 1.5میلیون تن است. این به‌‌‌معنای وجود مازاد عرضه در شیشه‌‌‌سازان و نیاز به صادرات نیمی از تولیدات سالانه این صنعت است. از طرفی یکی از ریسک‌‌‌های عمده آینده صنایع بحث افزایش و دلاری شدن انرژی به دلیل سیاست غلط دولت مبنی بر قیمت دستوری است. این اتفاق مطمئنا در آینده نزدیک رقم خواهد خورد و تنها صنایعی می‌‌‌توانند این هزینه را جبران کنند که اولا دچار مازاد عرضه باشند و در ثانی به قیمت جهانی وابسته نباشند. صنعت شیشه از آنجا که به‌صورت دلاری محصولات خود را می‌‌‌فروشد، تنها در صورت صادرات می‌‌‌تواند هزینه انرژی خود را به نرخ فروش محصولات منتقل کند. براین اساس صادرات تنها راه حیات و ماندگاری شیشه‌‌‌سازان خواهد بود؛ چرا که هم می‌‌‌توانند مازاد عرضه خود را صادر کنند و هم هزینه افزایش انرژی را با نرخ صادراتی پوشش دهند. با این تفاسیر شرکت‌های شیشهساز وضعیت بدی در آینده نخواهند داشت و می‌‌‌توانند از جمله صنایع مورد توجه سرمایه‌گذاران باشند.
مازاد عرضه 750 تنی شیشه‌‌‌سازان
بررسی وضعیت عرضه و تقاضای صنعت شیشه نشان می‌دهد این صنعت همواره با مازاد عرضه روبه‌‌‌روست و بر این اساس شیشه‌‌‌سازان به صادرات وابسته هستند. در ایران به‌‌‌ازای هر نفر 7 تا 8کیلو انواع شیشه در سال مصرف می‌شود. با توجه به جمعیت 85میلیونی کشور ایران مصرف سالانه در حدود 700 تا 750هزار تن است. شرکت‌های شیشهساز ایران با در نظر گرفتن طرح‌‌‌های توسعه در هر سال 1.5میلیون تن انواع شیشه تولید می‌کنند. این موضوع از اهمیت بالای صادرات برای شرکت‌های شیشهساز حکایت دارد و این شرکت‌ها در سال باید نیمی از تولید خود را صادر کنند؛ در غیر‌این‌صورت مجبور می‌‌‌شوند با نصف ظرفیت حال حاضر تولید کنند.
ماهیت دلاری صنعت شیشه
بسیاری از فعالان بازار سرمایه، صنعت شیشه را به عنوان یک صنعت ریالی در نظر می‌‌‌گیرند. این در حالی است که اگر صنعتی ماده‌‌‌اولیه دلاری داشته باشد یا قابل صادرات و واردات باشد، حتما نرخ آن نیز دلاری تعیین می‌شود. البته در زمان‌‌‌هایی که دلار با شتاب زیادی رشد می‌کند امکان دارد با لگ زمانی دلار موجب جهش دلاری نرخ فروش صنایع شود، اما در بلندمدت همواره دلار عامل اصلی تعیین نرخ فروش محصولات است. صنعت شیشه نیز از این قاعده مستثنی نیست و با توجه به دلاری بودن ماده‌‌‌اولیه این صنعت و صادرات‌محور بودن آن جزو صنایع دلاری محسوب می‌شود. قیمت هر کیلو شیشه به‌طور تاریخی در ایران 35سنت بوده و در حال حاضر شرکت‌های داخلی آن را با قیمتی بالاتر از میانگین دلاری تاریخی خود به فروش می‌‌‌رسانند. شیشه در مصارف گوناگونی از جمله ساختمانسازی، صنایع غذایی، تهیه لوازم‌خانگی، صنایع خودرو و داروسازی و آزمایشگاه کاربرد دارد. از طرفی هرچه محصولات لوکس‌‌‌تر باشد با بستهبندی شیشه‌‌‌ای عرضه می‌شود. از آنجا که شیشه از ترکیب خرده‌شیشه به همراه یک‌سری مواد همچون سیلیس تولید می‌شود، قابل بازیافت است و به همین دلیل از لحاظ محیط‌زیستی بسیار محبوب است. آسیب‌نرساندن شیشه به محیط‌زیست موجب شده تا روزبه‌روز استفاده از آن در سراسر دنیا افزایش یابد. یکی دیگر از دلایل محبوبیت شیشه واکنش‌پذیر نبودن آن با مواد شیمیایی گوناگون است که موجب می‌شود شرکت‌های داروسازی با خیال راحت مواد دارویی را بدون نگرانی از واکنش‌پذیری آن در شیشه‌‌‌ها بستهبندی کنند. با این حال بزرگ‌ترین عیبی که می‌‌‌توان برای شیشه عنوان کرد، بحث هزینه و شکننده بودن آنها در هنگام حمل‌ونقل است. از آنجا که شیشه نسبت به آلومینیوم و پلاستیک وزن بالایی دارد، پس از بستهبندی محصولات را سنگین و هزینه حمل آنها را بیشتر می‌کند.
صادرات؛ راه نجات شیشه‌‌‌سازان
یکی از ریسک‌‌‌های اصلی که می‌‌‌توان برای صنایع بورسی طی سال‌های آینده برشمرد، ریسک مرتبط با بحث انرژی است. از آنجا که سیاست‌‌‌های غلط دولت مبنی بر دستوری بودن نرخ فروش انرژی طی سال‌های گذشته برقرار بوده، سرمایه‌گذاری خوبی در این زمینه صورت نگرفته است. این موضوع موجب شده تا صنایع برق و گاز ایران دیگر نتوانند با نرخ‌های گذشته ادامه دهند و ذره‌ذره به سمت دلاری شدن پیش می‌روند. در سال‌های آتی نرخ گاز و برق شرکت‌ها تماما دلاری خواهد شد که در این شرایط باید بررسی شود کدام‌یک از صنایع می‌‌‌توانند هزینه‌‌‌های تحمیل‌شده انرژی را به مصرف‌کننده منتقل کنند. در صورت افزایش هزینه‌‌‌های برق، گاز و حقوق و دستمزد تنها شرکت‌هایی می‌‌‌توانند هزینه را به مصرف‌کننده خود منتقل کنند که اولا مازاد عرضه داشته باشند و قیمت محصولاتشان جهانی نباشد و در ثانی قیمت فروش محصولات آنها به بهای تمام‌شده نزدیک باشد و از سود پایینی برخوردار باشند تا دولت برای عدم‌ورشکستگی به این شرکت‌ها مجوز افزایش نرخ دهد. از آنجا که صنعت شیشه محصولات خود را به‌صورت دلاری می‌‌‌فروشد، تنها در صورت صادرات می‌‌‌تواند هزینه انرژی خود را به نرخ فروش محصولات منتقل کند. از طرفی نصف تولیدات حال حاضر این صنعت باید صادر شود که همه اینها نشان‌دهنده حیاتی بودن افزایش صادرات این صنعت است. بر این اساس رونق صادرات موجب می‌شود ریسک انرژی برای شیشه‌‌‌سازان جدی نباشد و همچنان به این شرکت‌ها آسیب خاصی از این منظر وارد نشود.
تاریخچه کشف شیشه
صنعت شیشه، در ایران سابقه بسیار طولانی دارد که به حدود پیش از ۲۰۰۰ قبل از میلاد می‌‌‌رسد. کشف یک‌ظرف شیشه‌‌‌ای زردرنگ صدفی با زینتی شبیه به خطوط شکسته موج‌‌‌دار که در یکی از قبرستان‌های لرستان پیدا شده، یک گردن‌‌‌بند شیشه‌‌‌ای حاوی دانه‌‌‌های آبی‌رنگ متعلق به 2هزار و 250سال پیش از میلاد، در ناحیه شمال غربی ایران و قطعات شیشه‌‌‌ای مایل به سبز که در کاوش‌های باستان‌شناسی لرستان، شوش و حسنلو به دست آمده است، نشان‌دهنده سابقه تاریخی صنعت شیشه در ایران است. صنعت شیشه و فرآیند تولید آن از اهمیت بسزایی در نقشه راه صنعت کشور برخوردار است. توجیه اقتصادی این صنعت در داخل مشتمل بر فراوانی کانی‌‌‌های دولومیتی، فلدسپار، سنگ آهک و سیلیس و نیاز مبرم بازار داخلی به صنعت شیشه و همچنین بازیافت آن است.
عملکرد خوب «کهمدا» در سال‌جاری
بررسی مقادیر تولید شیشه‌‌‌سازان در سال‌جاری نشان می‌دهد که طی 10ماه امسال مجموع تولید این صنعت 507هزار تن به ثبت رسیده که در قیاس با مدت مشابه سال قبل 16درصد افزایش یافته است. این در حالی است که مقدار فروش شیشه‌‌‌سازان رشد بیشتری را به ثبت رسانده و طی 10ماه امسال حدود 44درصد رشد را تجربه کرده است. در میان شرکت‌های تولیدکننده شیشه، «کهمدا» در سال‌جاری عملکرد بهتری از خود به ثبت رسانده است. بر این اساس مجموع تولید این شرکت طی سال‌جاری با رشد 37درصدی و مقدار فروش با افزایش 84درصدی نسبت به 10ماهه سال گذشته همراه بوده است. با توجه به متوسط رشد بیش از 40درصدی مقدار تولید و فروش شیشه‌‌‌سازان در سال 1401، می‌‌‌توان عنوان کرد که عملکرد این صنعت در سال‌جاری کمی ضعیف‌‌‌تر بوده است
رشد 66درصدی فروش شیشه‌‌‌سازان
در بازه سالانه مجموع فروش شیشه‌‌‌سازان با رشد 77درصدی همراه بود. عملکرد فروش این صنعت در سال‌جاری نیز قابل قبول بوده و طی 10ماه امسال 6هزار و 286میلیارد تومان به ثبت رسیده که در مقایسه با 10ماه نخست سال گذشته حدود 66درصد افزایش را تجربه کرده است. در این بین بیشترین میزان رشد درآمد مربوط به شرکت «کگاز» بوده است که طی 10ماه امسال با ثبت فروش یک‌هزار و 36میلیاردی موفق شده فروش خود را بیش از 120درصد افزایش دهد.
بررسی متغیرهای سودآوری
وضعیت سودآوری سالانه شیشه‌‌‌سازان نشان می‌دهد که سودآوری این صنعت در بازه سالانه همواره با شیب مثبت همراه بوده است. متوسط سه حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص این صنعت طی 12سال اخیر 26درصد و در سال 1401 سودآوری صنعت با 9درصد افزایش نسبت به متوسط سالانه 35درصد به ثبت رسیده است. طی پاییز سال‌جاری میانگین سه متغیر سودآوری شیشه‌‌‌سازان 35درصد بوده است که در قیاس با متوسط فصلی 37درصد با 2درصد کاهش همراه بود. در میان شرکت‌های شیشهساز بورسی، شرکت «کهمدا» عملکرد بسیار خوبی به لحاظ سودآوری داشته است. متوسط سه حاشیه سود این شرکت در سال 1401 و پاییز امسال به‌‌‌ترتیب 57 و 51درصد به ثبت رسیده است.
