چه عاملی معادله رکود بورس را بر هم میزند؟
روند بازار سهام نشان میدهد چند عامل اثرگذار سبب شده بورس نتواند با رشد پرشتاب قیمتها مانند آنچه در بازه زمانی سال ۱۴۰۱ مشاهده شد، همراه باشد. اول آنکه گزارشهای ۹ماهه این بار بهطور قطع نتوانستند ورود پول را تسهیل بخشند. خروج پول ۵۴۰میلیارد تومانی در هفته قبل نشان میدهد بازار سهام در شرایطی نیست که به سمت جذب پول حرکت کند. بررسی خالص تغییر مالکیتها در نیمسال دوم حاکی از این است که در هر پنج ماه گذشته خالص تغییر مالکیت به سمت پرتفوی حقوقیها بوده است. این موضوع بهدلیل چشمانداز نهچندان روشن بازار سهام در ماههای گذشته و ماههای آتی بوده است.
با توجه به دور افتادن این بازار از رونق و قابلقبول بودن قیمت عمومی سهام در سطوح متعادل نسبت به ماههای قبل میتوان به وضعیت کنونی بورس پی برد. از سوی دیگر نقش عوامل غیراقتصادی در معاملات سهام هنوز مشهود است. بنابراین در مجموع میتوان گفت گزارشهای ۹ماهه شرکتها که در ابتدای بهمن برگ برنده بازار محسوب میشد، با توجه به حفظ مقاومت فعلی نرخ ارز برای ریزش و همچنین پایداری نوسانات قیمت مواد خام در بازارهای جهانی، نمیتواند محرک معاملات سهام باشد. بااینحال سه عامل مذکور احتمالا جریانی با قدرت نزول شدید در بورس ایجاد نخواهند کرد.
برای یافتن دلیلی برای چرایی عدم رغبت سرمایهگذاران به سرمایهگذاری در بازار کافی است به عملکرد بازار از ابتدای سال نگاهی بیندازیم. جابهجایی شاخص کل بورس بین دو کانال یکمیلیون و ۹۰۰هزار و ۲میلیون واحدی، تبدیل به یکی از «دوبارهکاریهای» شاخص سهام در سال جاری شده است. از ابتدای سال، نماگر اصلی بازار سهام ۵ بار کانال ۲میلیون واحد را از دست داده است. به خصوص اینکه در موقعیت فعلی به نظر میرسد عوامل محرک رونق بازار سهام دچار نوعی استیصال و بلاتکلیفی هستند. در این شرایط بهرغم مناسب بودن سطوح ارزشگذاری اکثر سهام، برای سرمایهگذاران یک موضوع مهم در ابهام است؛ اینکه چه عاملی و در چه زمانی میتواند معمای رکود کنونی را بر هم بزند؛ این مساله تشویش خاطر سرمایهگذاران را رقم زده است. اکنون بازار سهام در شرایطی به استقبال بهار ۱۴۰۳ میرود که به نظر میآید احتمال بازگشت رونق به صحنه معاملات بورس در کوتاهمدت بیش از انتظارات قبلی، کاهش یافته است. در این میان سال ۱۴۰۲ در حالی به خط آخر رسیده که بخش مهمی از فعالان بازار سهام تحتتاثیر اقدامات سیاستگذار، تنشهای فرامرزی و تغییرات مداوم نرخ بهره از سوی بانک مرکزی، نسبت به مسیر آتی این بازار بیاعتماد شدهاند.