«دنیای‌اقتصاد» متغیر سیاسی بازار سرمایه را بررسی می‌کند
بورس در مسیر انتخابات
علی‌محمدی
علی عبدالمحمدی : حوادث و اتفاقات سیاسی، یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر اوضاع و احوال بازارهای مالی و بهخصوص بازار سهام محسوب می‌شود. ریسک‌های ناشی از جنگ‌ها و کشمکش‌های منطقه‌ای ، جهانی و رویدادها و بحران‌های سیاسی از جمله مهم‌ترین مواردی هستند که منجر به ایجاد نوساناتی در اکوسیستم بازارهای سهام می‌شود. یکی از مسائل و رویدادهای سیاسی نیز که می‌توان اثرات را آن بر بازار سهام مورد بررسی قرار داد، انتخاباتی است که در کشورها برگزار می‌شود. انتخابات ریاست‌جمهوری و انتخابات مجلس از جمله مهم‌ترین انتخاباتی است که با فاصله زمانی 4سال یک‌بار در کشور انجام می‌شود. با توجه به اینکه بر اثر تغییر رئیس‌جمهور یا اعضای مجلس، ممکن است سکانداران مهم‌ترین مناصب اقتصادی کشور تغییر کنند یا جریان فکری حاکم بر مهم‌ترین تصمیمات کشور، دچار تغییرات معناداری شود، می‌توان ارتباط رویدادهای مذکور با بازار سهام را مورد کالبدشکافی قرار داد. با توجه به اینکه در سال‌جاری و در آخرین ماه سال، کشور با مساله انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای‌اسلامی مواجه است، در متن حاضر به بررسی عملکرد بازار سهام در نیمه دوم سال‌های انتخابات چهار دوره اخیر پرداخته می‌شود.
انتخابات مجلس نهم در 12 اسفند سال90 برگزار شد، بررسی عملکرد شاخص‌کل بورس تهران در 6ماهه دوم سال90 نشان می‌دهد که این شاخص در این برش زمانی، افت 4درصدی را تجربه‌کرده و از سطح 26هزار و 962واحدی تا سطح 25هزار و 906 واحد عقب‌نشینی داشته‌است.
مجلس دهم
در هفتمین روز از اسفندماه سال94، انتخابات دهمین دوره مجلس شورای‌اسلامی برگزار شد و نیمه دوم سال94 برای بازار سهام، بازدهی 30درصدی را به ارمغان آورد و مقدار شاخص‌کل از سطح 61هزار و 577واحدی در پایان تابستان این سال تا سطح 80هزار و 219 واحد در پایان زمستان رشد کرد. با توجه به مسائلی که در حوزه سیاست خارجی کشور در سال94 رخ‌داد، نمی‌توان رشد بازار در نیمه دوم سال‌مذکور را به انتخابات و خوش‌بینی‌های منتشره از آن نسبت داد. سال94 یکی از مهم‌ترین سال‌های دهه‌های اخیر ایران بود که کش و قوس‌های فراوان در حوزه مذاکرات هسته‌ای و بین‌المللی، نهایتا منجر به توافق برجام (برنامه جامع اقدام‌مشترک) در آن سال شد و همین موضوع موجب شد تا بازار سهام در آن مقطع با استقبال خریداران مواجه شود و این عامل موجبات افزایش ارتفاع نماگرهای تالار شیشه‌ای را فراهم کرد، بنابراین همان‌طور که گفته شد، نمی‌توان رشد حادث‌شده در مقطع زمانی مذکور را به مساله‌ای مثل انتخابات ربط داد و می‌توان گفت که خوش‌بینی‌های سیاسی منتج از ماجرای برجام بوده که منجر به‌عملکرد قابل‌توجه بازار سهام در نیمه دوم سال94 شده‌است.
مجلس یازدهم
یازدهمین دوره انتخابات مجلس در 12 اسفند 98 برگزار شد و یکی از بهترین عملکردهای بازار سهام در تاریخ خود در نیمه دوم این سال به‌ثبت رسید. در پایان تابستان 98، شاخص‌کل در سطح 302هزار‌واحدی قرار داشت و در پایان زمستان این سال‌در سطح 512هزار‌واحدی به‌کار خود پایان داد. ماحصل این نوسانات منجر به‌ثبت رشد 70درصدی در بازه زمانی 6 ماهه برای شاخص‌کل بازار سهام شد که عملکرد فوق‌العاده‌ای برای یک بازار در برش زمانی 6ماهه تلقی می‌شود. می‌توان دلیل رشد حادث شده در نیمه دوم سال98 را نیز به جریان نقدینگی که در آن مقطع بازار سهام را به‌عنوان پناهگاه انتخاب کرده‌بود، نسبت داد. بعد از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت سال97 و رقم خوردن دومین جهش ارزی دهه90 در آن دوران، بازار سهام به‌رغم رشد قیمتی در سال97، نتوانسته بود به‌صورت کامل خود را با نوسانات قیمت اسکناس آمریکایی مطابقت دهد و رشد در این بازار از نیمه دوم سال98 شروع شد و تقریبا به مدت یک سال ادامه‌دار بود و نهایتا در 20مرداد سال99 این روند با ریزش تاریخی بازار سهام به پایان رسید. آتش‌بازی جریان نقدینگی به‌حدی قدرتمند بود که حتی گرفتاری اقتصاد جهانی در رکود نیز نتوانست بورس کامودیتی‌محور تهران را از افزایش قیمت‌ها بازدارد و در این میان عواملی چند در برافروخته‌تر‌شدن شعله آتش افزایش قیمت‌ها در بازار سبب شد تا قیمت اکثر سهام بورسی و فرابورسی وارد محدوده حبابی شود. شعله‌ورشدن انتظارات تورمی که در نتیجه پیش‌بینی پیروزی احتمالی ترامپ در انتخابات آبان سال99 ایالات‌متحده در کشور شکل‌گرفته بود و کاهش نرخ بهره بین بانکی در بازار بین‌بانکی از جمله مهم‌ترین عواملی بود که سبب شد شتاب افزایش قیمت‌ها در بازار سهام بیش از پیش شود، بنابراین رشد حادث شده در نیمه دوم سال98 را نیز نمی‌توان به مساله‌ای مثل بر‌‌‌گزاری انتخابات منسوب کرد.
مجلس دوازدهم
دوازدهم اسفند سال‌جاری نیز انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای‌اسلامی برگزار خواهد شد. در پایان تابستان سال‌جاری، شاخص‌کل بورس تهران در سطح 2میلیون و 121هزار‌واحدی کار خود را به اتمام رساند و در پایان معاملات روز شنبه، این شاخص در سطح 2میلیون و 171هزار‌واحدی کار خود را به اتمام رساند که گویای رشد 2درصدی در نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در بازه زمانی 3 ماه اخیر است. می‌توان گفت که آنچه که در یک ماه اخیر وضعیت بازار سهام را کمی سر و سامان بخشیده و از رکود عمیق معاملاتی دور کرده‌است، اخباری بود که در زمینه تجدید ارزیابی بنگاه‌های بزرگ بورسی مخابره شد و توانست اوضاع و احوال نابسامان بازار سهام را اندکی بهبود ببخشد، پس همان‌طور که مشاهده می‌شود، بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشانگر این است که در نیمه دوم سال90، شاخص‌کل با کاهش ارتفاع همراه شد و در 3 دوره مورد بررسی بعدی با رشد همراه شده‌است. مهم‌ترین عامل رقم زننده نیمه دوم سال94، توافق برجام بود و سیل ورود پول حقیقی نیز مهم‌ترین عاملی بود که رشد نیمه دوم سال98 را رقم زد. در نیمه دوم سال‌جاری نیز اخبار بنیادی ناشی از تجدید ارزیابی سبب‌شده تا بازار با افزایش ارتفاع اندک در پاییز همراه شود، پس به‌رغم اینکه مساله‌ای مثل انتخابات مجلس یکی از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی کشور است، اما نمی‌توان میان این رویداد و نوسانات بورس، ارتباط چشمگیر و خاصی را جست‌وجو کرد.
