بورس برای سومین روز معاملاتی متوالی منفی بود
دورافتاده از اوج
درحالی‌که بازار چهارشنبه هفته گذشته با چند خبر منفی درخصوص بانک و پتروشیمی و خودرو با افت مواجه شد کارشناسان احتمال می‌دادند این هفته بورس وضعیت چالش‌برانگیزی داشته‌باشد، پیش‌بینی‌‌‌‌‌ای که با افت بیش از ۱۰هزار‌واحدی شاخص‌کل در اولین روز از هفته محقق شد. در چنین شرایطی برخی از کارشناسان امیدوارند با توجه به ارزندگی بازار سرمایه بعد از فصل بودجه شاهد رشد خوبی در این بازار باشیم و در مقابل عده‌ای به ریسک‌های سیستماتیک همواره حاضر در بورس اشاره می‌کنند و نگاه چندان مثبتی حداقل در میان‌مدت ندارند.
احتمال رشد بازار در انتهای سال
کامل ابراهیمیان، تحلیلگر بازار سرمایه در این‌خصوص گفت: طی هفته گذشته شاهد یک‌سری اتفاقات عجیب بودیم، یکی بحث جریمه اکثر بانک‌ها به دلیل عدم‌پرداخت تسهیلات تکلیفی مسکن ملی بود که باعث شد سرمایه‌گذاران و سهامداران این بانک‌ها به این موضوع انتقاد جدی وارد کنند. این سهامداران معتقدند دولت و مجلس حق ندارند برای شرکت‌ها یا بانک‌هایی که میلیون‌ها سهامدار جزء دارند، جریمه تکلیفی تعیین کنند، آن‌هم درحالی‌که اکثر این بانک‌ها از بابت منابع درآمدی خود تحت‌فشار هستند. وی افزود: خبر بعدی بحث کاهش قیمت جهانی نفت و مشتقات نفتی و برخی از کامودیتی‌ها بود که البته در پایان هفته نفت بخشی از افت خود را اصلاح کرد، با این وجود طی یک ماه اخیر حدود 10درصد اصلاح قیمتی داشته‌است. هرچند پیش‌بینی می‌شود وضعیت نفت و مشتقات کماکان در سطح فعلی بماند اما کاهش قیمت نفت این نوید را به بازارهای جهانی می‌دهد که احتمال کاهش تورم در اقتصاد جهانی وجود دارد و این می‌تواند منجر به بازگشت اقتصاد جهانی از حالت رکود به رونق شود و به رشد کامودیتی‌ها در بلندمدت کمک کند. این تحلیلگر بیان کرد: موضوع دیگری که بازار سرمایه را به‌شدت تحت‌تاثیر قرارداده، افزایش نرخ بهره در اقتصاد است. علاوه‌بر سیستم بانکی نرخ‌های تامین مالی حدود 35 تا 40درصد رشد کرده و در بازار هم نرخ میانگین نرخ بهره اوراق اسناد به 28درصد رسیده و این یک عامل اساسی در عدم‌ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران برای حضور در بازار سهام است. نسبت‌های ارزندگی بازار از قبیل P/E گذشته‌نگر و حتی P/E آینده‌نگر برخی از صنایع از جذابیت کافی برخوردار است. با اصلاحی که بازار در 6 ماهه گذشته داشته و با توجه به چشم‌انداز آتی نرخ ارز و همچنین نقدینگی که در اقتصاد در حال پمپاژ است، می‌توان امیدوار بود هرقدر به انتهای سال نزدیک‌تر شویم و پس از مصوبات بودجه سال‌آتی می‌توان به ورود مجدد سرمایه‌گذاران به بازار و رشد ارزش بازار شرکت‌ها امیدوار بود.
محاصره شده در ابهام
حسن حسین‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه نیز گفت: در شرایط فعلی بازار سرمایه با کمبود نقدینگی مواجه است و ارزش پایین معاملات دقیقا موید همین مساله است، در عین‌حال اگرچه تنش‌های منطقه‌ای به‌عنوان یک ریسک سیستماتیک مهم کاهش پیدا کرده و فعالان بازار سرمایه به این مساله در تحلیل‌های خود وزنی نمی‌دهند، اما شاهد اتفاق‌هایی هستیم که بر صنایع مهم بورسی تاثیرگذار است. از اخبار مربوط به نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و گاز صنایع که برای 5 ماه ابتدایی سال‌نرخ 7هزار‌تومان اعلام‌شده گرفته تا جریمه‌ای که وزیر اقتصاد به دلیل عدم‌پرداخت تعهدات تسهیلات نهضت ملی مسکن برای بانک‌ها اعلام کرده‌است. وی ادامه داد: در عین‌حال قیمت‌های جهانی نیز دچار نوساناتی شدند اما بیشترین وزن را باید به اخبار داد و درنظر داشت که این همان ادامه‌دار بودن ریسک‌های سیستماتیکی است که از نبود شفافیت و غیرقابل پیش‌بینی بودن بازار سرمایه نشأت می‌گیرد.
در چنین شرایطی که هر لحظه ممکن است تصمیماتی از این جنس گرفته شود که روند سودآوری و فعالیت‌های عملیاتی شرکت‌ها را متاثر کند، نمی‌توان درخصوص آینده بازار صحبت کرد. این تحلیلگر اظهار کرد: در کنار این موضوع باید منتظر بودجه پیشنهادی سال1403 باشیم. به‌طور کلی مهم‌ترین ریسک بازار مسائلی است که طی ماه‌ها و حتی سالیان اخیر با آن مواجه بودیم؛ تصمیمات آنی و خبرهایی که بلافاصله به بازار مخابره شده و بازار را دچار تنش کرده‌است. در عین‌حال گاهی مصوباتی که چندین هفته روی آن کار شده و با منافع بازار نیز در تضاد است ولی گرفته‌شده و ما بعدها می‌فهمیم که حجم‌ها و نوسانات قیمتی متاثر از آن تصمیمات بوده‌است، بنابراین ریسک‌ها همچنان باقی است و باید دید عدم‌اطمینان و شفافیت‌هایی که در بازار وجود دارد به کجا می‌رسد. حسین‌نیا گفت: از طرفی بازار منتظر بود مسوولان سازمان بورس در مورد تصمیماتی که گرفته‌شده و با منافع فعالان بازار سرمایه در تضاد است، تصمیم خاصی بگیرد یا حداقل اعلام موضع کند اما هیچگونه صحبتی در مورد این مسائل نمی‌شود. نه در مورد نرخ خوراکی که برخلاف گفته‌های پیشین برای 5ماهه ابتدایی سال 7 هزار‌تومان اعلام‌شده و نه در مورد جریمه بانک‌ها، اما اگر این مسائل از بین برود پتانسیل زیادی برای جهش در بازار وجود دارد که می‌تواند مسیر نقدینگی را به سمت تولید و تامین نقدینگی بنگاه‌ها پیش ببرد. این موضوع به یک اراده و تصمیم در دولت و مجلس برای اجرایی‌کردن مشوق‌ها نیاز دارد.
