کف و سقف شاخص کجاست؟
تحلیلگران وضعیت فعلی بازار را آماده برای یک رشد مناسب دانسته و معتقدند در نگاهی به P/E بازار ارزانی یا گرانی به‌چشم نمی‌خورد و بازار در وضعیت متعادلی قرار گرفته‌است. وضعیتی که می‌توان بر اساس آن برای شاخص‌کل بورس کف محکم و سقف به نسبت بلندی متصور بود، اما در این میان آنچه بازار برای رشد نیاز دارد به دو عامل مهم بیرونی برمی‌گردد.
آغاز تغییر رویه در آینده نزدیک
سلمان نصیرزاده، تحلیلگر بازار سرمایه در این‌خصوص گفت: برآیند تحلیل فعالان بازار این است که بازار پایین جدی ندارد. این پایین جدی نداشتن از یک طرف می‌تواند اعتماد نسبی به سرمایه‌گذاران بدهد نسبت به اینکه اصلاحی جدی پیش‌روی بازار نیست، اما از طرف دیگر هنوز فاکتورهای رشد قابل‌توجهی به بازار مخابره نشده، ولی یک‌سری پتانسیل وجود دارد.
وی ادامه داد: در مقطع فعلی عاملی که روی بازار موثر است گزارش‌های ماهانه است. در نگاهی به گزارش‌های منتشرشده شرکت‌ها برای ماه آذر می‌بینیم که عملکردی تقریبا نزدیک به ماه گذشته ثبت‌شده و در جمع‌بندی فصل پاییز نسبت به تابستان نیز می‌توان گفت عملیات شرکت‌ها حدود 15درصد بهبود یافته‌است. البته باید توجه داشت وضعیت نامطلوب برخی از صنایع در تابستان تحت‌تاثیر قطعی برق و افت تولیدی بود که در این فصل رخ‌داد. بازار در محدوده تعادلی است و پیش‌بینی می‌شود P/E تا پایان سال تقریبا در محدوده 7 باشد؛ یعنی نه ارزان است و نه گران.
این تحلیلگر بیان کرد: در این شرایط سایر متغیرها و محرک‌ها می‌توانند به بازار دید بدهند و انتظارات بهتری ایجاد کنند اما با فرض همین‌رویه می‌توان گفت محدوده دو‌میلیون واحد و دو‌میلیون و 400هزار واحد به‌عنوان کف و سقف شاخص‌کل بورس هستند.
نصیرزاده گفت: دو عامل اصلی در این شرایط می‌تواند به‌عنوان محرک بازار عمل کند، یک نرخ ارز و دو سیاست‌های پولی بانک‌مرکزی. سیاست‌های بانک‌مرکزی و اتفاق‌هایی که روی نرخ بهره می‌افتد را قطعا باید دنبال کرد. تغییر هرچند کوچک سیاست‌ها از انقباضی به انبساطی می‌تواند محرکی برای همه بازارها از جمله بازار سهام باشد که هنوز این نشانه را نمی‌توان دید. هنوز هزینه پول در بازار زیاد است و نرخ بهره اوراق درآمد ثابت در محدوده 27درصد باقی‌مانده و نرخ بهره اوراقی که شرکت‌های خصوصی منتشر می‌کنند نیز حدود 26درصد است و از این جنبه هنوز محرکی دریافت نشده‌است. این تحلیلگر بازار سرمایه افزود: بازار سرمایه این موضوع را رصد می‌کند و هر تغییر کوچکی که به خود روند بگیرد، پالس مثبتی برای بازار است. از طرفی نرخ ارز را داریم که با تمام سرکوب‌هایی که انجام می‌شود، چسبندگی قابل‌توجهی در محدوده 50هزار تومان دارد و از طرف دیگر رشد آرام نرخ ارز در سامانه مبادله‌ای نیز مزید بر علت است و چشم‌انداز آینده را مقداری برای افزایش نرخ ارز تسعیری شرکت‌ها تغییرداده و این هم می‌تواند تغییری در بازار ایجاد کند.
نصیرزاده بیان کرد: به‌نظر این دو فاکتور خیلی مهم هستند و هرقدر سرعت تغییر آنها به نفع بازارها افزایش پیدا کند، پالس مهمی است اما هنوز سیگنال جدی نداریم اما با توجه به شواهدی که از منظر اقتصاد کلان و تحولات سیاسی وجود دارد، به‌نظر می‌رسد می‌توان انتظار داشت کم‌کم شاهد تغییر رویه‌هایی مخصوصا در ماه‌های آینده باشیم. در بازارهای جهانی نیز آرامش نسبی حاکم است؛ یعنی روند ریزشی قیمت‌ها متوقف‌شده و بازار جهانی در محدوده تعادلی خوبی قرار دارد.
رشد بورس به سال‌بعد موکول می‌شود؟
مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه درخصوص وضعیت بورس گفت: بازار سهام بعد از افت و خیزهایی که در هفته گذشته داشت، روز گذشته را با مقداری ثبات بیشتر شروع کرد و این نشان می‌دهد تمایل زیادی برای افت زیاد در مقطع فعلی در دستور کار بازار نیست. البته ابهامات زیادی هنوز در بازارسرمایه وجود دارد که با برطرف‌شدن هرکدام از آنها می‌شود چشم‌انداز بازار را برای ماه‌های آینده شفاف‌تر دید. وی ادامه داد: یکی از این ابهامات بودجه سال1403 است که عقب‌افتاده و بررسی جزئیات آن در مجلس هنوز انجام نشده‌است. اگر در بهمن ماه یا حتی دی شاهد این باشیم که بودجه سال‌آینده شفاف ابلاغ شود، طبیعتا چشم‌انداز بازار سرمایه روشن‌تر می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند بهتر برای آینده خود تصمیم‌گیری کنند. این تحلیلگر بیان کرد: از طرف دیگر موضوع نرخ دلار مطرح است. در روزهای گذشته با توجه به صحبت‌های بانک‌مرکزی این امید وجود داشت که دلار افتی تا محدوده‌های 40هزار‌تومان داشته‌باشد که شخصا فکر می‌کنم با توجه به شرایط نقدینگی حاکم بر جامعه افت تا این مقطع برای دلار دور از ذهن است و به‌نظر می‌رسد دلار نمی‌تواند افت زیادی داشته‌باشد که با توجه به آن افت بازار سرمایه دستخوش تاثیر منفی شود.
ساسانی گفت: به‌نظرم در هفته‌های آینده بازار سرمایه دوباره شرایط خوب خود را پس می‌گیرد، اما عمده رشد بازار برای سال‌آینده و بهار1403 خواهد بود؛ چراکه هرقدر به آخر سال نزدیک شویم، طبیعتا هلدینگ‌ها و حقوقی‌ها برای پایان سال‌خود به نقدینگی نیاز پیدا می‌کنند و یکی از راه‌های تامین نقدینگی در سال‌های گذشته فروش سهام بوده‌است، از این‌رو احتمال می‌رود در ماه‌های آخر سال مقداری فشار فروش از این بابت داشته باشیم. از طرف دیگر ابهامات به‌تدریج برطرف می‌شوند و می‌توان برای سال‌آینده چشم‌انداز بهتری را برای بازار سرمایه حداقل در فصل بهار و ابتدای تابستان انتظار داشت.
